Làm gì để phát triển du lịch MICE?

Làm gì để phát triển du lịch MICE?

Việt Nam được coi là điểm đến an tòan nhất Châu Á


Trong những năm gần đây, ngành du lịch Việt Nam đã và đang thu hẹp dần khoảng cách đối với các nước có ngành du lịch phát triển trong khu vực.

Từ chỉ 250 ngàn khách trong năm 1990, số du khách quốc tế đến Việt Nam đã đạt 3,47 triệu khách trong năm 2005 và Việt Nam được xem là một điểm đến mới và rất an toàn trong khu vực Đông Nam Á và châu Á nói chung.

Cho đến thời điểm hiện nay, du lịch văn hóa và du lịch giải trí là hai loại hình được ưa chuộng nhất và mang lại nhiều lợi ích nhất cho nền kinh tế của Việt Nam. Tuy nhiên, một thị trường du lịch mới là MICE, tên viết tắt tiếng Anh của: Meetings (họp mặt, gặp gỡ), Incentives (động viên, khen thưởng), Conventions /Congresses (hội thảo, hội nghị), Exhibitions/Events (hội chợ, sự kiện), cũng rất tiềm năng.

Đây là lĩnh vực mà nhiều doanh nghiệp du lịch lớn trong cả nước đang tập trung khai thác và phát triển. Tổng cục Du lịch Việt Nam đã phối hợp với UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu - một nơi đang có nhiều lợi thế để phát triển loại hình du lịch này tổ chức hội nghị lấy ý kiến của các chuyên gia và nhà quản lý. Chúng tôi xin trân trọng giới thiệu một số phát biểu đáng chú ý liên quan tới vấn đề trên.

Doanh nghiệp lữ hành vẫn chỉ là “nhà thầu phụ”
Ông Trần Tuấn Việt, Chủ tịch Hiệp hội Du lịch Bà Rịa - Vũng Tàu

"Có thể nói so với các nước trong khu vực thì Việt Nam được xem là điểm đến an toàn và còn khá mới mẻ. Do vậy, trong tương lai, nếu Việt Nam có đủ điều kiện tổ chức du lịch MICE thì đây sẽ là một thị trường đầy triển vọng. Một ví dụ điển hình là việc phát triển loại hình du lịch MICE ở các vùng biển, như Bà Rịa - Vũng Tàu, nơi chỉ cách Tp.HCM hơn 100 km đường bộ, là một thành phố du lịch biển nổi tiếng.

Tuy nhiên, để phát triển du lịch MICE thì Bà Rịa - Vũng Tàu vẫn còn thiếu một số điều kiện cơ bản. Về cơ sở vật chất, trước hết là hệ thống khách sạn cao cấp với các trang thiết bị hội nghị, hội thảo đạt tiêu chuẩn quốc tế thì Bà Rịa - Vũng Tàu hiện chưa có khách sạn nào đạt tiêu chuẩn này.

Ngoài ra, Bà Rịa - Vũng Tàu cũng chưa có một trung tâm hội chợ triển lãm lớn đủ tiêu chuẩn để tổ chức các sự kiện, hội thảo, hội nghị, các hội chợ, các cuộc triển lãm có sức chứa từ 1.000 người trở lên. Về tính hấp dẫn, tỉnh có nhiều tiềm năng để phát triển du lịch nhưng cho đến này vẫn chưa có nhiều sản phẩm du lịch độc đáo để thu hút du khách.

Hiện nay du khách đến Bà Rịa - Vũng Tàu chủ yếu là khách tham quan để tắm biển, sáng đi chiều về. Khách du lịch thực sự chưa nhiều, đặc biệt là khách nước ngoài. Về nguồn nhân lực, hiện cũng chưa đáp ứng được nhu cầu phát triển của ngành trong xu thế hội nhập.

Trong khi đó, du lịch MICE đòi hỏi tính chuyên nghiệp và tính năng động rất cao, vì đây là loại hình du lịch đặc biệt với đối tượng du khách là các công ty, các tập đoàn lớn, các doanh nhân thành đạt từ các nơi trên thế giới cũng như trong nước.

Theo tôi, để phát triển du lịch MICE, chính quyền địa phương và các doanh nghiệp cần nỗ lực rất lớn để thực hiện các giải pháp như: Hoàn thiện hơn nữa việc ổn định, sắp xếp lại trật tự xã hội, vệ sinh môi trường, nhằm xây dựng một môi trường xã hội, môi trường du lịch thông thoáng, an toàn và thân thiện hơn nữa; tập trung đầu tư cơ sở vật chất để phát triển loại hình du lịch này; ưu tiên quy hoạch địa điểm để đầu tư xây dựng các khách sạn cao cấp (từ 4 sao đến 5 sao).

Trong đó, nhất thiết phải có phòng họp có sức chứa lớn, đầy đủ các trang thiết bị hội nghị, hội thảo đạt tiêu chuẩn quốc tế như hệ thống âm thanh, thông tin liên lạc, phiên dịch,...

Bên cạnh đó, cần quy hoạch địa điểm để đầu tư xây dựng trung tâm triển lãm hội chợ đủ tiêu chuẩn có sức chứa lớn để tổ chức các sự kiện, hội thảo, hội nghị, các hội chợ, các cuộc triển lãm và có một chiến lược quảng bá hợp lý, mang tính quốc tế để thu hút khách du lịch MICE ở nước ngoài.

Cụ thể, Bà Rịa - Vũng Tàu có thể đi theo 3 hướng sau: khai thác lợi thế về điều kiện tự nhiên. Các doanh nghiệp có thể xây dựng các sản phẩm du lịch dựa vào lợi thế của biển, đảo, rừng, núi,... như các sản phẩm du lịch thể thao, du lịch sinh thái, du lịch mạo hiểm,... như du lịch bằng trực thăng, lặn biển, leo núi, khinh khí cầu, tàu lượn trên không,...; xây dựng sản phẩm du lịch cần phải khai thác những nét văn hoá lịch sử đặc thù của địa phương như: tham quan lễ hội bắn súng thần công, tham quan trận địa pháo cổ, địa đạo Long Phước, chiến khu Minh Đạm, Đạo ông Trần ở Long Sơn; đầu tư các dự án Thuỷ cung dưới biển, dự án Thế giới kỳ diệu tương tự như ở Mỹ,... dễ phù hợp với du khách trong và ngoài nước ở mọi lứa tuổi."

6 khía cạnh khác biệt của du lịch MICE
Ông Phạm Hữu Thanh, Trợ lý Tổng giám đốc Khách sạn Melia Hà Nội

"Muốn phát triển thị trường MICE cho thành phố biển Bà Rịa - Vũng Tàu, chúng ta phải có một hệ thống sản phẩm phù hợp cho loại hình này. Các sản phẩm này phải được nằm trong một kế hoạch đồng bộ để truyền tải đến khách hàng một thông điệp nhất quán, một hình ảnh đặc trưng của điểm đến Vũng Tàu. Hình ảnh đó phải độc đáo và mang nhiều cảm xúc.

Và như vậy, hệ thống sản phẩm này sẽ không nằm ngoài khuôn khổ của 2 yếu tố chủ yếu: cơ sở vật chất và con người. Ta có thể lấy ví dụ như nói đến Hawaii, người ta nghĩ ngay đến hình ảnh các cô gái da nâu khỏe mạnh với những vòng hoa trên đầu và quanh cổ, các vũ điệu đẹp mê hồn quanh ánh lửa bập bùng trên bãi biển, nghĩ ngay đến biển xanh màu ngọc bích và những hòn đảo còn mang đậm nét truyền thống thổ dân.

Tôi cho rằng, có 3 yếu tố trong ngành dịch vụ kinh doanh MICE cần được chú ý tới. Đó là phân phối và hậu cần, nghiên cứu thị trường và đào tạo đội ngũ nhân viên.

Tuy nhiên, để làm tốt 3 yếu tố này cần chú trọng tới 6 khía cạnh khác biệt của loại hình dịch vụ mang tính tổng hợp cao này. Cụ thể về giá trị, khách sạn của các đơn vị muốn thực hiện dịch vụ du lịch MICE có thể tạo ra nhiều giá trị hơn mong đợi; về thông tin, đơn vị có thể cung cấp cho nhà tổ chức MICE nhiều hơn thông tin bổ ích; về tốc độ cung cấp dịch vụ cho khách hàng mạnh hơn họ mong đợi; giá cả có thể có mức giá quá tầm mong đợi của khách hàng hay không; đối với các dịch vụ khác, đơn vị có thể cung cấp thêm các sản phẩm và dịch vụ nào khác nữa cho khách hàng? Cuối cùng là sự thuận tiện, đơn vị có thể tạo ra nhiều tiện nghi cho khách hàng của mình như thế nào?"

Lựa chọn cách tiếp cận đúng
Ông Kaye Kaye Sung Chon, Hiệu trưởng Học viện du lịch và khách sạn Hồng Kông

"Tôi là người may mắn có được quá trình hoạt động dài trong lĩnh vực du lịch MICE tại khu vực châu Á. Bằng kinh nghiệm từ thực tế tôi cho rằng, Việt Nam đang có triển vọng rất lớn trong việc phát triển loại hình du lịch MICE.

Vậy tính khả thi của du lịch MICE ở Việt Nam phải đáp ứng những câu hỏi cơ bản nào?

Thứ nhất là về thị trường. Chúng ta có thể tạo ra những công việc kinh doanh mới nhưng ngược lại không thể đạt được không?

Thứ hai là về tài chính. Nguồn tài chính sẽ bao gồm cả những chi phí vận hành phải không?

Thứ ba là tác động kinh tế. Vốn có được điều chỉnh không?

Thứ tư là vị trí, diện tích. Địa điểm và diện tích được đề xuất có phải là lựa chọn tốt nhất không? Có những cơ sở hạ tầng bổ sung không: giao thông đường không, cơ sở hạ tầng giao thông vận tải nội bộ, cơ sở lưu trú, dịch vụ cơ sở hạ tầng? Tôi cho rằng, du lịch hội nghị phải đặt ở vị trí trung tâm.

Theo đó, các loại hình du lịch kết hợp kinh doanh, du lịch nghỉ ngơi, du lịch thăm thân phải có sự liên kết chặt chẽ để tạo sự hoàn hảo và hấp dẫn được khách du lịch MICE.

Ví dụ như kinh nghiệm của Hồng Kông. “Mua sắm và ăn uống” là hai thuộc tính quan trọng nhất tại Hồng Kông. Vấn đề là làm thế nào để kéo dài thời gian lưu trú của khách. Đó là phát triển du lịch sinh thái (70% diện tích của Hồng Kông là tự nhiên và nông thôn), công viên Hồng Kông Disneyland.

Đây cũng chính là cách tiếp cận đúng đắn mà Việt Nam cần nghiên cứu. Cụ thể là phải tiến hành khảo sát để tìm hiểu nhu cầu thực tế, tiến hành đánh giá thực tế về khả năng và hạn chế, xác định các dự án có tính ứng dụng lâu dài và xây dựng một chiến lược marketing - có kế hoạch phát triển những thị trường mới."

Phối hợp để mở rộng hoạt động
Ông Vũ Tuấn Cảnh, Phó tổng cục trưởng Tổng cục Du lịch Việt Nam

MICE là loại hình du lịch có xu thế phát triển nhanh trong những năm gần đây ở nhiều nước trên thế giới, đem lại hiệu quả tích cực đối với hoạt động phát triển du lịch. Để phát triển du lịch MICE, một số yêu cầu chủ yếu đối với địa điểm được lựa chọn bao gồm: cơ sở vật chất kỹ thuật du lịch. Hiện nay nhiều phòng hội nghị, hội thảo còn được trang bị những thiết bị cần thiết để tổ chức hoạt động hội nghị với sự tham gia của các đại biểu từ xa không có điều kiện tham dự trực tiếp.

Thông thường, ngoài các khu hội nghị, hội thảo riêng biệt được xây dựng riêng cho mục đích này, các khách sạn cao cấp (4-5 sao) cũng có thể đáp ứng được yêu cầu này với quy mô nhất định. Các khu vui chơi giải trí và mua sắm.

Do đặc điểm của công việc, khách du lịch sử dụng loại hình du lịch MICE thường có nhu cầu vui chơi giải trí để thư giãn trong thời gian rảnh rỗi giữa các phiên họp và mua sắm hàng lưu niệm để kỷ niệm, vì vậy đây là yêu cầu rất cần thiết đối với những khu vực sẽ phát triển loại hình du lịch này.

Để phát triển du lịch MICE ở Việt Nam, tôi cho rằng trong giai đoạn này cần phải chú ý tới việc phối hợp giữa các địa phương, giữa các đơn vị làm du lịch, nhằm tạo ra hiệu quả cao trên nền của sự đáp ứng nhu cầu của khách hàng. Có thể lấy ví dụ như việc phối kết hợp giữa Bà Rịa - Vũng Tàu và Tp.HCM.

Du lịch MICE có vị trí quan trọng đối với sự phát triển du lịch Bà Rịa - Vũng Tàu không chỉ với tư cách là một loại hình du lịch bổ sung quan trọng mà còn là thế mạnh của Bà Rịa - Vũng Tàu tương ứng với vị trí của địa phương trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội vùng và cả nước cũng như trong chiến lược phát triển du lịch Việt Nam.

Tuy nhiên số lượng cũng như quy mô của những hoạt động mang dáng dấp du lịch MICE ở Bà Rịa - Vũng Tàu còn hạn chế và chưa chuyên nghiệp. Điều này liên quan đến khả năng cung cấp các dịch vụ liên quan đến các sản phẩm du lịch MICE...

Thực tế, trên địa bàn tỉnh mới có 6 doanh nghiệp (Cty cổ phần SG Bình Châu; Cty du lịch dịch vụ dầu khí OSC; Khách sạn Mỹ Lệ; Khu nghỉ dưỡng Vũng Tàu; khu du lịch Golf V Long Hải; và Khách sạn DIC Star) có khả năng đáp ứng cơ sở vật chất cho các hoạt động hội nghị, hội thảo tầm quốc gia với quy mô phòng họp tối đa là 500 chỗ ngồi (khách sạn DIC Star).

Bên cạnh đó hiện tại Bà Rịa - Vũng Tàu chưa có những trung tâm hội nghị - hội thảo, hội chợ - triển lãm có tầm cỡ, vì vậy khả năng đăng cai tổ chức các hoạt động đáp ứng nhu cầu khách du lịch MICE còn rất hạn chế. Qua phân tích, đánh giá vị trí, tiềm năng và thực trạng phát triển du lịch MICE thời gian qua trên địa bàn, có thể nhận thấy những điểm mạnh, điểm yếu cũng như những cơ hội, thách thức trong phát triển đối với du lịch MICE Bà Rịa - Vũng Tàu bao gồm: điểm mạnh đối với hoạt động du lịch MICE ở Bà Rịa - Vũng Tàu nói chung và ở Vũng Tàu nói riêng so với các địa phương phụ cận là cơ sở hạ tầng và các dịch vụ xã hội có liên quan tương đối phát triển.

So với Tp.HCM - địa bàn phát triển nhất ở khu vực phía Nam về du lịch MICE, Vũng Tàu còn có điểm mạnh, lợi thế hơn hẳn về cảnh quan, môi trường. Đặc biệt trên địa bàn tỉnh hiện chưa có khách sạn đạt tiêu chuẩn 5 sao trong khi Tp.HCM có 8 cơ sở lưu trú với 2.737 phòng, chiếm 52,9% số lượng phòng đạt tiêu chuẩn 5 sao toàn quốc, Khánh Hoà là 278 phòng bằng 5,4% v.v...

Do đó, một trong những giải pháp nhằm đẩy mạnh phát triển du lịch MICE ở đây là đẩy mạnh sự liên kết trong phát triển du lịch MICE với Tp.HCM, trước hết chú trọng việc nghiên cứu thị trường, các phương thức tiếp cận để khai thác có hiệu quả các thị trường MICE tiềm năng.

Bên cạnh đó cần có những kế hoạch kết nối cụ thể trong hoạt động du lịch MICE giữa Bà Rịa - Vũng Tàu và Tp.HCM trên quan điểm phát huy thế mạnh và bổ sung những hạn chế trong phát triển du lịch MICE giữa vùng trọng điểm du lịch trên cùng một địa bàn kinh tế trọng điểm khu vực phía Nam. Tăng cường công tác đào tạo, nâng cao trình độ nghiệp vụ và tính chuyên nghiệp của đội ngũ cán bộ quản lý và lao động phục vụ trực tiếp khách du lịch MICE.

Xác định rõ đối tượng khách hàng
Ông Recardo Perran, Tổng giám đốc Công ty cổ phần du lịch Kỳ Vân

Khách MICE đa số là các nhân vật có thành tích, có vị trí trong các tổ chức. Họ là những người được mời, được những nhà tổ chức quan tâm một cách chu đáo. Khách MICE là những khách sử dụng những dịch vụ cao cấp và có những yêu cầu mang tính đa dạng bao gồm yêu cầu cả lợi ích kinh tế của tổ chức lẫn lợi ích hưởng thụ cá nhân. Yêu cầu về lợi ích kinh tế là yêu cầu sau chuyến đi, nhà tổ chức phải đạt được mục đích kinh tế của chuyến đi.

Ví dụ, mục đích khuếch trương hình ảnh nổi bật, thương hiệu, đẳng cấp của tổ chức đó hoặc gia tăng giá trị văn hóa công ty của họ thông qua các hoạt động tập thể, hoặc thúc đẩy năng lượng sáng tạo của các thành viên hoặc mở mang hệ thống kinh doanh của công ty tại địa phương...

Yêu cầu về lợi ích hưởng thụ cá nhân là yêu cầu được gia tăng kiến thức, kinh nghiệm sống thông qua việc khám phá những nét đặc trưng về con người, phong cách sống, cách làm việc, phong tục tập quán, các món đặc sản của địa phương.

Đây là yêu cầu được trải qua những cảm xúc mới lạ tại những địa hình, phong cảnh thiên nhiên riêng biệt của điểm đến và được săn sóc phục vụ chu đáo về tâm sinh lý sau những chuyến đi mệt mỏi.

Vì vậy, có thể phân nhóm khách thị trường MICE làm 2 nhóm: nội địa và quốc tế. Trong thực tế, đôi khi khó phân biệt giữa 2 thị trường này khi mà một số công ty đa quốc gia cùng họp mặt với nhau tại Việt Nam. Ví dụ, Công ty Petronas có thể sẽ có một cuộc hội thảo mà thành phần sẽ là Petronas Vietnam và Petronas đến từ Malaysia.

Có thể nhận định một cách tổng quát như sau: thị trường MICE nội địa sẽ là thị trường mà nơi xuất phát các yêu cầu là từ các công ty, trụ sở đặt tại Việt Nam và nơi quyết định và thực hiện từ hình thức, tính chất của sự kiện và thanh toán cho toàn bộ sự kiện là các công ty, trụ sở tại Việt Nam. Thành phần tham gia vào các cuộc hội họp, sự kiện đa số là người Việt Nam, có thể có một số người nước ngòai nhưng chỉ là thiểu số.

Thị trường MICE quốc tế sẽ là thị trường mà nơi xuất phát là các công ty, trụ sở tại nước ngòai, tất cả các yêu cầu, quyết định về hình thức dịch vụ, chất lượng đến giá cả, thanh toán... đều do công ty tại nuớc ngoài quyết định và thực hiện.

Tuy nhiên, các sản phẩm cho MICE cũng không nằm ngoài những yêu cầu chung là phải mang đến sự hài lòng cho người tham dự. Điểm yếu của chúng ta là ở chỗ sản phẩm dịch vụ và sản phẩm du lịch còn quá nghèo nàn. Các điểm tham quan phản ảnh đời sống văn hóa riêng biệt của dân cư nơi đó vì chưa được đầu tư quy hoạch đúng mức để đủ sức gây ấn tượng cho khách. Các trung tâm ẩm thực với các món chưa được quy họach xây dựng tạo thành một điểm mạnh.

Cần tập trung cho Incentive Travel
Ông Nguyễn Thế Vinh, Phó giám đốc Công ty du lịch lữ hành Saigontourist

Nhằm thu hút lượng khách Mice vào Việt Nam tôi cho rằng cần tập trung tới lĩnh vực thị trường Incentive Travel (IT). Trong thực tế, IT thường đi đôi với Meetings và Events nên có thể nói IT bao hàm gần hết MICE. Đây cũng là “mảng” mà công ty chúng tôi đặc biệt chú trọng.

Năm 1992, Saigontourist đón 1 đoàn khách quốc tế đi Incentive tour đầu tiên đến từ nước Đức, đoàn của hãng vỏ xe hơi Kebler, 115 khách, với chương trình 4 ngày 3 đêm, đi tham quan Tp.HCM, Củ Chi, Tây Ninh, Mỹ Tho. Vào thời điểm này, việc khách đề nghị tạo hoạt cảnh trẻ em leo cây hái dừa, hoạt cảnh dân chài quăng lưới ven sông... để cho đoàn khách đi qua ngắm nhìn, là những ý tưởng rất mới lạ với chúng tôi và chúng tôi bắt đầu tìm hiểu IT là cái gì, thị hiếu khách ra sao?

Cho đến nay, dù rằng chúng tôi đã tổ chức hội nghị khách quốc tế, Incentive Tours cho 400-500 khách, tổ chức đoàn Incentive cho khách nội địa lên đến 2.000 khách nhưng chúng tôi cũng chưa thể tự hào mình là đơn vị chuyên nghiệp vì ngành kinh doanh này, thị trường này còn khá mới mẻ đối với Việt Nam.

IT được xem như là một cách thức khuyến khích, động viên chính trong một chương trình mang tính chất thúc đẩy kinh doanh (Motivation Programes) của một công ty, xí nghiệp ở một ngành kinh doanh nào đó, với các mục tiêu như: khuyến khích các nhà bán buôn, nhà phân phối, đại lý đặt ra và thực hiện các mục tiêu bán hàng cao hơn; gia tăng doanh số bán ra.

Có thể nói IT chính là phần thưởng phát cho những người thắng cuộc trong các chương trình motivation programes này. Kinh phí dành cho Incentive Travel chiếm khoảng 80% trong toàn bộ ngân sách của Motivatin Program. Các đơn vị xem đầu tư cho IT phải là dạng đầu tư có hiệu quả (Return. On- Investment), nên rất quan tâm đến hình thức IT và kinh phí dành cho IT được cân đối = tỷ lệ % trên mục tiêu lợi nhuận (profit goal) mà công ty/xí nghiệp dự kiến phải đạt trong Motivation Programes.

Các đơn vị cung ứng dịch vụ IT (gọi tắt là DMC) không được phép thiếu sót, làm mất lòng khách. Họ sẽ bị phạt trừ tiền nếu làm khách không hài lòng. DMC là đơn vị chuyên môn tổ chức và phục vụ các hội họp, sự kiện và chương trình du lịch kết hợp tại các điểm đến (Destination).

Với kinh nghiệm sâu sắc về lĩnh vực này, tiêu chí quan trọng của một DMC mà chúng tôi đặt ra là tổ chức theo yêu cầu của khách hàng (custumized). DMC luôn luôn tìm ra giải pháp gây ngạc nhiên độc đáo để phục vụ khách hàng.

Bên cạnh việc tổ chức các buổi họp, chương trình du lịch, sự kiện, DMC còn có thể cung ứng các chương trình mang tính chất hướng về cộng đồng, tổ chức chiêu đãi, giải trí,...

Có thể nói, DMC ở phía sau tất cả những hoạt động nêu trên và phải bảo đảm mọi thứ đều diễn ra theo đúng kế hoạch đã vạch ra, thống nhất với khách hàng. (Tuấn Dũng thực hiện)