Bản in của bài viết

Nghệ thuật cắm hoa của người Nhật

                
         Nghệ thuật cắm hoa Ikebana của người Nhật là một nghệ thuật có tính sáng tạo, nó mang vào nhà sự quyến rũ và vẻ đẹp của phong cảnh, bờ biển hay ven hồ. Ikebana tái tạo lại thiên nhiên dựa trên quy mô thu nhỏ qua sự sắp đặt các lọai cây lấy từ thiên nhiên. Như vậy, thiên nhiên luôn ở gần chúng ta để chúng ta nhận được cái tinh hoa của nó.
          Cô gái Nhật ở hình bên đang sắp xếp các bông hoa vừa hái được từ vườn như cô ấy vẫn thường làm suốt năm. Hầu hết phụ nữ Nhật học  lúc này hoặc lúc khác, không hẳn vì vẻ đẹp của các bông hoa mà vì cắm hoa dạy cho họ mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên. Vì vậy, cắm hoa ngoài việc trang hoàng cho nhà chúng ta còn cung cấp giá trị về tinh thần.


LỊCH SỬ VÀ TINH THẦN CỦA IKEBANA

---

Thiên nhiên, con người và hoa

                          Có ai trong chúng ta không nghĩ rằng hoa là đẹp? Thật là kỳ lạ nếu có một người thích chim và thú mà lại không thích hoa. Thưởng thức vẻ đẹp của hoa là điều bình thường đối với tất cả mọi người.
         Ikebana tìm thấy cơ sở của nó trong vẻ đẹp và ý nghĩa của loài hoa đối với con người, một vẻ đẹp được nhận thức sẽ xuất phát từ những mối quan hệ chủ yếu giữa con người và thiên nhiên. Thiên nhiên không chỉ là nguồn gốc sự hiện hữu của con người mà còn xác định tinh thần sống động của vẻ đẹp hoa, không cần phải nói, là tượng trưng cho cái đẹp.

Nguồn gốc của Ikebana 

          Cái đẹp nền tảng của nhiên nhiên, như đã nói, là tượng trưng của loài hoa cho nên dẫn đến một ước muốn tất yếu là có hoa ở gần bên. Những hành động như chăm sóc, hái hay ngay cả mua hoa vì bất cứ lý do gì cũng đều nhằm mục đích muốn hoa trở thành riệng của chúng ta, đặt hoa vào một lợi ích mới. Do vậy mối quan hệ giữa hoa và cuộc sống chúng ta đã được phát triển và làm cho sâu sắc thêm.
          Nhưng vì hoa là một sinh vật nên khi cắt một bông hoa hay một cành cây nó sẽ mau chóng bị tàn héo trừ khi chúng ta thực hiện những động tác thích hợp cho phép chúng kéo dài cuộc sống đến mức có thể đạt được Hoa, đúng với nghĩa trong Ikebana, là "sống" trong bình.

Sự ra đời của Ikebana

         Đạo Phật, lần đầu được biết đến nước Nhật cổ từ thế kỷ thứ 6 và 7 do người Trung Quốc, đã ngày càng phát triển ở nước Nhật, và gây những ảnh hưởng lớn la đến mọi mặt của cuộc sống văn hoá và các môn nghê thuật ở Nhật.
         Lễ dâng hoa trang trọng lên bàn thờ Phật cộng với khiếu thẩm mỹ mang vẻ quý phái của việc trang trí hoa lá và hợp nhất lại trong một hình thái tinh tế và được phát triển thành Ikebana.
       Vào thế kỷ 13 và 14, khi mà đạo Phật đã lan rộng trong quần chúng, kiểu kiến trúc nổi bật nhất là kiểu kiến trúc có cái "Tokonama". Trong "cái hốc" này, những cuộn giấy có câu đối của các tín đồ Phật Giáo đã được treo lên và nảy sinh tục lệ đặt hoa lên đó khi cúng. Trong khoảng thời gian mà "Tokonama" đảm nhận cái nhiệm vụ trang trí thì những cuộn giấy của các phật tử đã được thay thế bằng những bức vẽ, bức hoành và những tác phẩm mỹ thuật cổ, và cùng với sự thay đổi này hoa đặt trong "Tokonama" đã mất đi ý nghĩa tôn giáo, đưa đến sự phát triển của việc cắm hoa như một nghệ thuật.


Sự phát triển của Ikebana

          Sau đó Ikebana đã phất triển cùng với Tokonama là điểm khởi đầu. Đầu tiên là nơi treo các cuộn giấy của các phật tử và đặt các hoa cúng Tokonama dần trở thành nơi dành cho các tác phẩm nghệt thuật - bao gồm cả Ikebana - để tỏ lòng tôn trọng của khách thập phương và cảm xúc nghệ thuật của họ.
       Cũng như vậy, căn phòng có Tokonama dần dần được xem là trung tâm của ngôi nhà, và được tôn kính như một thần tượng. Thực chất của việc cắm hoa là mục đích dâng hoa cúng thích hợp cho từng mùa vì niềm vui thích của khách thập phương. Vì vậy, Ikebana phát triển cùng với tính nhạy cảm đối với các mùa, với sự thay đổi của mùa, và những mối quan hệ của con người tại đáy lòng nó.

Hoa mà bạn thích - Thích hợp -  

                   Trong bình cắm mà bạn thích

   
          Bản chất căn bản của Ikebana là một sự biểu hiện của các mùa, là một hình thái xã hội, điều này đưa đến kết quả là sự thích hợp của nó đối với mọi người sẽ bị hạn chế  bởi những tục lệ khác nhau.
           Một chùm hoa đủ loại cắm ngẫu nhiên trong một bình hoa có lẽ là một sự biểu hiện của tự nhiên, xã hội và con ngưòi nhưng những yêu cầu của Ikebana đòi hỏi một óc thẩm mỹ. Một sự sắp xếp các bông hoa phải thú vị và tốt nhất là trên cả sự thú vị.
        Từ ý kiến trên ta rút ra được câu " sắp xếp các bông hoa mà bạn thích- một cách thích hợp - trong các bình mà bạn thích". "Hoa mà bạn thích" có nghĩa là bạn có thể cắm bất cứ hoa gì, loại hoa dễ kiếm. "Một cách thích hợp" là nói đến chi tiết, chẳng hạn phù hợp trong không gian đặt hoa, vị trí để hoa với bình hoa. Một sự bố trí hoa cho phòng khách có thể có nhiều cành nhưng trên bàn chỉ nên có một hoặc hai cành. "Một cái bình ( hoặc đồ vật mà bạn để cắm hoa) mà bạn thích có nghĩa là một vật mắc tiền hay một vật làm từ  thủ công một cách đặc sắc thì không quan trọng. Trong Ikebana ta có thể dùng nhiều thứ để làm đồ cắm hoa. Cắm hoa vào bất cứ thứ gì mà bạn thích.