Câu 5: Phân tích sự hình thành tư bản thương....

Câu 5: Phân tích sự hình thành tư bản thương nghiệp và tư bản cho vay? Bản chất lợi nhuận của thương nghiệp và lợi tức cho vay trong CNTB?
          * Sự hình thành tư bản thương nghiệp:
Tư bản thương nghiệp trong chủ nghĩa tư bản là một bộ phận của tư bản xã hội được tách ra từ sự tuần hoàng của tư bản công nghiệp để chuyển hoạt động trong lĩnh vực lưu thông.
Công thức vận động của tư bản thương nghiệp : T – H – T’
Công thức này giống công thức chung của tư bản, tuy nhiên nó chỉ giới hạn trong lĩnh vực lưu thông. Ở công thức này, tư bản thương nghiệp thay mặt người mua ứng tư bản tiền tệ để mua hàng hóa của nhà tư bản công nghiệp. Tư bản thương nghiệp chỉ là một bộ phận trong quá trình tuần hoàn của tư bản công nghiệp được tách ra, có nhiệm vụ chuyển hàng thành tiền (H’ – T’), nó chỉ hoạt động trong lĩnh vực lưu thông và không mang hình thái tư bản sản xuất.
Tư bản thương nghiệp trong chủ nghĩa tư bản được tách ra từ tư bản công nghiệp do sự phát triển của phân công lao động xã hội, nhưng với chức năng chuyên môn riêng nên tư bản thương nghiệp vừa phụ thuộc, vừa độc lập với tư bản công nghiệp. Sự ra đời và phát triển của tư bản thương nghiệp đã làm cho lưu thông hàng hóa thuận lợi, thị trường mở rộng, tốc độ chu chuyển của tư bản tăng lên và từ đó thúc đẩy sự phát triển của nền sản xuất tư bản chủ nghĩa nói chung.
* Bản chất của lợi nhuận thương nghiệp:   
Lợi nhuận của tư bản thương nghiệp là 1 phần giá trị thặng dư được tạo ra trong lĩnh vực sản xuất mà nhà tư bản công nghiệp “nhường” cho nhà tư bản thương nghiệp thông qua giá bán hàng hoá dưới giá trị xã hội của hàng hoá đó.
          Ví dụ:
Một nhà tư bản công nghiệp A có lượng tư bản ứng trước (k) là 900 đơn vị tiền tệ (đvtt); với tỷ lệ c/v = 4/1, tỷ suất giá trị thặng dư 100%. Anh (chị) hãy xác định giá trị hàng hoá đó mà nhà tư bản thu được sau mỗi chu kỳ sản xuất.
Như vậy, giátrị hàng hóa nhà tư bản thu được:
720c + 180v + 180m = 1080 đvtt
→ p’ = 100% = 100% = 20%
Để đảm bảo cho nhà tư bản A thường xuyên hoạt động, nhà tư bản A cần bỏ thêm một số tư bản nữa để thu bán hàng 9giả định số tư bản cần bỏ thêm là 100). Thì khi đó p’ =  100%= 18.
Nhà tư bản thương nghiệp ứng ra 10 tư bản đó và đảm nhiệm việc bán hàng cho nhà tư bản A. Nên nhà tư bản A bán toàn bộ số hàng hoá đó cho nhà tư bản thương nghiệp với giá bán buôn là:
720c + 180v + (180m-18m)= 1062đvtt
Nếu tỷ suất lợi nhậun của tư bản thương nghiệp tấhp hơn hoặc cao hơn tư bản công ngiệp thì sẽ diễn ra cạnh tranh và chuyển dịch tư bản từ các ngành thương nghiệp sang các ngành công ngiệp và ngược lại. Tình hình đó chỉ chấm dứt khi tyỷ suất lợi nhuận ở mỗi ngành sắp sĩ bằng nhau.
* Sự hình thành tư bản cho vay:
Tư bản cho vay trong CNTB là một bộ phận của tư bản tiền tệ trong tuần hoàn của tư bản công nghiệp tách ra và vận động độc lập. Đó là tư bản tiền tệ ma người sở hữu nó cho người khác sử dụng trong một thời gian nhất định để được nhận một số tiền lời nào đó gọi là lợi tức.
Đặc điểm tư bản cho vay:
Quyền sở hữu tách rời quyền sử dụng tư bản (Tư bản đi vay là tư bản sử dụng; Tư bản cho vay là tư bản sở hữu)
Tư bản cho vay là một hàng hóa đặc biệt: vì khi cho vay người cho vay không mất quyền sở hữu còn người đi vay chỉ được mua quyền sử dụng trong một thời gian nhất định.
Tư bản cho vay là tư bản được sùng bái nhất, do vận động theo công
thức: T - T' nên nó gây cảm giác tiền có thể đẻ ra tiền .
Tác dụng: Tư bản cho vay ra đời, góp phần vào việc tích tụ, tập trung tư bản, mở rộng sản xuất... đẩy nhanh tốc độ chu chuyển của tư bản góp phần tăng thêm tổng giá trị thặng dư cho xã hội.
* Bản chất của lợi tức cho vay:
Lợi tức là một bộ phận của giá trị thặng dư mà nhà tư bản đi vay phả trả cho nhà tư bản chủ sỡ hữu số tư bản cho vay khi sử dụng số tư bản đó.
Tỷ suất lợi tức được tính theo tỷ lệ phần trăm giữa tổng số lợi tức thu được và số tư bản tiền tệ cho vay trong một năm:
Z’=100%
^­Tỷ suất lợi tức phụ thuộc vào tỷ suất lợi nhuận bình quân; quan hệ cung cầu của tư bản cho vay. Giới hạn của tỷ suất lợi tức 0<z’<’.
Tỷ suất lợi tức có xu hướng giảm vì:
+ Tỷ suất lợi nhuaận bình quân có xu hướng giảm.
+ Cung tư bản cho vay có xuu hướng tăng nhanh hơn cầu tư bản cho vay.
+ chế độ tín dụng TBCN phát triển neên thu hút được nguồn tiết kiệm của người dân, biến số tiền ấy thành tư bản cho vay.