Hút thuốc lá luôn gây hại cho sức khỏe. Theo nhiều nghiên cứu y học, hút thuốc lá sẽ làm ta suy giảm nhận thức (theo báo Archives of General Psychiatry). Hút thuốc lá cũng là nguyên nhân chính gây ra các loại bệnh như ung thư phổi, ung thư cuống họng, bệnh nha chu... Trẻ em nếu không may hít khói thuốc lá thường xuyên sẽ có nguy cơ sưng màng não do nhiễm vi khuẩn meningococcus hoặc đau tai, nhiễm trùng tai.
Khói thuốc đã bị Cơ quan Quốc tế Nghiên cứu về Ung thư (International Agency for Research on Cancer - IARC) trực thuộc Tổ chức Y tế Quốc tế (WHO) xếp vào các chất gây ung thư (tiếng Anh: carcinogen) bậc 1. Trong nhóm bậc 1 này, người ta đã xếp những chất mà chỉ cần một khối lượng nhỏ thôi, cũng có thể gây ra ung thư không có hạn mức, nghĩa là hoàn toàn có hại cho mình và cho người khác. Do đó khói thuốc lá chính là một loại cực kỳ độc hại rất nguy hiểm. Vì vậy đã có nhiều vị bác sĩ đã khẳng định rất rõ: Hút thuốc lá cạnh một người phụ nữ có thai đó là một tội ác!
Nước chúng ta là nước có số tỷ lệ người hút thuốc lá khá cao. Theo số liệu điều tra năm 1997, ở Việt Nam tỷ lệ nam giới hút thuốc là 50%, nữ giới là 3,4%. Ước tính 10% dân số hiện nay (khoảng trên 7 triệu người) sẽ chết sớm do các bệnh có liên quan đến thuốc lá, trong đó 3,7 triệu người sẽ chết ở độ tuổi trung niên. Theo dự báo của Tổ chức Y tế thế giới, đến năm 2020, số người chết vì thuốc lá sẽ nhiều hơn tổng số người chết do HIV/AIDS, lao, tai nạn giao thông đường bộ ( Trích từ công văn: NGHỊ QUYẾT CỦA CHÍNH PHỦ Về "Chính sách quốc gia phòng, chống tác hại của thuốc lá" trong giai đoạn 2000 – 2010).
Về dân trí, những người nghiện thuốc lá cũng đã gây rất nhiều phiền toái cho những người chung quanh trong gia đình, trong quán ăn, trong giao thông công cộng. Đặc biệt trên máy bay Hãng hàng không quốc gia Việt Nam gần đây nhất đã từng có những vụ làm đau đầu các quan chức Hãng hàng không như sau:
Tháng 1 năm 2012, đã xảy ra 2 vụ vào các ngày 6 và 30-1 do một hành khách là sỹ quan quân đội tên Trương Đức Hải và một hành khách khác tên Nguyễn Khắc Hùng. Hai hành khách này đều chui vào toilet hút trộm thuốc lá ngay sát giờ máy bay cất cánh và bị “đuổi” khỏi máy bay để xử phạt vi phạm hành chính. Các chuyến bay do các hành khác vô ý thức này đã làm chậm mất 20 phút cất cánh của máy bay so với lịch bay.
Ngày 15 tháng 2 năm 2012 lại có một hành khách hút trộm thuốc lá trong toilet trên chuyến bay của Hãng hàng không quốc gia Việt Nam (VNA) từ Hà Nội đến TPHCM. Hành khách vi phạm là Nguyễn Văn Hiền, sinh năm 1967, ghế ngồi hạng phổ thông số 37A. Chuyến bay xuất phát từ sân bay Nội Bài lúc 12 giờ 35 phút, bay được khoảng 1/3 hành trình thì hành khách Nguyễn Văn Hiền vào toilet hút thuốc lá khiến hệ thống cảnh báo nhiệt trên máy bay được kích hoạt và báo động. Khỏi phải nói những hành khác trên máy bay lúc đó đã một phen hoảng sợ vì họ đang “ở trên trời”, nếu có gì xảy ra thì khả năng sống sót của toàn bộ hành khách cùng những người trong đoàn bay sẽ rất thấp! Thế nhưng vị hành khách “đáng kính” này, khi bị phát hiện, chỉ bị “phạt” với một khoảng tiền từ bảy trăm năm mươi ngàn đồng đến một triệu đồng. Cái giá phải trả quá rẻ! Nói cho vui, nếu có ai mắc bệnh thích tạo scandal, muốn trở thành người “nổi tiếng toàn quốc” với giá “trọn gói” chỉ dưới một triệu đồng có thể lên máy bay mà hút thuốc sẽ được toại nguyện ngay (?).
Hút thuốc lá có hại cho sức khỏe con người, làm giảm dân trí một nước, làm ảnh hưởng xấu đến môi trường; vì lẽ đó trên các bao bì thuốc lá nhà sản xuất phải tự ghi dòng chữ "hút thuốc lá có hại cho sức khoẻ" để nhắc nhở người tiêu dùng. Tiếc thay, nhiều bạn trẻ bây giờ cứ muốn chứng tỏ mình là người sành điệu, là “dân chơi không sợ mưa rơi” nên lúc nào cũng thích phì phèo điếu thuốc trên môi một cách điệu nghệ. Nên nhớ hút thuốc lá, nghiện ngập, ma túy, tội phạm, HIV... là những nấc thang chìm dần đưa con người xuống vũng bùn tội lỗi.
Thuốc lá có tác hại như thế nên trên truyền hình không hề quảng cáo cho loại hút độc hại này. Nhưng điều rất đáng ngạc nhiên là khi xem phim truyền hình Tình mẹ trên HTV 9 tôi lại thấy có một cảnh nữ diễn viên chính hút thuốc lá! Phim Tình mẹ này là do hai hãng phim Thiên Nam An và Bảo Việt Film hợp tác sản xuất. Nhân vật nữ Mỹ Liên (do nữ diễn viên Ái Châu, Á hậu Phụ nữ Việt Nam qua ảnh năm 2006, thủ vai) là con riêng của bà Mỹ Nhung (do nữ diễn viên Phương Dung thủ vai). Bà Mỹ Nhung là tổng giám đốc công ty truyền thông Sắc Màu Việt rất giàu có, còn cô con gái riêng Mỹ Liên bà phải nhờ người khác nuôi nên rất nghèo. Khi cha nuôi của Mỹ Liên mất vì bạo bệnh, bà Mỹ Nhung liền nhận Mỹ Liên làm con nuôi để che mắt chồng và đưa về nhà. Ở gần giữa cuối tập 7 của bộ phim, có cảnh Mỹ Liên thức khuya hút thuốc lá, cô giải thích với bà Mỹ Nhung là do không ngủ được nên hút thuốc lá!
Mỹ Liên là nhân vật nữ chính, có tài năng, biết tự lập, xinh đẹp nên chiếm được nhiều cảm tình của khán giả. Việc Mỹ Liên hút thuốc lá không khác nào cổ động cho những người không ngủ được hãy cùng nhân vật nữ dễ thương này hút thuốc lá! Trong toàn bộ phim, người viết không hề thấy Mỹ Liên nghiện thuốc. Cảnh hút thuốc lá của cô trong tập 7 bộ phim Tình mẹ, theo người viết hoàn toàn không cần thiết, không giúp ích gì cho việc phát triển tâm lý của nhân vật chính, nếu có cũng được mà không có cũng được, vô thưởng vô phạt. Đạo diễn có thể thay bằng cách đọc sách, ngắm trăng, nghe nhạc hay xem phim đều được cả. Thế mà...
Bộ phim Tình mẹ có thể là một bộ phim hay, là một bộ phim tâm huyết theo đúng chủ đề: "Tôn thờ tình mẹ, tình mẫu tử thiêng liêng và bất diệt. Dù bất cứ hoàn cảnh nào, dù con ruột hay con riêng thì chỉ có tình mẹ cao cả mới dung hòa tất cả" như ý tưởng hai hãng phim Thiên Nam An và Bảo Việt Film đã đề ra. Chỉ tiếc là trong bộ phim trên vẫn còn có một vài hạt sạn và hạt sạn đạo diễn cho nhân vật nữ chính Mỹ Liên hút thuốc lá trong phim không thể xem là nhỏ.
Với thành ý của người viết rất mong các bộ phim truyền hình Việt khác, nếu không cần thiết, xin đừng đưa cảnh hút thuốc lá lãng mạng vào trong phim. Cái lợi cho phim thì ít mà cái hại cho xã hội thì quá nhiều.
(Bài đã đăng trên trang web văn học Hội Nhà Văn tpHCM ngày 29 tháng 2 năm 2012)
Thanh Trắc Nguyễn Văn
Các nữ diễn viên Ái Châu, Phương Dung và Xuân Văn trong phim Tình Mẹ
Nhận được tập thơ tặng của Thanh Trắc Nguyễn Văn, tôi rất vui vì tập Tuyển thơ Đất Đứng của Nhà xuất bản Hội nhà văn in năm 2011 rất đẹp. Giấy trắng, bìa láng trông thật xinh xắn và trang nhã.
Tuyển tập thơ dĩ nhiên là có rất nhiều tác giả và trong đó có 5 bài thơ của nhà thơ Thanh Trắc Nguyễn Văn. Trong các bài thơ của Thanh Trắc Nguyễn Văn in trong tuyển tập, tôi thích nhất lại là một bài thơ tình lục bát có tựa đề “Xin em” rất dễ thương và cũng rất đậm chất trữ tình.
Cái “xin” của nhà thơ Thanh Trắc Nguyễn Văn rất lạ. Anh xin những cái rất “tầm thường” như: sợi tóc thề, nắm ngón tay. Nhưng đỉnh điểm của cái “xin” cuối cùng lại thật là cao trào và cũng thật là bất ngờ: xin một nụ hôn!
Đầu tiên, để “thả lưới cưa cẩm người đẹp”, Thanh Trắc Nguyễn Văn đã “Xin em một sợi tóc thề”. Một sợi tóc thôi ư? Chuyện nhỏ! Nhưng không nhỏ đâu bạn. Thanh Trắc Nguyễn Văn đã chơi chữ đấy! Tóc thề là tóc của những cô gái mới lớn thường để xõa ngang vai. Còn ở đây Thanh Trắc Nguyễn Văn xin sợi tóc “thề” là sợi tóc đã có lời thề yêu thương trong đó. Cứ đọc hết bốn câu thơ ta sẽ thấy rõ hết dụng ý của anh chàng đa tình này:
Xin em một sợi tóc thề Để anh buộc nhớ kẻo về em quên Mùa này dông bão chông chênh Thuyền tình trôi mất bắt đền ai đây?
Cô gái nào dại dột mà cho chàng nhà thơ đa tình này sợi tóc, cũng có nghĩa là sẽ bị cáo buộc phải luôn “nhớ” rằng chiếc “thuyền tình” của nàng đã có bến đỗ rồi đấy! Lời thơ cứ êm như ru. Êm nhưng lại đầy cạm bẫy!
Cái xin thứ hai của Thanh Trắc Nguyễn Văn cũng khá nhẹ nhàng, nhà thơ chỉ “Xin em cho nắm ngón tay”. Nắm chỉ có một ngón tay, thật là lãng mạng và tình cảm cũng thật vừa phải. Nhưng hãy coi chừng! Nếu không cảnh giác chàng sẽ nắm ngón tay của nàng suốt đời đấy!
Xin em cho nắm ngón tay Để anh cầm mãi những ngày có nhau Lỡ khi biền biệt trăng sao Tháng năm tơ nhện toàn màu cô đơn.
Chàng đã làm nàng rất cảm động với những từ “lỡ khi biền biệt trăng sao”, “toàn màu cô đơn”. Và biết đâu chỉ trông một phút thiếu cảnh giác, nàng sẽ gật đầu bằng lòng cho chàng nắm ngón tay của nàng “suốt đời”?
Đoạn thơ cuối là đoạn nhà thơ xin cái mà không phải ai cũng dám ngỏ lời xin khi mới gặp người đẹp lần đầu:
Xin em tặng một nụ hôn Để anh hiểu biết lớn khôn thành người Một mai đắc đạo lên trời Gặp tiên nữ Biết trả lời Mà hôn!
Vui nhất là những câu mà nhà thơ đã dùng để ngụy biện với người đẹp về cái xin táo bạo của chàng: “Để anh hiểu biết lớn khôn thành người”! Thật là “ngây thơ” và cũng thật là “trong trắng”!
Theo ý của riêng tôi, cô gái xinh đẹp của bài thơ sau khi nghe hết những câu thơ cuối cùng, nàng sẽ vội trợn mắt và la lên ngay: Này anh chỉ được hôn một mình em thôi nhé. Anh mà hôn ai, dù có là tiên nữ trên trời đi nữa, anh cũng sẽ biết tay em!
Sáu mươi năm tuổi đời Thầy về hưu với những giấc mơ bạc trắng Con đò ngang rệu rã Cùng bao lớp học trò đã lũ lượt qua sông Có những ánh mắt thân thương Cũng có những tiếng cười bất nghĩa Dòng sông chữ bây giờ không còn hiền hòa Cứ chập chờn sóng dữ.
Các quan chức giáo dục đứng trên gò cao Thét gào Hô hào Hò hét Hãy truyền lửa cho học sinh Truyền trong từng tiết học! Hãy truyền lửa cho học sinh Truyền trong từng bài giảng! Nhưng lửa ở đâu? Lửa ở đâu?
Lấp ló quanh trường Hết bão đen rồi lại nước mắt Lũ sát thủ tuổi teen Những băng cướp áo trắng Clip sex học trò Bạo lực học đường... Ngày ngày vây quanh Ngày ngày gầm gừ Ngày ngày rình rập Thầy từng đêm vò đầu thức trắng Lửa ở đâu? Lửa ở đâu?
Người lớn nói “có”: - Dù có tiêu cực Dù có ném “phao” Nhưng kết quả thi vẫn thành công tốt đẹp! (nói "có" có nghĩa là "không"?) Người lớn nói “không”: - Hãy nói không với bệnh thành tích Hãy nói không với gian lận thi cử Nhưng thi tốt nghiệp vẫn không được rớt nhiều! (nói "không" cũng là "có"?) Các bài giảng đạo đức bỗng rụt đầu xấu hổ Các con số đậu 100% cứ lăn lộn mãi vì cười Học trò nhìn nhau ngơ ngác Lửa ở đâu? Lửa ở đâu?
Học trò về thăm bến sông xưa Con đò ngang vắng bóng... Có em nói thầy đã đi tìm lửa phương xa Có em đoán thuyền thầy đang vượt biển lớn Có em vớt được những mảnh vỡ của thuyền Khóc...
(Đã đăng trên trang web văn học Hội Nhà Văn tpHCM ngày 20.11.2012)
Cảm thụ hai bài thơ "Hò trên sông" và "Ngọc trong đá" của Thanh Trắc Nguyễn Văn
Cả hai bài thơ đều rất ngắn gọn, sâu sắc.
Bài "Hò trên sông", Thanh Trắc Nguyễn Văn sử dụng nghệ thuật tương phản rất hay. "Câu hò bổng nỗi đau chìm" tạo nên chủ đề bao trùm bài thơ và sau đó là những liên tưởng, nhân hóa tạo nốt nhấn nghệ thuật rất tốt: “Trăng sao cũng rụng rủ tìm bến mơ".
Câu thứ ba tạo nên hình tượng "Thuyền thơ" làm tâm điểm của chất trữ tình phối hợp với câu hỏi tu từ cuối bài chất chứa tâm trạng, đã khéo gợi lên thế giới nội tâm của nhân vật trữ tình trên con thuyền thơ ấy. Tiếng hò trên sông là tiếng nói của con tim thổn thức khát khao hạnh phúc yêu thương.
Bài" Ngọc trong đá" cũng là một bài tứ tuyệt mang đậm phong cách thơ đường. Nghệ thuật của bài này có phần cao hơn, ngôn ngữ sắc hơn. Thanh Trắc Nguyễn Văn đã chọn được đề tài thơ độc đáo “ngọc trong đá". Nhan đề của bài thơ đã ngầm nói tới chủ đề tư tưởng có tính hình tượng, khái quát rất cao. Thanh Trắc Nguyễn Văn lại chọn tiếp được cách thể hiện ý tưởng bằng cách diễn đạt rất đơn giản, thoải mái mà hiệu quả cao. Đó là cách dùng ngôn ngữ phủ định để khẳng định:
Nào ai thấy được hoa trong đá Sáng lung linh một cõi vô thường Nào ai tìm được ngọc trong đá Ngọc ẩn mình, ngọc vẫn ngát hương.
"Ngọc trong đá" là một thể vật chất có thật trong tự nhiên nhưng rất hiếm và rất đẹp, rất quý, rất đắt. Thông thường, mấy ai được gặp, được chiêm ngưỡng ngọc trong đá chứ nói chi đến quyền được sở hữu. Bởi vậy, có thể coi ngọc trong đá là tinh hoa của tạo hóa, là báu vật của trời đất. Phải trải qua hàng vạn, hàng triệu năm theo sự vận động của tự nhiên mới có được ngọc trong đá. Ngọc trong đá khó tìm, khó khai thác bởi nó ẩn giấu trong núi cao rừng thẳm, trong lòng đất,...Tên khoa học của ngọc trong đá là sa-phia (ngọc xanh, đẹp nhất, đắt nhất, hiếm nhất ), ru-bi (ngọc màu hồng).
Vì sự cao quý và đẹp đẽ của ngọc trong đá mà người đời thường dùng làm hình ảnh so sánh, ẩn dụ để ngợi ca hay để khẳng định tấm lòng trong sáng, tâm hồn đẹp đẽ của bậc vĩ nhân quân tử. Trong bài "Thuật hứng", cụ Nguyễn Trãi cũng đã ẩn dụ lòng trung hiếu:
... Kho thu phong nguyệt đầy qua nóc Thuyền chở yên hà nặng vạy then Bui có một lòng trung với hiếu Mài chăng khuyết, nhuộm chăng đen.
Và, "Hữu xạ tự nhiên hương", người có "Ngọc trong đá" dù có ẩn mình giữa nước non lánh tục thì muôn đời Cụ Nguyễn Trãi vẫn" sáng mãi sao Khuê" bởi tài đức như sông như núi... Đâu cần đến cái hư danh như của bao kẻ bạo tàn. Thực tế, có không ít người thích tự đánh bóng mình bằng những những lớp son danh lợi giả tạo nhờ thủ đoạn, nhờ ô dù, lăng xê...
Giữa thời vàng thau lẫn lộn, đen trắng mập mờ, bài thơ “Ngọc trong đá" như một tiếng nói nhẹ nhàng mà sâu sắc. Một lần nữa, bài thơ là lời khẳng định chân lý: “Ngọc trong đá là một vẻ đẹp đích thực vĩnh cửu". Muốn có "Ngọc trong đá", phải tôi luyện toàn đức toàn tài gian nan, vất vả... Vẻ đẹp đó không phải là vẻ đẹp để trang trí mà có sức ảnh hưởng tốt sâu rộng. đem lại lợi ích cho muôn người và để lại hương thơm và gương sáng muôn đời cho hậu thế. Đúng như tác giả Thanh Trắc Nguyễn Văn đã nói: "Sáng lung linh trong cõi vô thường"