Bản in của bài viết

Rap, một hiện tượng âm nhạc đã được thổi bùng lên trong giai đoạn **ối thế kỷ 20, đã thu hút và lôi **ốn giới trẻ cả thế giới theo một phong cách mới, phóng túng và mang đầy chất cá tính. Giới trẻ Việt Nam cũng không nằm ngoài lực hấp dẫn này, cũng đã từng gật đầu, lắc vai theo những nhịp hát vần sôi động của rap, cũng có những điệu nhảy rap và break dance sôi động và đã trở thành một phong trào, một thứ mốt trong giới học sinh và sinh viên. Tuy nhiên, nhạc rap là gì cũng như nguồn gốc ra đời của nó thì không phải ai cũng biết.

(Ca sĩ nhạc rap Nelly)
Ngày nay, nếu bạn hỏi bất kể ai về định nghĩa của "rap", có lẽ họ sẽ đều mô tả rằng đó là một thể loại nhạc mà người hát đọc thuộc lòng những câu được gieo vần nối tiếp nhau theo một giai điệu. Đó là một dạng biểu cảm bằng lời nói có xuất xứ sâu xa từ trong văn hoá châu Phi cổ và tập tục truyền miệng. Trong lịch sử của rap, nó chỉ xuất hiện ở Mỹ, nhưng luôn là một số cách thức tập luyện hoặc giao đấu với nhau bằng lời nói theo kiểu đối đáp có vần trong cộng đồng người Mỹ gốc Phi (còn gọi là người Mỹ da đen). Một số tên vần điệu và cách diễn đạt trong cộng đồng người da đen đã được rất nhiều dạng rap khác nhau thể hiện, chẳng hạn như Signifying, testifying, Shining of the Titanic, the Dozens, school yard rhymes, prison 'jail house' rhymes và double Dutch jump rope' rhymes.

Từ sự phối ghép thể loại

Nhạc rap hiện đại có nguồn gốc trực tiếp trong cách nói vần được *****g các giai điệu trong thể loại nhạc nhảy mạnh reggae có xuất xứ từ Jamaica. Vào đầu thập kỷ 70, một DJ (Disk Jockey - người giới thiệu nhạc trên đài phát thanh, phối âm tại phòng thu hoặc làm hoạt náo viên trong tiệc dancing) người Jamaica tên là Kool Herc đã chuyển từ Kingston đến vùng West Bronx của New York (Mỹ). Tại đây, anh đã thử kết hợp thể loại DJ Jamaica của mình (vốn gồm các giai điệu lời nói theo kiểu ứng khẩu) với phiên bản *****g tiếng của các đĩa nhạc nhảy reggae mà anh phối âm. Không may, người New York lúc đó chưa biết đến nhạc nhảy reggae. Do đó Kool Herc đã phải thích nghi thể loại của mình bằng lối hát nói đều đều trên các tiết tấu nhạc gõ hay nhạc cụ mạnh, giống như trống bass có trong các bài hát rap phổ biến hiện nay. Do các tiết tấu biến đổi này tương đối ngắn, nên anh ta đã tìm cách kéo dài chúng vô hạn bằng cách sử dụng một bộ phối âm (audio mixer) và hai đĩa hát giống y nhau mà anh ta đã ghi lại liên tục các tiết tấu mong muốn sử dụng.




(Tay rap 50 Cent
Một phong cách mới)

Trong những ngày đầu tiên, những thanh niên trẻ dự tiệc đã bắt đầu thuộc lòng và nói theo các tiết tấu nhạc nói phổ biến và sử dụng những từ lóng của thời đó. Chẳng hạn một DJ sẽ là rất đúng mốt khi thu hút được những người tham gia vào bữa tiệc dancing. Những bản nhạc rap tiền thân này có những đoạn nói của một người nào đó, chẳng hạn Herc đã hô lên những câu giới thiệu có vần vào đoạn nhạc nghỉ tiết tấu; 'Yo this is Kool Herc in the joint-ski saying my mellow-ski Marky D is in the house'. Điều này thường lợi lên một sự hưởng ứng từ đám đông, và họ cũng bắt đầu hô lên những khẩu hiệu tương ứng của mình.

Khi hiện tượng này phát triển mạnh, các kiểu hò hét trong bữa tiệc trở nên công phu và trau chuốt hơn, do các DJ muốn tạo ra sự khác biệt của mình và bắt đầu kết hợp một chút lời nói vần - 'Davey D is in the house/An he'll turn it out without a doubt.' Không lâu sau, mọi người đã bắt đầu rút ra những giai điệu nói vần từ các vần "bộ tá" (dozens) và vần ''sân trường'' (schoolyard) trong cộng đồng người Mỹ gốc Phi. Nhiều người đã thay đổi một chút và tuỳ chỉnh các vần để phù hợp hơn với không khí tiệc dancing.

Cho đến lúc đó, rap vẫn chưa thực sự được biết đến là 'rap', mà được gọi là 'emceeing' (sự dẫn dắt mọi người tham gia trong các tiệc dancing). Đối với Kool Herc, **ối cùng, bằng sự cải tiến của mình, anh ta đã chuyển sang chú tâm vào những hình thức trau chuốt phức tạp của công việc DJ tại các buổi tiệc, và cho hai người bạn Coke La Rock và Clark Kent đảm trách các công việc với chiếc micro. Đó chính là nhóm chủ trì nhạc rap đầu tiên cho các buổi tiệc. Họ đã trở nên nổi tiếng với cái tên Kool Herc & the Her**loids.

Cơ hội thể hiện bản thân

Rap được giới trẻ đón nhận vì nó mang lại cho những thanh niên trẻ trong các khu ngoại ô ổ chuột của New York một cơ hội thể hiện bản thân mình một cách tự do. Về cơ bản, đó cũng là lý do vì sao bất kỳ một trò chơi gieo vần/ứng đối được đề cập ở trên đều chứng tỏ được sự hấp dẫn của nó trong quá khứ. Quan trọng hơn, đó là một dạng nghệ thuật có thể gần gũi với bất kỳ ai. Một người không cần nhiều tiền hay những tài sản sang trọng để hát theo kiểu nói vần. Họ cũng không cần phải đầu tư vào các khoá học, hay cái gì đó tương tự. Hát rap đã trở thành một kỹ năng của lời nói, có thể được luyện tập và nâng cao đến độ hoàn thiện ở hầu như mọi lúc và mọi nơi.

Rap cũng trở nên phổ biến vì nó mang lại những cơ hội thử thách không có giới hạn. Nó không có một bộ nguyên tắc thực sự nào, ngoại trừ tính nguyên bản và những lời nói vần trùng theo nhịp điệu nhạc. Bất cứ thứ gì cũng có thể đưa vào rap. Một người có thể sáng tạo ra một bài rap về người đàn ông trên mặt trăng hay phong cách DJ của anh ta hay như thế nào. Mục đích **ối cùng là để nhận được sự đánh giá (là hay) của người nghe. Thực tế, sự tán dương và đánh giá khen ngợi mà một người chơi rap nhận được cũng đáng tự hào không kém với bất kỳ một ''người hùng'' nào khác trong thành phố (ngôi sao thể thao, diễn viên hài.. v.v..).

Sau cùng, rap, do tính chất bao gồm tất cả của nó, đã cho phép đưa cá tính vào âm nhạc một cách hiệu quả nhất. Nếu bạn uể oải, bạn có thể rap ở nhịp điệu chậm. Nếu bạn cảm thấy hoạt bát, bạn có thể rap ở nhịp nhanh. Không có người nào rap giống nhau, thậm chí kể cả khi đọc theo cùng một vần điệu. Có rất nhiều người đã thử và bắt chước phong cách rap của một ai khác, nhưng thậm chí như vậy, phong cách của họ vẫn biểu thị một cá tính rất riêng.

Rap tiếp tục được phổ biến trong giới trẻ thành thị hiện đại cũng với cùng các lý do đã mang đến sự dấp dẫn của nó từ những ngày đầu: đó vẫn là một dạng tự biểu cảm dễ gần gũi và cảm nhận, có thể khiến người nghe đánh giá một cách tích cực. Do rap đã được phát triển thành một chủ đề lớn, nó được truyền tải rất nhiều ảo vọng hư cấu về một sự giải thoát nhanh chóng khỏi sự nghiệt ngã của **ộc sống thành thị. Có nhiều đứa trẻ trong giai đoạn này đã tin rằng tất cả những gì chúng cần làm chỉ là viết ra một vài vần điệu ''tươi trẻ'' (fresh - từ lóng của dân đường phố chỉ nội dung hay) là có thể đổi đời.