Việt Chiêm

Nguyễn Thủy

Một Đại Việt một Huyền Trân Công Chúa
Non nước xưa non nước vua Chiêm
Một Mỹ nhân lộng lẫy khuynh thành
Về với Trẫm vua Chiêm ban bế.

Bờ cõi Việt Chiêm riêng từ dạo ấy
Nghìn năm xưa phong tục lễ cầu hôn
Vương Hậu cao nhiên xây đắp Đồ Bàn
Ngự Vương Đế nguy nga đồ sộ

Giữ đôi miền hai Châu Ô - Lí
Ban lệnh trời  mệnh  lệnh Quân Vương
Trong trời đất tình là đây ân oán
Vạn niên sau ai tỏ ai tường?

Ai để lại những buồn vui ẩn hiện
Nước non nào ngự trị một mỹ nương
Nhan sắc này đi vào đâu Chiêm Việt?
Đất nước nào bay biến quyện khói sương

Để từ nay ba tiếng Hận Đồ Bàn
Việt trở dạ khai sanh tình nhân ái
Đất nước Mỹ Nương tình duyên vọng mãi
Một vua Chiêm ngự trị trái tim vàng.

        NT:

      29 – 10 - 2012

Châu Ô

Châu Ô là tên cũ của vùng đất từ đèo Lao Bảo đến lưu vực sông Thạch Hãn^[1] (nay là sông Quảng Trị) phía Nam tỉnh Quảng Trị. Châu Ô cùng với Châu Lý là vùng đất cũ của Vương quốc Chăm Pa (xem Châu Lý).

Năm 339, nhà Đông Tấn Trung Quốc suy yếu, vương quốc Chăm Pa, một nước mới thành lập ở phía Nam đèo Hải Vân, đem quân đánh chiếm vùng đất bộ Việt Thường. Vùng đất này trở thành biên địa phía Bắc của vương quốc Chăm Pa độc lập với cơ cấu 5 châu: Bố Chính, Địa Lý, Ma Linh, Ô và Lý (Rí). Thị xã Quảng Trị ngày nay thuộc địa phận châu Ô.

Năm 1306, vua Chăm Pa là Chế Mân sai sứ dâng chiếu cầu hôn công chúa Huyền Trân đến vua Trần Anh Tông của Đại Việt. Vua Trần bằng lòng gả công chúa Huyền Trân cho Chế Mân và nhận hai châu Ô và Lý mà Chế Mân đã dâng làm vật sính lễ. Nhà Trần đổi châu Ô làm Thuận Châu, và châu Lý làm Hoá Châu.