Lý Cái Mơn
Cái Mơn thuộc tỉnh Tiền Giang, miền Nam Việt Nam. Bốn bề đều là màu xanh của ruộng vườn, sông nước. Không gian trong như lọc và tràn ngập hương hoa trái. Có lẽ vì vậy mà điệu lý Cái Mơn mang chất giọng ngọt ngào của trái cây và êm đềm của sông nước.
Đặc điểm: điệu nhạc dịu dàng.
Trích dẫn: 1) Người Khách Thương Hồ. 3 câu đầu giọng thấp, 3 câu sau giọng cao.
2) Đừng Phụ Tình Đời . 3 câu đầu giọng cao, 3 câu sau giọng thấp.
1 )Tình ta thề không đổi khác,
chớ quá lo âu đến điều dở dang ngày mai
chỉ nên vui trời hạnh phúc chứa chan màu hồng.
Dầu trải qua mưa dầm nắng chan
vẫn bên nhau quyết không lìa xa.
Em lúc nào cũng không mang trọn niềm vui
2)Kìa dòng sông thuyền ai trên sóng,
gió hát trên cây ru lời hoa trái miền quê
cảnh nên thơ. Những bài thơ đó âm vang tình người.
Miền quê anh vườn ruộng xanh
nuôi sống bao tình yêu. Em về quá thương nhà ngoại bên bờ sông.
Lý Cây Bông
Đặc điểm: điệu nhạc nhanh, dồn dập.
Trích dẫn: 1) Máu Nhuộm Chiến Bào Hồng
2) Trảm Triệu Khải
1)
Hôn quân say đắm tà dâm đành quên ân tình xưa.
Uổng thay tâm hồn trao trọn cho người gian.
Ngàn năm tiếng nhơ lang tràn.
Quân hoàng ơi có nghe!
Nàng ta mắng vua dâm loạn!
Ta thề không thứ dung!
Này Hằng San! Đừng hờn than
2)Hay thay quân khốn vì sao tìm vui không về đây,
để ta lo lường trong dạ bao ngày đêm.
Lòng vui thấy con quay về,
ông dằn lòng bỏ qua,
dù sao cũng câu thâm tình
xin đừng nên đánh con.
Đừng cầu xin! Loài lờn khinh
Lý Con Sáo
Không biết con chim Sáo có duyên gì với người dân Việt Nam, mà có đến 5 điệu Lý Con Sáo: Lý Con Sáo miền Bắc, Lý Con Sáo miền Trung, Lý Con Sao xứ Quảng, Lý Con Sáo đất Huế, và Lý Con Sáo miền Nam. Dĩ nhiên là cải lương xử dụng điệu lý của miền Nam.
Đặc điểm: điệu nhạc dịu dàng, buồn. Có 8 câu.
Trích dẫn: Hoàng Hậu 2 Quê Hương
Hỡi ái khanh, sao thổn thức u sầu năm canh?
Lệ buồn đẫm ướt mi xanh?
Hãy bày phân cho Trẫm rõ ngọn ngành
bằng tất dạ chân thành.
Chốn Liêu trào ngọc châu gấm nhung,
phẩm Chiêu Dương nắm ngôi nơi hoàng cung.
Lý do nào ngự thê thở than?
Trẫm không tha ai dám trêu Hồng Loan
Lý Chiều Chiều
Đặc điểm: điệu nhạc chậm, buồn, có 6 câu.
Trích dẫn: Hoàng Hậu 2 Quê Hương
Dòng đời trôi mãi theo thời gian.
Thương Hồng Loan tuổi thơ nhiều ngang trái.
Hôm nay đắng cay phơi bày.
Quê hương của khanh nơi nào ?
Nghẹn ngào thương người vợ yêu.
Bao nhiêu nhớ mong dâng về.
Lý Chim Xanh
Đặc điểm: điệu nhạc nhanh, vui nhộn
Trích dẫn: Chàng Lúa Lập Nghiệp.
Rũi ro thất sở thân sơ trở về tay không
Xác thân như là mền rách làm sao dám "dìa"
Thì không đi chẳng ai dám cười
Ý trời! Em nói như chơi!
Lòng này đã quyết a...á
Thử thời một phen!
Lý Giao Duyên
Đặc điểm: điệu nhạc buồn, có vẻ ai oán, tức tưởi
Trích dẫn: Hoàng Hậu 2 Quê Hương
Đau xót lắm Loan ơi,
ai bày ra dâu bể?
Tiên Đế hỡi, không tường
đau thương lẫn đoạn trường.
Con tha thiết với Chiêu Dương
cả khung trời yêu đương.
Kiếp trước tình vấn vương,
kiếp này đôi bóng đã chung đường.
Tim Vương Hoàng chỉ có một Hồng Loan.
Trẫm vẫn bên nàng dù ngàn vạn thời gian.
Lý Ngựa Ô Bắc
Đặc Điểm Nói lối thật nhanh trước khi vào điệu. Sau khi vô giọng câu đầu, thì có khoảng cách dừng khá lâu để tiếng đàn hòa theo, khác hẳn với các điệu lý khác.
Trích dẫn: Thuyền Ra Cửa Biển
1)nói lối) Được lòng tin yêu của hoàng thượng
Hoàng hậu có thể xin cho
kẻ này được phép đi xa đến một miền ải quan
hay được làm sứ thần lân bang .
Dù là cánh chim bạt gió kẻ này cũng phải đến nơi
Mà núi cao trời rộng, mới là ước vọng của tôi.
Hay là Băng Đình muốn lánh xa phiền lụy?
Nên vội vàng chạy trốn bỏ mặc ai lịm xác giữa nơi này.
Không! Đó chính là lời thật của tôi bày.
Là kẻ thích phiêu bạt hải hồ,
tôi chưa muốn dừng bên quán trọ ven sông.
Băng đình ơi, chàng có biết em phải đau lòng
khi tâu với Phụ hoàng, cho Băng Đình vĩnh viễn xa em ?
Lý Sâm Thương
Đặc điểm: điệu nhạc dịu dàng, hơi buồn, có 4 câu
Trích dẫn: 1) Đèn Khuya
2) video Rượu Tình
1)Vai vẫn còn hằn vết sẹo
lúc lên ba khi đùa chơi ngã bên khe suối.
Máu đẩm ướt vai con làm ba như lửa đốt tâm can.
Tôi đang nằm mơ chăng mà trong tay đứa con thâm tình.
Không. Nay con về bên ba bằng thịt xương đứa con hôm nào.
2)Non nước Kim vinh quang can dự chi vào duyên tơ ái?
Ngang trái nơi thâm cung do Học Nhi nàng không thủy chung. Lòng nghi ngờ không sai, Trời ơi! Ta quá tin nên lầm.
Đời Vương Hoàng đau thương, trò bại luân khó yên nơi cung đường.
Lý Tàn Thu
Đặc điểm: điệu nhạc nhanh, có vẻ hùng hồn
Trích dẫn: Phàn Lê Huê Phá Ngũ Long Trận
1) Nhìn phu nhân thoáng ưu tư làm nét hoa càng xinh,
dìm anh trong ao tình bể ái đắm say duyên đầu .
Chàng chàng ơi, chớ nên xem thường mảnh ly vừa tan.
Tình ta như chung lành trong sáng bỗng rơi tan tành.
Tiết lang!
Đời phù du như làn sương khói,
em đừng nên vương vào lòng sầu .
Tuy ly tan hay hiệp hòa do hóa công an bày.
Quan tâm chỉ để mất vui ngày tân hôn.
Lý Tòng Quân
Đặc điểm: điệu nhạc hơi nhanh, nhưng êm ả, có 5 câu
Trích dẫn: Người Khách Thương Hồ
1)Anh xin thề không hề dối gian,
bởi thương em anh nghỉ suy đêm ngày .
Thì có chi đâu, không có nghề chi xấu
mà chỉ có chăng bởi do ai hèn hạ
Anh e rằng xa xôi sang với hèn lôi thôi.
Lý Trăng Soi
Đặc điểm: điệu nhạc chậm, tha thiết, có 6 câu
Trích dẫn: Chàng Lúa Lập Nghiệp.
1)Lòng đau như ai xé, ai dần
Tình anh em mến thương bao ngày
Giờ đây sao bỏ nhau cho đành
Bao ngày qua, cùng nhau chia xớt những buồn vui
Trời mưa tầm tả bao đêm
Mới thấy tình xẻ áo nhường cơm.
Lý Tứ Đại
Trích Dẫn: Nữ Tướng Ngọc Kỳ Lân
Soạn giả: Bạch Mai
Thôi phải cam ly sầu
Đau đớn cho duyên đầu
Từ nay đành muôn thu
Buồn ngàn đời âm u
Xin chúc ai dương trần
hưởng vui, chỉ tôi vô phần
Thanh Long nỡ tâm xa lìa
Chàng ơi chết đi đành sao
Đừng can ta .. á.. nay ly trần
Cầu mong ai chết tiêu hồn oan!
Tam Đả Châu Ngọc Long
Soạn giả: Bạch Mai
Thôi hết mong chung hòa.
Duyên số không một nhà.
Đàn bà vô tâm
đoạn lìa ân thâm.
Riêng với mi không còn
nghĩa xưa ước giao kim bằng.
Ca Ca để tôi xông vào!
Đừng lo, có con kề bên.
Cùng cha hơn thua phen này.
Mày im! Hỗn ăn đòn đau!
Vọng Kim Lang
Có thể tạm dịch là Lý Trông Chờ Chồng
Đặc điểm: điệu nhạc dịu dàng, 7 câu.
Trích dẫn: 1) Song Nữ Loạn Viên Môn
2) Ái Tình hay Ngôi Báo
1) Ôi quí yêu hiền thê, thảo ngay kiên trinh mọi bề.
Anh thốt ra câu thề: Dù ba đào vẫn không hề phai .
Mong mẫu thân thương tình thì đời mình lửa hương bền lâu.
Bạc phần thân hồng đau lòng cho em, nói không nên lời.
Làm sao mang mệnh thai nhi.
Mẫu thân ước ao đêm ngày mà giờ này hiếm hoi nhà ta.
Em Trinh hỡi, anh lo buồn, sầu có ngày lứa đôi lìa xa.
2)Thủy Nguyệt nàng còn thơ trẻ, sớm rước vào dau khổ,
nhưng chớ mơ trùng quang, âm dương muôn thu xa ngàn,
như chim lạc đàn, đừng mong về tổ xưa đùa vui.
Nhưng chớ lo bạc phần, còn bao người sống bên hồng nhan.
Trên đời, ai người tri ân, sớt chia thâm tình.
Hiền nương đang ở tha phương, phải chi có ai thương tình,
tìm phương nào giúp cho đoàn viên,
tỷ nương với tôi tương phùng, ngàn năm thề nhớ ơn nào phai.
Lời tôi cương quyết hôm nay, giúp nàng cung vàng về ngay,
để đôi bên vui mừng trùng lai.
Làm sao người được vào hoàng cung.
Ta trị vì muôn dân, Thanh triều Khang Hy.
Bài Tạ
Trích Dẫn: Lưu Kim Đính
Bởi thấy chàng đẹp dạ mới lòng thương
Muốn phối hợp tơ vương muôn đời
Thì bỏ qua tội lỗi chàng gây
Nếu thuận thì đêm nay ta động phòng
Chiêu Quân
Trích dẫn: 1) Bão Cuối Mùa
2) video Hạnh Phúc Đắng Cay
1) Thật tôi không ...ngờ, xảy ra điều tác tệ.
Có thể nào Ba tôi muốn vậy,
tôi sẳn lòng chờ đợi.
Giết tôi đi cho được thoả lòng.
Ôi! Lòng người có thể vậy sao?
Tình yêu sinh ra thù hận,
có còn chăng nhân tính con người
2)cho đất trời quay cuồng đảo lộn!
cho đêm như ngày tối mù tối mịt!
Nè, anh đừng có nói như vậy!
Chuyện gì xảy ra khiến anh nảo nề?
Tại ông trời ổng quá nghiệt cay.
Ổng sắp bày để trêu cợt
đem trái ngang trùm phủ cuộc đời.
Đoản Khúc Nam Giang
Đặc điểm: điệu nhạc chậm, tha thiết.
Trích dẫn: 1) Đừng Phụ Tình Đời
2) video Nỗi Oan Hoàng Hậu
1)Đừng dùng lời chua cay hay mỉa mai cho tình trái ngang!
Giờ đây cách chia đôi đường! Cô hãy về vui cùng duyên mới! Đừng bận lòng chi tôi, hai chúng ta hai tâm hồn cách xa.
Nhắc chi những ngày vui buồn có nhau càng đau.
Lãng quên đi rồi khi người bước sang đò ngang.
Tình ngày nào trao vẫn mãi trong tim không lãng xao bao giờ.
Tội tình chi đâu, anh nỡ xa em. Làm nát tình em!
Xưa đã cùng nhau ước thề, em chẳng hề phụ câu đá vàng.
Trước mắt tôi đang giăng cả bầu trời màn đêm tăm tối âm u.
Xin đừng, cô ơi! nhắc chi kỷ niệm của ngày xa xưa.
Đã hết tơ duyên cõi lòng từ nay ôm mối sầu
2)Bức thơ phân trần ghim dầu tên ,
bảo ta vong tình nhận lầm con ,
Liểu nương thai bào ngự đệ quan,
lệ trào vương trái ngang,
phận làm anh xin nhường đâu thở than.
Khốc Hoàng Thiên
Trích Dẫn: Bản Tình Ca Tình Đó.
1)Đều tay chảy dòng suối tóc
bởi gió ghen hờn tung rối.
Quí phi ơi, nàng đẹp nhất trần gian,
một dung nhan nguyệt thẹn hoa nhường.
Bởi nàng là quốc sắc thiên hương,
nàng đã ngự trị cả hồn ta.
Ôi mùi tóc hương bay đưa ta thoát tục
vào cõi mê hồn của thánh địa yêu thương.
Ngồi bên nhau nghe ngọt lịm hương tình,
tiên cảnh hữu tình chỉ có nơi đây.
(TL) Trọn đời bên nhau xây giấc nghê thường,
cả không gian dường như đứng lại bên ta
2)Tấm Cám
Soạn giả: Huy Trường - Bạch Mai
Nhưng bởi nợ duyên, tình yêu ta chưa đến
Không hợp tính tình, nợ duyên chưa bén
với các nàng công chúa lân bang
hay những tiểu thơ con quan đại thần
Nên ta chối từ bao cuộc hôn nhân
lòng man mác buồn vui thú điền viên
Ngờ đâu ta được chiếc hài duyên kỳ ngộ
Lòng vui mừng nghĩ đến chuyện chọn thê
cho những ai mang vừa đúng chiếc hài
trong hội hoa đăng sẽ được làm vợ ta
Quả cao xanh kia chẳng phụ lòng
ban mối duyên kỳ lạ hôm nay
Dạ!
Trên lệnh hoàng tử chớ nên bận lòng lo lắng
Chỉ có chiếc giày, giai nhân chưa tường bóng dáng á ..a..
Tôi cho đây là một chuyện vu vơ
chẳng đáng cho Ngài đây phiền lòng
Dạ! Chiếc hài xinh do ai đó đánh rơi
họ đâu nghĩ gì đến chuyện tình duyên
Hôn thê của ngày phải là người danh vọng
Công chúa lầu vàng mới xứng với hoàng tử trẻ trung!
Nín!
Ở nước ta cũng có được bao nàng
sắc nươc hương trời, thùy mị đoan trang ... á ... a ...
Gái nước ta có kém chi công chúa cung vàng
Hãy để hoàng tử tự ý chọn người trăm năm .. á. ... a ...
Khổng Minh Tọa Lầu
Trích Dẫn: Dương Gia Tướng
Soạn giả: Bạch Mai
1)Pháo thẳng xông lên
Xe kè 2 bên
Chốt thí theo trên
Tướng vào thì em lên ,
em thắng quan rồi em chiếu quan ơi
Chiếu tướng thì ăn tiền, chứ mày chiếu tao làm chi
Hứ...quan huyện gì hư hỏng,
mãi cờ bạc đêm ngày
Người là ai mà phê phán!
Nếu thích thì cứ nhảy vào!
Nơi triều đình tước phẩm khâm sai,
đến huyện đường tìm Khấu Chuẩn thẳng ngay.
Xin kính lễ khâm sai chỉ dạy,
ngài vui lòng chờ đợi kẻ dưới tay,
cho hạ quan mang hài ,
đã xong rồi trình kiến khâm sai
Lưu Thủy Hành Vân
Trích Dẫn: Võ Tòng Sát Tẩu
Soạn giả: Thanh Tòng
1)Chân bước đi lòng sao khó yên,
niềm khổ đau dâng tràn.
Bao năm xa cách,
chưa vui mừng đoàn viên,
nay phải xa nhau rồi.
Tấm lòng của thế nhân thường đổi thay khó đo lường.
Thương anh xấu xí, kiếp anh hàn vi,
nên khó mong sống trong an lành.
Hờn người lăng loàn, ta muốn giết đi cho rồi,
nhưng vì người anh yêu mến vô biên,
không làm rẻ duyên tình anh.
Mong Hoàng Thiên giúp cho,
anh hiền hiểu cho tim nầy,
cố tâm xa lánh thú vui tà dâm,
huynh đệ mới mong tao phùng.
2)Dương Gia Tướng
Soạn giả: Bạch Mai
Xin hủy diệt đời tôi không oán than,
dùm thứ tha cho nàng .
Thanh Liên ơi hởi ai xui đời mình ly tan,
cùng em chết chung diêm đài
........................
Dung đứa giặc triều ca khó tha,
hồn của cha ngậm hờn
Phiên bang không thể để ta yên hòa giang san
Thôi hết mong tương quan vợ chồng
Mẫu Tầm Tử
Trích dẫn: Người Anh Khác Mẹ
Soạn giả: Thu An
1)hay là Lê Vĩnh Thau mà mày lại gài tên tao
Bây âm mưu có ý định gì. Hoặc bây mướn báo
giở trò đăng tin để làm tiền tao
Sự thật ba đã làm.Có xảy ra như vậy
Đâu có trật chỗ nào. Con mắc cỡ quá
Sao mà Ba không một chút ăn năn
Nếu đưa tin do cha con thằng già Đạt
Muốn trả thù tao chứ không ai vô đây
Tụi bây đừng hòng làm nao núng Vĩnh Tôn
Ba nên dằn lòng hòa dịu tốt hơn
Nghe cô Thanh Liên điên loạn vì gia đình đứt đoạn
Con hối hận ăn năn, nên muốn Ba bớt giận
để cứu gia đình bác Đạt
2)Trích dẫn: Máu Nhuộm Sân Chùa
Soạn giả: Yên Lang
Ta ra lệnh cho cả hai hãy chấm dứt mối tình trái ngang
Dạ tại vì sao xin tiền bối chỉ dạy rõ ràng
Tại vì cả hai hận thù chất ngất
Chúng tôi còn trong lứa tuổi thơ ngây
Chỉ biết yêu chớ nào có thù hận gì đâu
Chuyện xảy ra đã ngót hai mươi năm
Mối thù ngày xưa do người trước gây ra
Rồi kẻ hậu sinh phải trả đến bây giờ
Yêu tha thiết mặn nồng cũng phải xa nhau
Nam Ai
Điệu Nam Ai được viết ra vào năm 1900 (phỏng đoán). Đây là thời kỳ cải lương bắt đầu hình thành. Điệu Nam Ai, cũng như Lưu Thủy Trường, Phú Lục, Xuân Tình, Tứ Đại, Phụng Hoàng, Nam Xuân, Tứ Đại Cảnh ... có thể được coi là những dòng nhạc đầu tiên của nền âm nhạc cải lương.
Đặc điểm: điệu nhạc chậm, hơi bi thương.
Trích dẫn: Thuyền Ra Cửa Biến.
1)Con muốn xin Phụ vương
cho con đến một miền oan đảo xa ... xôi
chỉ một mình con với sóng vỗ mạn ghềnh
Để nhờ thời gian, mà quên lãng mối hận lòng.
Khi nào bình tâm, con sẽ về với Phụ vương
và người kế mẫu hiền hòa
vừa mới gặp con đã mến thương.
Con chớ nên đến nơi xa vắng mịt mù
chịu âm thầm trong cảnh cô đơn
Con dễ buông thả tâm tình
thì càng đau khổ nhiều hơn.
Con xin Phụ vương hãy thương con mà ban lệnh
Mới đoàn viên chưa cạn chén tao phùng
Cha không muốn không muốn đau lòng
uống liền chung rượu ly bôi.
Nam Ai - Lớp Mái
Đặc điểm: điệu nhạc chậm, hơi bi thương
Trích dẫn: Bão Cuối Mùa
Soạn giả Hoàng Song Việt
1)...mà đắm say trong băng hoại suy ...đồi,
trong đêm mưa âu yếm trao tình.
Tôi đã mất hết rồi hai hình ảnh quí yêu.
Ơi, hỡi trời cao!
Sao nỡ dành cho tôi
điều cay nghiệt não nề!
Tại sao ông Trời tạo ra cảnh trớ trêu?
Tôi căm giận người giả trá.
Tôi căm hận bản thân mình,
sao lại quá dại khờ,
nên ôm hận nầy đây!
Nam Đảo
(còn gọi là Đảo Ngũ Cung)
Nam Đảo là một trong ba giọng Nam chánh: Nam Ai, Nam Xuân, Nam Đảo
Trích Dẫn:
1) video Xử Án Bàng Quí Phi
Soạn giả: Minh Tơ - Thanh Tòng
Vương nhi, con chắp bút pháp cầm cân nảy mực
thì phải công bình chính trực anh ... minh,
để muôn dân vui hưởng thanh bình.
Phải vì trăm họ sanh linh, gác tình nhà,
việc nước trước tiên.
Bàng Vân Phụng nhan sắc phương phi,
uyển chuyển thướt tha khúc nhạc tiêu thiều,
ru hồn con quên cả lâm trào,
quên kẻ thù bên lưng.
Hữu xảo ngôn hề hữu lang tâm.
Lời tục xưa thánh đế không lầm:
Gái quốc sắc thiên kiều giết người
không gươm giáo kiếm đao .
Xin vương nhi xem trọng giang san
mà kíp phê vào đệ lục điều,
xử Bàng Nữ một nhà
tội mãi quốc cầu vinh.
Mẹ ơi, nàng tam tùng vẹn giữ xưa nay,
tại gia tùng phụ xuất giá theo chồng,
chung thủy giữ một lòng,
thề không điêu ngoai xảo ngữ.
Xử việc nhà mẹ muốn con tròn cang kỷ
mà vương nhi một mực chẳng nghe
lời can gián thẳng ngay .
Nghiệp Tống sẽ lung lay .
2)video Phùng Bửu Sơn
Soạn giả: Thanh Tòng
mẹ đã khuyên răn con
ráng dồi trau kinh sử chuyên cần
chờ hội long vân nuôi chí lập thân ,
giúp nước cứu dân
làm rạng rở tông đường
hồ thỉ tang bồng toại chí nam nhi .
Mẹ có ngờ đâu
niềm mơ ước bao ngày
mong con thành tài
thế mà con hủy bỏ tương lai
Mẹ ơi, con mượn rượu cay
để chôn kín nổi niềm
khi đá nổi rong chìm,
con nuốt lệ vào tim
3)San Hậu Thành
Soạn giả: Thanh Tòng
Con phải đâu quí tử tham sanh
nhưng chỉ bâng khuâng chữ hiếu chưa tròn.
Mẹ tóc bạc lưng còng như bóng xế nhành dâu.
Đông buốt lạnh hạ cháy da,
chẳng kề bên đấp lạnh quạt nồng.
Con thì sanh tử lông hồng,
nhưng nghỉ hiếu đạo mà chùn chân.
Đường chính nghĩa thẳng lối thênh thang,
con hãy bước đi do dự làm gì.
Hai vai gánh nặng cang thường,
ngơ ngẩn lòng như tơ rối.
Cha chả! Giỏi cho con mụ, anh hùng khí đoản,
sợ nguy sợ khó, nó sợ gian lao,
nên lòng đã thấy nao nao,
làm nhục chí thanh cao.
Con ơi, con ơi, trước cuộc đời lẫn lộn vàng thau
phải chọn lựa hai đường:
Trung, Hiếu lẽ nào cần hơn?
Mẹ tuổi già sống thác nay mai
đoản số dứt căn dù khóc kêu trời,
thì cũng chẳng như lời mong muốn mà được đâu .
Làm trai cho đáng thân trai ,
đông tĩnh đoài yên rạng mặt với đời.
Nếu con lưỡng lự chần chờ, mẹ sẽ liều một thác.
Mẹ! Lời mẹ dạy con nào dám cải,
bởi con đắng đo bước thoái đường lui,
sao cho ngọc đá vẹn toàn, vững tâm mà ra đi.
Nam Xuân
Điệu Nam Xuân được viết ra vào năm 1900 (phỏng đoán). Đây là thời kỳ cải lương bắt đầu hình thành. Điệu Nam Ai, cũng như Lưu Thủy Trường, Phú Lục, Xuân Tình, Tứ Đại, Phụng Hoàng, Tứ Đại Cảnh ... có thể được coi là những dòng nhạc đầu tiên của nền âm nhạc cải lương.
Trích dẫn: video Thuyền Ra Cửa Biển
1)nói lối) Là một kẻ dầu đã biếng con thành cát bụi
con vẫn một niềm kính nể yêu thương
như sỏi gạch dưới thềm, đỡ gót phụ vương
như cỏ lạ hoa thơm, muôn đời cảm tạ mùa xuân
như thú muôn giữa chốn núi rừng,
nhớ ơn dòng suối dịu hiền
đã cho nguồn nước ngọt ngào,
để được sống đời bằng cỏ cây.
Băng Đình con hãy gắng sức.
Dù cho dang dỡ một chuyện tình
cũng đừng nên bấn loạn tinh thần
cho hẹn thổ một đời trai!
Xang Xừ Líu
Trích Dẫn: Dương Gia Tướng
Soạn Giả: Bạch Mai
1)Chớ không phải em đắm dòng cảm ...
… lụy quên hẳn tình đệ huynh
Tưởng Thất Lang thọ nạn ai ngờ tròn ba sinh
Cùng với cường san ước nguỵện ân tình
Tủi hổ Dương gia phế bỏ gia đình
Nói thêm nữa mà chi khi anh hùng vướng bận
An phận với nhau hòng quên cha mẹ chờ trong
Từ nay hết mong, cam nói lời ly biệt
Huynh đệ sẽ tương tàn vĩnh quyết kể từ đây
Các anh chẳng hiểu thông đệ vướng vòng gai chông
Không ngộ biến tùng quyền làm sao về cố thổ
Huống chi sơn dương người chung cảnh ngộ cùng ta
Nặng nợ với hoàng gia bị gian thần hãm hại
Tìm đến chốn sơn lâm chiêu binh chờ trở lại
Diệt phường gian nịnh cho Tống gia bình định
Nghe qua hiểu sự tình nhưng đệ phải về ngay
Mẹ cha đang lo sợ cho con mình thảm tai
Các anh hãy an tâm chờ đợi bên ngoài
Vài dòng tạ từ nhau chúng ta sẽ lui về.
Trích dẩn:Thao Thức
Soạn Giả: Nhị Kiều
2)Với một tình yêu chân thành cao …
… đẹp dù sống bằng năm tháng gian lao
Hai vai gánh nặng gia đình của nhau
Nhưng vẫn cho nhau hạnh phúc ngọt ngào
Suốt những tháng năm sống tại quê nhà
Rồi cuộc đời nhiều phong ba biến động
Ngăn cách cuộc tình thơ mộng của đôi tim
Nàng lên xe hoa bằng cõi lòng giá lạnh
Anh cũng âm thầm tan nát cả con tim
Chuyện tình yêu từ muôn kiếp đến nay
Những mối tình đầu thường gặp nhiều trắc trở
Để cho con người ôm kỷ niệm thương đau
Nhưng nếu đã yêu bằng tình yêu chân thật
Thấy người mình yêu vui vầy yên phận
Ta nên chấp nhận, đừng buồn đừng hận
Mà hãy vui mừng cho hạnh phúc của người thương
Rồi cố tìm hi vọng ở tương lai
Đời lắm bể dâu nhưng đời rất công bằng
Mất mát hôm nay sẽ bù đắp sau này.
Phi Vân Điệp Khúc
Trích dẫn: Nghĩa Nặng Tình Thâm
Soạn Giả: Linh Phương Giang
1)Trinh ơi !
Em thấu chăng cho lòng anh, mơ về em.
Trắng đêm âm thầm, âm thầm đắp xây tình yêu.
Ôi bao ngày mình bên nhau,
đã mấy năm dài tràn đầy yêu thương,
anh mơ mơ về em thôi.
Nhưng giờ thì mộng kia đã tan,
lời yêu thương cũng trôi theo bèo mây.
Chiều một mình lang thang đó đây,
tìm dư hương những đêm ta hẹn hò.
Một mình nghe sầu nặng thêm.
Em bây giờ như chim dần xa.
Nhớ, nhớ thương ngập lòng em nào có thấu,
tình ta xót xa dâng tràn con tim.
Từ nay vắng xa , ta không còn bên nhau,
ngày mai vắng xa, nhớ em nhớ hoài.
Anh sẽ như cánh diều, bay bay về đâu.
Nổi, nổi trôi chốn nào, anh tìm quên,
cố cố quên mối tình, thôi từ nay,
coi như đời không có nhau,
phương trời xa, anh không còn thương nhớ em.
Phụng Hoàng
Điệu Phùng Hoàng được viết ra vào năm 1900 (phỏng đoán). Đây là thời kỳ cải lương bắt đầu hình thành. Điệu Nam Ai, cũng như Lưu Thủy Trường, Phú Lục, Xuân Tình, Tứ Đại, Nam Xuân, Tứ Đại Cảnh ... có thể được coi là những dòng nhạc đầu tiên của nền âm nhạc cải lương.
Đặc điểm: điệu nhạc chậm, hơi bi thương, cần có làn hơi dài và mạnh mới chuyển đạt được âm điệu này.
Trích dẫn: Gió Đưa Cành Liễu
1)Con có nhớ sự tích chim Thiên Nga ?
Trong một mùa đông lạnh lẽo, đã bay tìm mồi cùng nơi khắp nẻo,
bụng đói quay về thấy đàn con nhỏ kêu la.
Chim chẳng đành tâm nên ngửa ngực ra cho con mổ thịt để no lòng.
Lồng ngực nát tan chan hoà máu đổ
để lại cho đời bao nổi xót thương.
Là loài chim muôn mà tình mẹ con còn thấm thiết đậm đà
nhưng hỏi sao tình cảm con người.
Từ thuở ấu thơ con khát khao tình mẹ,
một cái vổ đầu, một lời âu yếm cũng không.
Con với anh hai cùng chung một mẹ.
Mẫu tử tình thâm mẹ vẫn thương đều.
(Không đâu ba ơi), từ lâu con cảm nhận con là đứa trẻ lạc loài.
Sơn Đông Hướng Mã
Trích Dẫn: Đứa Con Bất Đắc Dĩ
Tác giả: Minh Hoàng
Bác nên bỏ giận làm lành
để vun đấp cho tình duyên
Cậu Binh với em Mai
Vì cả hai đã thương yêu nhau
Người lớn giận đôi lòng thêm khổ hận
Xin bác vui lòng
tác hợp duyên lành
(hát tiếp theo hơi Huế)
Tôi cũng thấy ý của cậu Tâm
hợp lý lẽ rất hay
Anh nên vì tương lai của con Mai
Đừng câu nệ để con nó vui duyên nợ
Bà chị lớn tuổi rồi
mà ăn nói còn biết điều
Sương Chiều
Đặc Điểm Điệu nhạc như bay bổng, tha thiết với cách đưa hơi của người hát.
Trích dẫn: 1) Video Thạch Môn Lầu Lữ Bố Quy Vị
2) Video Nữ Tướng Ngọc Kỳ Lân
1)Thiếp mới được màn loan trướng gấm
bên ... chàng, gối đầu nhìn trăng,
ngâm khúc phượng cầu, dây đồng giao phúc.
Réo rắt cung tơ nhạc tiêu thiều thả hồn vào mơ .
Ái nương,
nàng bên ta cả khung trời như nở hoa .
Lời thiết tha quyết chung tình không cách xa .
Điêu Thuyền ơi,
hồn Lữ Phụng Tiên như quảng hằng bay bổng.
Đây chén rượu quỳnh, hãy vì tình yêu uống say.
Thấm men cay hay thấm men tình.
Sao thấy mình lâng lâng say khướt.
Một chiếc thuyền yêu sẽ xuôi dòng đến miền thiên thai
2)Chàng và thiếp sum vầy kết tóc cho đên muôn ...
đời, đẹp nguyền bên nhau.
Lứa đôi giao niềm, tình thơ gắn bó.
Nghĩa gối chăn, thiếp chàng trăm năm.
Dạ ...! Chàng ...!
Mới vừa nghe qua, tôi quá hãi hùng trong tim.
Trời đất ơi, sao lại lá lai chi?
Đưa thân tôi, mới vừa đi đến, bỗng gặp con sóng gió.
Nay gió lặng im rồi, tôi lại rợn người kinh tâm!
Sao mà lãng lơ, lơ lãng điều gì ?
Chúng mình rất vừa duyên xứng lứa
Chàng, chàng ơi! Ơi! Nói là chàng yêu em
Sương Chiều - Tú Anh
Là 1 đôi. Sương Chiều có thể hát riêng, nhưng Tú Anh phải đi chung đôi với Sương Chiều. Hai điệu này khi nhập vào hát chung rất là hay và đặc biệt.
Đặc Điểm Điệu nhạc như bay bổng, tha thiết với cách đưa hơi của người hát.
Trích dẫn: 1) Máu Nhuộm Chiến Bào Hồng
2) Hoàng Hậu 2 Quê Hương
1)
Mắt mơ màng nhìn đôi én tung bay,
và lòng thầm mơ cho đôi ta như đôi cánh... a...chim...á...a...trời, về miền xa xôi xây dựng mộng ân tình.
Đôi tim hòa hình bóng...á...a...à... của quận chúa Hằng San
và Từ Dương Quảng phu lang.
Thì giờ đây chúng mình gần bên nhau, và cho nhau... a... với tất cả tình yêu.
Hằng San ơi, đêm nay sẽ là đêm hoa chúc.
Em không tiếc gì, miễn là chàng yêu em.
Đừng nên ...a... bướm hoa bẻ cành
để cho đời em phải khổ ...a...a...á,
vì Hằng San trọn đời nguyện yêu anh.
(Điệu Tú Anh)
Đừng nói thế! Ta hứa một lời,
là yêu trọn kiếp chẳng đổi dời,
trăm năm thề nguyền nên nghĩa keo sơn.
Đã yêu nhau chớ nên ngại ngùng.
Thiếp đây hết dạ tin chàng không hề phụ phàng
2)dường như tạo hóa vì ta mà ung đúc
một tiên nương nhan sắc tuyệt ... vời, trọn đời là của ta .
Nếu như mất cả san hà để vòng tay còn thân ngà e ấp,
ta chấp nhận phế ngôi vua, vui sông hồ vì yêu khanh.
Bệ hạ!
Ái khanh!
Tiếng lòng thốt ra sao thiếp dạt dào thiết tha.
Phải khổ sầu cách xa, ôi, chắc chôn vùi kiếp hoa.
Quân vương hỡi quân vương, má phấn tròn niềm thương,
cang thường bên nhau trọn kiếp.
Chung hiệp với hương nồng, nghĩa vợ chồng bền lâu .
Chén quỳnh men cay, hậu ơi, hãy rót vào.
Đêm nay thỏa mộng hồn đào lý.
Tri kỷ họa vần thơ giữa lúc chan hòa tình mơ.
(Điệu Tú Anh)
Mời Thiên Tử cạn chén quỳnh.
Tình đôi lứa chẳng phai tình.
Chúng ta quên đời, quên cả nhân sinh.
Sóng nước phiêu linh,
hai quả tim yêu trên muôn dậm đường tình.
Thế gian chỉ có đôi mình, duyên đầu trọn gìn.
Tam Pháp Nhập Môn
Trích dẫn: Bích Vân Thiên
Soạn giả: Trúc Thanh
1)Thôi thôi đừng nên nói bậy
Bởi anh một lòng một dạ
Chỉ yêu có mình em thôi
Bây giờ và mãi mãi
Không ai khiến anh đổi dời
Thì em đừng nghỉ quanh quẩn
Cho muộn phiền gợn tâm trí
(Anh ơi, em chỉ nói đùa)
Nhưng anh cứ luôn suy luận
Là tại sao cả em lẫn Mẹ
Từ ngày Ngọc Bích về đây
Hai người cứ luôn quấn quít
Nhỏ to vui vẻ chuyện trò
Có nghĩa là điều đó chứng tỏ
Em rất buồn, Mẹ cũng thế
Cả hai đều rất cô đơn.
Trăng Thu Dạ Khúc
Tạm dịch là Khúc nhạc đêm trăng mùa thu. Tên điệu thật là đẹp và mơ mộng. Nói đến trăng làm ta liên tưởng đến ánh sáng vằng vặc của trăng trong đêm. Mùa thu luôn được đem ra để tượng trưng cho những gì thơ mộng, êm ả: gió thu, mùa thu lá bay ... Có thể tác giả đã ngẫu hứng sáng tác ra nhạc điệu này trong đêm trăng sáng của mùa thu, nên đã lấy tên là Trăng Thu Dạ Khúc.
Đặc điểm: điệu nhạc dịu dàng, buồn.
Trích dẫn: 1) Phùng Bửu Sơn
2)Giang Sơn và Mỹ Nhân
1) Hảy thương con tha tình tội cho Bửu Sơn ,
tiêu tan oán hờn,
Quế Trang hởi nàng,
nhìn nhau giây phút tương quan,
dở dang duyên nợ muôn đời không quên Quế Trang.
2) Hỡi ... vong linh của người hy sinh cho nước Ngô!
Tha thứ tội tình.
Đế vương cung đình
lầm sai quên nghĩa anh minh.
Đến khi hối hận muộn màng cha ơi! Con mất cha rồi!
Ú Liu Ú Xáng
Trích dẫn: Song Nữ Loạn Viên Môn
Soạn giả: Bạch Mai
1)Nử: Con hãy ra bãi tha ma mà gọi thức những nấm mồ rồi hỏi xem nè:
Có ai bị chồng bỏ rồi lăn ...
đùng ra dãy chết?
Con chỉ mẹ tường.
Nó có nhan sắc
nguyệt thẹn hoa nhường,
sẽ gặp những chàng trai
tán tỉnh đắm say.
Nó sẽ quên ngay.
Nam: Mẹ!
Nử: Đồng tiền có hai mặt mà thói đời muôn mặt.
Chỉ khổ cho thân con giữ dạ sắt son.
Nam: Mẹ đừng nghĩ quấy
đau xót cho nàng.
Thủy chung như nhất
trọn nghĩa* đá vàng,
nàng chẳng đổi thay.
Nử: Mẹ còn dám tin ai?
Lòng trẻ khó chuyển lai.
Đã khuyên răn nhiều lượt
mà con cãi mẹ cho bằng được.
Mẹ chết cho con vẹn tấm lòng son!
Văn Thiên Tường
Trích Dẫn: 1) video Bảo Cuối Mùa
Soạn giả: Hoàng Song Việt
1)Nói tiếng chia ly là suốt cuộc đời,
mình không còn gặp nhau.
Từ nay vĩnh viễn đôi đường cách xa.
Tôi lìa dương trần, em ở lại thế gian.
Gởi cho nhau một di ảnh sau cùng,
là trao em tình tôi vĩnh viễn, sâu nặng,
thuỷ chung, vô bến, vô bờ.
Anh đi xa mãi, bỏ em lại một mình cô đơn.
Em đã biết buồn, biết nhớ, biết thương.
Anh đừng đi xa, hãy quay trở về.
Ở trần gian, đêm tàn cô lẻ, mình em hiu quạnh,
thắp nén nhang cho anh gặp được người,
cho vơi nhớ thương chất nặng trong lòng.
Anh Thông! Em yêu anh trọn đời, trọn kiếp,
bây giờ và mãi mãi về sau.
2) Tấm Lòng Của Biển
Soạn giả: Viễn Châu
Chị hãy yên tâm, tôi nói thật tình,
chứ không hờn giận chị đâu!
Ngày nào Ba trăm tuổi, chị nói Ba đừng dành gia sản cho tôi, dành hết cho chị đi .
Mầy đừng có ăn nói ngang tàng.
Tao là gái, hơn nữa là người có học,
tao cần chi dành giật.
Tao thừa sức nuôi thân, chẳng kém hèn.
Lời em thật là tỉnh táo, vì mong gì trở lại gia trung.
Điều quan trọng em muốn nhắc chị
chớ quên là khi chị êm ấm gia đình,
chị đừng quên dì Hai có công mớm sữa.
Chị nhớ lo dành tiền bạc cho dì Hai dỉ dưỡng già.
Để đức cho cháu con, bền vững nghiệp nhà.
Chà, hôm nay sao mầy đạo hạnh quá há!
Và chừng nào không sống nổi, cứ về đây.
Xế Xảng
trích trong tuô`ng:Trụ Vương
(Đây chỉ là một đoạn ngắn, không phải toàn điệu)
1)Đã tuẫn tiết quyên sinh
Để lại triều Thương gào thét không ra lời
Tất cả chỉ còn ta lại với ta.
2)trích trong tuô`ng:Quái Vật Động Đình Hồ
Soạn giả: Vân Anh
Trời ơi, oan ức cho tôi
Biết làm sao biện bạch cho mình
Khi định mạng an bài một số kiếp tai ương
PhảI rồi chính ta Tội lỗi bằng non
Giết chết Mẹ Cha và sát tử lão thần
Ta là ác quỷ. Ta là soái lang
Ta phải chết đi để đền tội của mình
Tan nát thâm tình thì sống để làm chi
Xang Xừ Líu
trích dẩn: Ngũ Tiểu Thanh
Soạn giả: Bạch Mai
1)Hãy truyền khắp trong trào ngoài quận,
từ văn quan võ bá đến thần dân:
Ai trổ tài cứu bệnh mẹ quả ... nhân
an lành nơi cung thẳm,
trẫm ghi ơn vào tâm khảm.
Nếu người có tài là một nam trang,
sẽ chia hai cương thổ Tấn hoàng.
Còn tuổi cao tác cả đảm đương,
hưởng Vạn Hộ Hầu tước ban.
Nếu trang hồng nhan tài ba đức độ,
ân ngộ đáp đền bằng ngôi vị Chiêu Dương,
cùng với quả nhân ước nguyện cang thường.
Cứu mẹ miên trường ta chẳng hí ngôn.
2)Đều tay chảy dòng suối tóc
bởi gió ghen hờn tung rối.
Quí phi ơi, nàng đẹp nhất trần gian,
một dung nhan nguyệt thẹn hoa nhường.
Bởi nàng là quốc sắc thiên hương,
nàng đã ngự trị cả hồn ta.
Ôi mùi tóc hương bay đưa ta thoát tục
vào cõi mê hồn của thánh địa yêu thương.
Ngồi bên nhau nghe ngọt lịm hương tình,
tiên cảnh hữu tình chỉ có nơi đây.
(TL) Trọn đời bên nhau xây giấc nghê thường,
cả không gian dường như đứng lại bên ta.
VnVista I-Shine
© http://vnvista.com