Xử lý tài sản thế chấp và chấm dứt việc thế chấp như thế nào?

Thế chấp tài sản theo Điều 292 thì đây được coi như là một biện pháp bảo đảm thực hiện nghĩa vụ trong 09 biện pháp bảo đảm thực hiện nghĩa vụ. Theo đó một bên dùng tài sản thuộc sở hữu của mình để bảo đảm thực hiện nghĩa vụ và không giao tài sản cho bên kia. Chính vì vậy, pháp luật hiện hành đã quy định thế nào về biện pháp bảo đảm thế chấp này? Đồng thời xử lý như thế nào đối với tài sản thế chấp và chấm dứt việc thế chấp tài sản này như thế nào? Bài viết dưới đây sẽ đưa ra những giải đáp về các thắc mắc trên, cùng chúng tôi tìm hiểu ngay nhé!

Xem thêm: công ty luật hàng đầu Việt Nam

Xử lý tài sản thế chấp theo quy định của pháp luật dân sự hiện hành

Trước hết, hợp đồng là sự thỏa thuận giữa các bên về việc xác lập, chấm dứt,  thay đổi các quyền và nghĩa vụ của các bên khi tham gia vào quan hệ hợp đồng. Khi giao dịch dân sự bắt đầu có hiệu lực thì hai bên hợp đồng có trách nhiệm thực hiện các quy định đã thỏa thuận trên hợp đồng.

Việc một trong hai bên đã thỏa thuận tiến hành chậm thực hiện nghĩa vụ hoặc không thực hiện nghĩa vụ là hành vi vi phạm pháp luật theo pháp luật dân sự quy định. Do đó, bên còn lại sẽ có thể thực hiện các quyền đã quy định trước đó đối với hành vi vi phạm thực hiện nghĩa vụ hợp đồng. Việc xử lý tài sản thế chấp khi một bên vi phạm nghĩa vụ hợp đồng sẽ là quyền của bên còn lại trong quan hệ hợp đồng.

Chính vì thế, nếu tài sản thế chấp sẽ được xử lý khi đến hạn trả nợ mà bên vay không trả hoặc trả không đầy đủ khoản nợ đã vay mượn. Nếu đến thời hạn thực hiện nghĩa vụ mà bên thế chấp vi phạm nghĩa vụ thì tài sản thế chấp sẽ được xử lý để thực hiện nghĩa vụ theo quy định hợp đồng. Việc xử lý tài sản bảo đảm được thực hiện theo các phương thức do mỗi bên đã thỏa thuận như: bán tài sản thế chấp, bên nhận thế chấp nhận các khoản tiền hoặc các tài sản khác từ người thứ ba trong trường hợp thế chấp quyền đòi nợ, bên nhận thế chấp nhận chính tài sản thế chấp để trừ nợ...

Nếu các bên không thỏa thuận hay đồng tình về những phương thức xử lý tài sản thế chấp thì bên nhận thế chấp thì sẽ có quyền yêu cầu bán đấu giá tài sản và việc xử lí tài sản trong trường hợp này sẽ thực hiện theo quy định của pháp luật về bán đấu giá tài sản.

Nếu trong trường hợp tài sản thế chấp sử dụng để bảo đảm thực hiện nhiều nghĩa vụ trả nợ cho các bên nhận thế chấp cùng một lúc thì số tiền từ việc xử lý tài sản dùng để thanh toán các khoản nợ của các bên nhận thế chấp sẽ phải tuân theo thứ tự ưu tiên dưới sau đây:

- Khi mà tất cả các giao dịch đảm bảo đều được đăng ký thì việc xác định thứ tự ưu tiên thanh toán khi xử lý tài sản bảo đảm được xác định theo thứ tự đã đăng ký trước đó.

- Nếu một tài sản được sử dụng để đảm bảo thực hiện nhiều nghĩa vụ dân sự cùng lúc mà nếu xảy ra giao dịch bảo đảm có đăng ký, có giao dịch bảo đảm không đăng ký thi giao dịch bảo đảm đăng ký được ưu tiên thanh toán.

- Nếu một tài sản dùng để bảo đảm thực hiện nhiều nghĩa vụ dân sự mà các giao dịch bảo đảm đều không có đăng kí thì thứ tự ưu tiên thanh toán thì chúng sẽ được xác định theo thứ tự xác lập giao dịch bảo đảm trước đó.

Việc thế chấp tài sản được coi là chấm dứt khi tài sản được xử lý, việc thế chấp bị hủy bỏ hay được thay thế bằng biện pháp bảo đảm khác, hay là những nghĩa vụ bảo đảm bằng biện pháp thế chấp đã được thực hiện trước đó.

Xem thêm: tư vấn pháp luật thừa kế

Chấm dứt thế chấp tài sản theo pháp luật dân sự hiện hành

Dựa theo những quy định tại Điều 327 Bộ luật dân sự về chấm dứt thế chấp tài sản thì thế chấp tài sản chấm dứt thuộc những trường hợp dưới đây:

- Nghĩa vụ được đảm bảo bằng thế chấp chấm dứt.

Việc thế chấp tài sản để bảo đảm thực hiện nghĩa vụ chính, do đó khi nghĩa vụ chính được bảo đảm chấm dứt do bên thế chấp đã thực hiện xong nghĩa vụ hoặc theo các căn cứ chấm dứt do pháp luật quy định thì việc thế chấp cũng chấm dứt.

- Việc thế chấp tài sản được thay thế hoặc được hủy bỏ bằng biện pháp bảo đảm khác liên quan.

Có thể được hiểu trường hợp chấm dứt này chia thành 2 biện pháp sau đây:

+ Hủy bỏ biện pháp thế chấp: khi các bên thỏa thuận hoặc luật quy định khi một trong các bên chủ thể xảy ra sự vi phạm nghĩa vụ trong hợp đồng thế chấp

+ Thay thế bằng biện pháp bảo đảm khác: khi một biện pháp bảo đảm được các bên thỏa thuận áp dụng vì một nguyên nhân nào đó mà không thể thực hiện được biện pháp đó.

- Tài sản được thế chấp đã được xử lý.

Xử lý tài sản là hoạt động cụ thể của các bên trong quan hệ nghĩa vụ hoặc của cơ quan nhà nước có thẩm quyền thực hiện hạch toán, thanh toán trên tài sản hướng đến mục đích lợi ích vật chất để khấu trừ được nghĩa vụ với bên có quyền.

- Dựa theo những thỏa thuận của các bên trước đó.

Xem thêm: tổng đài tư vấn giao thông đường bộ