SƠ ĐỒ TƯ DUY (MIND MAP)

Sơ đồ tư duy (Mind map) là một sơ đồ được sử dụng để đại diện cho những từ, ý tưởng, nhiệm vụ, hoặc các mục khác liên quan đến và bố trí xung quanh một từ khóa trung tâm hay ý tưởng. Bản đồ tâm trí được sử dụng để hình dung ,cấu trúc và phân loại các ý tưởng, và là một sự trợ giúp để nghiên cứu và tổ chức thông tin, giải quyết vấn đề.

Sơ đồ tư duy có thể được áp dụng trong nhiều lĩnh vực như học tập, công việc,... giúp bạn ghi nhớ và sắp xếp mọi việc một cách hợp lí. Nhưng ở bài viết này chỉ  nêu về việc sử dụng sơ đồ tư duy trong học tập. 

  Như bao học sinh khác mình rất ngại học thuộc lý thuyết và việc học thuộc trong SGK là tương đối “khó nhá”. Nhưng từ khi sử dụng Sơ đồ tư duy thì việc học thuộc và ghi nhớ kiến thức đã đơn giản hơn rất nhiều. Sơ đồ tư duy giúp bạn tiết kiệm thời gian vì nó chỉ tận dụng những từ khoá và những ý chính. Bằng những hình ảnh, màu sắc, Sơ đồ tư duy gây hứng thú cho việc học nhiều hơn là chỉ đơn thuần học ở vở, SGK. Và Sơ đồ tư duy còn giúp bạn tận dụng tối đa khả năng sáng tạo của mình.

CẤU TRÚC CỦA SƠ ĐỒ TƯ DUY:

CÁCH ĐỌC SƠ ĐỒ TƯ DUY:

Sơ Đồ Tư Duy được vẽ, viết và đọc theo hướng bắt nguồn từ trung tâm di chuyển ra phía ngoài và sau đó là theo chiều kim đồng hồ. Do đó, bạn sẽ thấy các từ ngữ nằm bên trái Sơ Đồ Tư Duy nên được đọc từ phải sang trái (bắt đầu từ phía trong di chuyển ra ngoài). Các mũi tên xung quanh Sơ Đồ Tư Duy bên dưới chỉ ra cách đọc thông tin trong sơ đồ. Các số thứ tự cũng là một cách hướng dẫn khác.

Bốn kết cấu chính I, II, III, IV trong Sơ Đồ Tư Duy phía trên được gọi nhánh chính. Sơ Đồ Tư Duy này có bốn nhánh chính vì nó có bốn tiêu đề phụ. Số tiêu đề phụ là số nhánh chính. Đồng thời, các nhánh chính của Sơ Đồ Tư Duy được đọc theo chiều kim đồng hồ, bắt nguồn từ nhánh I tới nhánh II, rồi nhánh III, và cuối cùng là nhánh IV. Bạn hãy tham khảo các mũi tên màu đen trong hình vẽ.

Tuy nhiên, các từ khóa được viết và đọc theo hướng từ trên xuống dưới trong cùng một nhánh chính. Bạn hãy tham khảo các mũi tên màu xanh trong hình vẽ.

CÁCH VẼ SƠ ĐỒ TƯ DUY:

Nguyên tắc và cách vẽ một sơ đồ tư duy hoàn chỉnh được thể hiện cụ thể trong một sơ đồ tư duy sau:

+ Đọc kỹ nội dung cần học

+Tìm các từ khoá và ý chính trong toàn bộ phần nội dung mà bạn cần học.

+ Hình dung cụ thể cấu trúc sơ đồ

Bước 2: Vẽ chủ đề ở trung tâm

+ Vẽ ở trung tâm tờ giấy

+ Làm nổi bật chủ đề bằng màu sắc, hình ảnh

+ Chủ đề cần rõ ràng, dễ nhớ.

Bước 3: Vẽ thêm các tiêu đề phụ

+ Tiêu đề phụ nên viết bằng chữ in hoa

+ Vẽ gắn liền với trung tâm

+ Nhánh cần được tô đậm

Bước 4: Trong từng tiêu đề phụ, vẽ thêm các ý chính và các chi tiết hỗ trợ

+ Nên tận dụng từ khoá và hình ảnh

+ Nên dùng hình vẽ, ký hiệu và viết tắt để tiết kiệm thời gian và không gian.

+ Mỗi từ khoá, hình ảnh nên được vẽ trên một đoạn gấp khúc riêng

+ Tất cả các nhánh của một ý nên toả ra từ một điểm

+ Tất cả các nhánh toả ra từ một điểm nên cùng một màu

+ Nên thay đổi màu sắc khi đi từ một ý nchính ra đến các ý phụ

Bước 5: Thêm hình ảnh để làm nổi bật và giúp nhớ tốt hơn.

* Chú ý:

+ Nên vẽ Mind map trên giấy A4 hoặc A3

+ Vẽ ngang tờ giấy

+ Không nên dành quá nhiều thời gian vào việc tô vẽ vì đây không phải là một tác phẩm hội hoạ. Chỉ nên dành từ 4 đến 5 màu trong một sơ đồ.

+ Nên làm Sơ đồ tư duy trước khi học trên lớp để tiếp thu bài tốt hơn

CÁC LOẠI SƠ ĐỒ TƯ DUY

1. Sơ đồ tư duy theo đề cương

Dạng Sơ Đồ Tư Duy này mang lại một cái nhìn tổng quát về toàn bộ môn học. Những Sơ Đồ Tư Duy theo đề cương khổng lồ về các môn học dán trên tường sẽ rất hữu ích cho bạn. Chúng giúp bạn có khái niệm về số lượng kiến thức bạn phải chuẩn bị cho kỳ thi.

2. Sơ đồ tư duy theo chương

Một điều quan trọng nữa bạn nên nhớ rằng một Sơ Đồ Tư Duy lý tưởng không nên chỉ lưu lại những ý chính mà còn phải thể hiện đầy đủ tất cả các chi tiết hỗ trợ quan trọng khác.

Bạn có thể kèm thêm các bảng dữ liệu, đồ thị và các loại biểu đồ khác trong Sơ Đồ Tư Duy nếu cần thiết. Hình vẽ bên dưới là một ví dụ về Sơ Đồ Tư Duy theo Chương của chủ đề “Tốc độ, vận tốc và gia tốc trong vật lý”.

3. Sơ đồ tư duy theo đoạn văn

Một cách khác là vẽ Sơ Đồ Tư Duy theo từng đoạn văn nhỏ trong sách. Mỗi Sơ Đồ Tư Duy dùng để tóm tắt một đoạn văn hoặc một trích đoạn trong sách.

Sơ Đồ Tư Duy theo đoạn văn giúp bạn tiết kiệm thời gian ôn lại những thông tin cần thiết mà không cần đọc lại đoạn văn đó. Bạn có thể vẽ những Sơ Đồ Tư Duy tí hon này lên những nhãn dán nhỏ và đính chúng trong sách giáo khoa của bạn.

* Trên đây là một vài chia sẻ về Sơ đồ tư duy - một công cụ giúp bạn ghi nhớ và nắm bắt kiến thức được tốt hơn, nâng cao chất lượng học tập. Bạn còn chờ gì nữa mà không bắt tay ngay vào làm thử. Mới đầu cũng như mình có thể bạn sẽ cảm thấy làm Mind map rất khó vì phải trình bày một lượng kiến thức lớn trên một sơ đồ nhỏ. Đừng nản chí! Lý do khiến bạn gặp khó khăn là vì bạn chưa thật sự nắm bắt và hiểu rõ được nội dung kiến thức mà bạn cần trình bày. Hãy bắt đầu từ những nội dung kiến thức thật đơn giản rồi dần dần tiến đến những nội dung kiến thức phức tạp hơn, bạn sẽ thấy việc làm Sơ đồ tư duy thú vị và đơn giản hơn rất nhiều. Trên mạng có rất nhiều phần mềm làm Mind map nhưng mình nghĩ việc tự viết bằng tay sẽ hiệu quả  hơn. Bạn cũng có thể tìm hiểu thêm về Sơ đồ tư duy ở cuốn sách “Tôi tài giỏi, bạn cũng thế” - một cuốn sách mà mình vô cùng yêu thích. Hoặc ở trang web:   

toitaigioibancungthe.trandangkhoa.com.

Chúc bạn thành công!