Bản in của bài viết

CHIẾC LÁ

Chiều 30 Tết - buổi chiều đẹp nhất trong năm. Đấy là ngoại tôi bảo thế. Tất cả công việc đón giao thừa đã được chuẩn bị xong. Những chồng bánh chưng vuông vắn, xanh màu xanh của trời đất đã tỏa hương thơm ngát. Nhà cửa dọn dẹp sạch sẽ. Trên bàn thờ, mâm ngũ quả đã chuẩn bị sẵn sàng.
Nhưng điều mà ngoại tôi bắt buộc mọi người phải làm vào chiều cuối năm là gom hết lá khô vào một góc sân, đốt lên rồi cả gia đình quanh đó để... chẳng làm gì cả. Ngoại gọi đó là buổi chiều của những đứa con đi xa trở về, của những người đã khuất qua hồi ức của người còn sống. Người lớn ngồi trầm ngâm. Còn bọn trẻ chúng tôi chỉ biết bấm tay nhau cười khúc khích trước vẻ nghiêm trang mà chúng tôi cho là vô lý.
Gió se lạnh. Ngọn lửa đỏ hồng ấm áp nổ lách tách. Khói thơm nồng mùi lá khô. Cái thú của chúng tôi là hít hà và đoán xem đó là mùi của lá gì. Lá xoài cháy hăng hăng, lá ổi thơm nhè nhẹ...
Bao giờ cũng vậy, ngoại chỉ tay lên tán lá xanh trên đầu và hỏi một đứa cháu :
- Vòm cây không thay đổi, nhưng những chiếc lá thì thay đổi. Trên đó không còn chiếc lá nào của năm trước, phải không cháu ?
Sau đó là nghi thức của bữa cơm tất niên. Khi mọi người quây quần bên mâm cỗ thịnh soạn, ngoại thắp nén hương lên bàn thờ tổ tiên rồi quay ra hỏi từng người.
- Con đã làm gì trong một năm qua ? - Ngoại tôi hỏi bác An.
- Dạ, con đi làm mỗi ngày và chăm sóc các bệnh nhân của mình. Tối về nấu cơm và chăm lo cho gia đình.
- Tốt lắm ! - Rồi ông quay sang tôi - Còn cháu ?
Tôi khẽ gãi đầu :
- Cháu... cháu... chỉ biết đi học thôi ạ !
- Vậy là tốt. Phải cố mà học cho giỏi, nhưng cũng phải giúp bố mẹ một số việc vặt trong nhà, nghe chưa ?
Và cứ thế. Từng người, từng người một nói cho ông nghe mình đã làm được gì trong năm qua. Lúc ấy, tôi nghĩ những câu hỏi của ngoại thật buồn cười. Tôi cũng chẳng hiểu lắm về câu chuyện những chiếc lá và vòm cây mà ngoại kể mỗi chiều cuối năm.
Hai năm sau, ngoại tôi ốm nặng. Nằm trên giường bệnh với thân hình vàng vọt, gầy gò, ngoại như lọt thỏm giữa những máy móc thiết bị hiện đại. Nhìn ngoại lúc này chỉ còn da bọc xương. Hy vọng phục hồi của ngoại thật quá mong manh...
Đến bên giường bệnh, nắm chặt bàn tay nhăn nheo của ngoại, tôi mếu máo :
- Ngoại ơi ! Cháu yêu ngoại lắm ! Thật khó tin được ngày ngoại rời xa cõi đời này...
Và cuối cùng, cái ngày ấy đã đến. Thần chết không chịu buông tha cho ai cả. Tôi đứng cuối chân giường và khóc. Ngoại vẫy tôi lại, thều thào :
- Này cháu, những chiếc lá thay đổi, nhưng vòm cây vẫn không thay đổi, phải không ?
Tôi mếu máo gật đầu và trong khoảnh khắc, tôi hiểu ra tất cả. Không có chiếc lá nào xanh trọn một đời lá. Những chiếc lá khô đi và rụng xuống nhưng vòm cây vẫn giữ nguyên vẻ mát xanh, vững chãi. Hãy bình tâm sau những lần mất mát, dù rằng chỉ những chiếc lá ở cạnh nhau mới thấy đau xót với khoảng trống khi chiếc lá ngay cạnh mình rơi xuống.
Kể từ khi ông mất, những chiều cuối năm, mọi người không tụ tập quanh đống lửa ở góc sân nữa. Song dù ở đâu, chúng tôi vẫn luôn nhớ về góc vườn cũ, thăm lại những hàng cây. Bao nhiêu mùa lá khô rơi, nhưng vòm cây vẫn xanh và rì rầm trong gió. Tôi biết rằng, trong vòm cây nguyên lành như chưa bao giờ biến đổi kia, có một chiếc lá đã rơi và để lại khoảng trống không gì bù đắp nổi. Chiếc lá ấy vẫn trở về trong trái tim những chiếc lá khác vào mỗi chiều cuối năm...