Kiểm tra 790 mẫu của 52 đơn vị kinh doanh rau an toàn trên địa bàn thành phố, Chi cục bảo vệ thực vật TPHCM phát hiện 26 mẫu thừa dư lượng thuốc trừ sâu, chiếm tỷ lệ 3,29%. Việc kiểm tra được tiến hành trong suốt 11 tháng qua.
Nấm rơm Trà Vinh, cần tây, cải thìa, xà lách xoong, bồ ngót, bông cải xanh (súp lơ), rau dền, cần... là những loại rau ăn lá có tỷ lệ dư lượng thuốc trừ sâu cao (3,94%). Trong đó có 5 mẫu hành lá của Đà Lạt, 2 mẫu rau muống và cải ngọt của TPHCM cho kết quả vượt lượng thuốc trừ sâu cho phép.
Một số mẫu rau củ, quả như khoai tây, cà chua Đà Lạt, khổ qua Tiền Giang... khi được kiểm tra thử cũng phản ứng có dư lượng thuốc trừ sâu cao.
Đặc biệt là tình trạng vượt nhiễm thuốc trừ sâu đối với các loại rau củ quả, trái cây nhập khẩu từ Trung Quốc. Kết quả kiểm tra của Chi cục bảo vệ thực vật TPHCM cho thấy, có 5 trong tổng số 26 mẫu hàng Trung Quốc được kiểm tra có kết quả lượng thuốc trừ sâu tồn đọng cao, chiếm tỷ lệ đến 19,23%. Trong đó táo hồng, táo xanh Trung Quốc bị phát hiện nhiễm bẩn (3,07%). 2 mẫu củ hành tím, tỏi của Trung Quốc cũng cho kết quả dương với thuốc trừ sâu.
Hằng năm, Chi cục bảo vệ thực vật TPHCM đều có những đợt đi khảo sát, lấy mẫu để kiểm tra độ an toàn thực phẩm trên rau củ quả, bán tại thành phố. Hai năm qua, cơ quan này cũng liên tục có những cảnh báo về tình trạng rau sạch nhưng chưa… sạch, vì khi thử mẫu vẫn có những kết quả cho thấy thừa lượng hóa chất cho phép.
Biện pháp xử lý thông thường của TPHCM hiện nay là khuyến cáo nhà vườn áp dụng đúng quy trình thu hoạch chăm sóc, phạt hoặc nhiều trường hợp doanh nghiệp thu mua từ chối không bao tiêu sản phẩm...
Theo P.A
Bài viết đã được chỉnh sửa bởi catlee: Jul 22 2007, 01:44 AM
Từ nhiều năm nay, vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm (VSATTP) liên tục được các cơ quan chức năng cảnh báo. Thế nhưng, đến nay, hầu hết các loại thực phẩm từ tươi sống đến chế biến ở các chợ, cửa hàng, siêu thị... đều nhiễm “độc”. Vụ “nước tương đen” mới đây đã thật sự đẩy vấn đề VSATTP lên đỉnh điểm
Thay vì 7 ngày cắt rau một lần, người trồng đã dùng thuốc tăng trưởng cực mạnh để rút ngắn thời gian thu hoạch xuống chỉ còn 2 ngày
Nhìn những cọng rau muống tươi ngon đang được bày bán ở các chợ tại TPHCM hẳn người tiêu dùng chẳng thể nào biết rằng nhiều bó rau đã được trồng và thu hoạch bằng công nghệ “siêu tốc”.
Mọc nhanh như thổi
Không ít người dân sống ở quận 12 tẩy chay những loại rau xanh vốn không thể thiếu trong bữa ăn hằng ngày. Đó là rau muống, rau cần, rau cải, rau mồng tơi, rau ngót, rau đay, rau dền, rau thơm... Bởi hơn ai hết, họ hằng ngày tận mắt chứng kiến các hộ trồng rau rút ngắn tối đa thời gian thu hoạch để thu lợi nhuận nhanh chóng. Thấy tôi tò mò, muốn tìm hiểu về công đoạn này, anh Nhân, nhà ở phường Thạnh Lộc, quận 12 - TPHCM, đưa tay chỉ ra ruộng rau muống bên cạnh, nói: “Chị cứ tới đây vào lúc nửa đêm, để xem người ta xịt lên rau những thứ gì”.
Đúng hẹn, tôi tới nhà anh Nhân lúc 22 giờ để chờ được chứng kiến toàn bộ công đoạn thu hoạch rau siêu tốc. Ruộng rau bên cạnh nhà anh rộng khoảng 5 ha, được một gia đình từ Bắc Giang vào thuê với giá 1 triệu đồng/ha/tháng. Gần tới giờ xịt thuốc, anh Nhân rủ tôi ra ruộng rau hái một ít về nấu mì ăn. Anh giải thích: “Những người láng giềng như chúng tôi muốn ăn bao nhiêu thì hái tùy thích, nhưng phải hái trước lúc xịt thuốc và hái đám rau mọc sát bờ, nơi mà thuốc không phun tới được; còn rau bên trong này, thú thật với chị, cho tiền chúng tôi cũng chẳng dám ăn vì sợ bệnh”.
23 giờ là thời điểm người trồng rau bắt đầu hành động. Hai vợ chồng anh B. (chủ ruộng) và 3 người giúp việc chuẩn bị cắt rau. Chiếc đèn sạc bình được bật lên, ánh sáng làm lộ lên cả đám rau mới được xịt thuốc hai hôm trước, giờ đã vươn cọng cao cỡ 3 tấc, cọng nào cọng nấy xanh mướt, non mơn mởn. Người thanh niên đưa lưỡi hái đến đâu, đám rau bị cắt trụi ngay đến đấy, để trơ lại gốc. Cô gái theo sau thoăn thoắt rút dây ni lông bó lại từng bó gọn gàng. Xong, vợ chồng B. bắt đầu pha thuốc.
Hai gói phân bón Toponsu được pha trong thùng cỡ 20 lít nước và một gói bột trắng sền sệt khuấy đều, rồi trút vào bình xịt. B. bật mí: “Toponsu là phân bón chất lượng cao, chỉ có tác dụng giữ cho gốc rau có thêm chất dinh dưỡng ổn định, còn muốn cho tăng trưởng nhanh thì chỉ cần hòa thêm vào đây nửa ký thuốc tăng trưởng của Trung Quốc là rau “lớn như thổi”. Bao nhiêu tiền nửa ký? - tôi hỏi. “Rẻ thôi chị à, nếu mắc thì còn gì lời nữa, chị cứ ra chợ Kim Biên hỏi là có, đây là loại tăng trưởng cực mạnh.
Chắc là có hại thì mới mạnh như vậy, nhưng để không bị “tóm”, người ta lột bao bì ra hết, tôi cũng chẳng biết tên nó là gì, ai làm nhà vườn mà chẳng biết”- B. vừa pha thuốc vừa trả lời nhát gừng. Mới chừng 30 phút mà ruộng rau đã cắt được khoảng 1/5. Lúc này B. mới đeo bình xịt lên vai và phun thuốc. Thuốc bay ra cay sè sống mũi, xông lên một mùi hôi nồng nặc hệt như thuốc trừ sâu. Vợ B. than: “Làm nghề này cực lắm chị à, tụi tôi phải lấy đêm làm ngày, chứ mùi hôi thế này mà xịt ban ngày, dân ở đây họ không chịu nổi”.
Cắt đến đâu, xịt thuốc đến đó
Bình thường, để thu hoạch một lứa rau, phải đợi đến một tuần nếu là mùa mưa, còn mùa nắng thì phải tròm trèm 10 ngày. Vợ B. nói: “Tụi tôi vào đây mướn ruộng, mướn nhân công, mua thuốc, mua phân, đủ các loại tiền phải trả mà chờ như thế thì không có lời. Vả lại, rau mình không xanh, không bóng thì thương lái họ cũng chẳng thèm mua. Vì vậy, không riêng gì ruộng nhà tôi, ruộng rau nào họ cũng làm vậy cả. Cứ 2 ngày cắt rau một lần, rau cắt đến đâu thì xịt thuốc ngay đến đấy. Hôm nay tôi cắt, sáng mai chị xem rau đã vươn lên cả tấc và chỉ qua ngày sau là dài đủ độ cắt”.
Tôi muốn biết làm thế nào để phân biệt được rau sạch với rau phun thuốc, vợ B. truyền bí quyết: “Rau không thuốc thì cọng không đều nhau và già, khi luộc rau thường bị đỏ, có vị chát. Còn rau tụi tôi (rau có thuốc tăng trưởng) thì luộc nước trong veo, cọng rau đều và rất mềm, xanh rì, ăn ngon hơn. Chính vì vậy, chẳng ai đi chợ lại tìm mua rau già, “xấu xí”, không đều cọng cả. Ai cũng muốn chọn rau non, trắng, cọng to đều. Tất cả những ưu điểm này là do thuốc mà có”.
Không chỉ riêng phường Thạnh Lộc cung cấp rau muống mà các phường khác như An Phú Đông, An Nhơn Tây, Thạnh Xuân... cũng đều trồng các loại rau khác theo một “công nghệ” rút ngắn như thế. Và những người tiêu dùng thân quen với đĩa rau xanh trên mâm cơm hằng ngày lắm khi đã ăn phải một loại hóa chất cực độc...
Những dòng kênh đen sì tưởng chừng như chẳng ai dám đặt chân xuống vì sợ ghẻ lở, thế nhưng đó là nguồn nước chính để “nuôi dưỡng” vùng rau thủy sinh tại các quận ven của thành phố. Người trồng thừa biết rằng đây là những thửa ruộng rau thiếu an toàn, thế nhưng hàng ngày hàng tấn rau như vậy vẫn được chở về nội thành để bán…
Lấy nước đen... tưới rau xanh
Trời chiều xế bóng, chúng tôi rảo qua vùng trồng rau ở các phường Tam Bình, Tam Phú, Hiệp Bình Chánh, Linh Đông… quận Thủ Đức. Tại đây chúng tôi bắt gặp những người trồng rau đang xả cống, mở bọng để cho nước từ dòng kênh đen tràn vào các luống rau. Trên nhiều ao rau muống, “cầu cá vồ” mọc lổn ngổn nhưng người trồng rau vẫn cứ vô tư canh tác.
Khi chúng tôi đến, ông Nguyễn Văn T. một lão nông cả đời gắn bó với cây rau ở phường Tam Bình, quận Thủ Đức đang lúi húi lấy thau tát nước dưới con mương nước đen, vừa tưới ông vừa đáp lại gọn lỏn: “Tôi trồng rau nay đã có 6, 7 năm nay, nhưng có thấy rau ô nhiễm gì đâu?”. Rồi ông hỏi ngược lại: “Nếu ô nhiễm, sao rau không chết?
Và hàng ngày mối lái đến lấy chẳng thấy than phiền gì cả. Chúng tôi chưa nghe ai nói gì và cũng chẳng ai xuống đây để kiểm tra nhắc nhở!”. Sự thờ ơ của lão nông T. cũng là thái độ chung của hầu hết những người trồng rau muống tại các phường Hiệp Bình Chánh, Linh Đông, Tam Bình… quận Thủ Đức mà chúng tôi đã tận mắt chứng kiến.
Ông Lê Văn Tùng, phường Thới An, quận 12 không giấu giếm: “Những hộ trồng rau ở đây đều dùng nước ở rạch Cầu Dừa đen sì để tưới, vì ngoài ra, không còn nguồn nước nào khác. Chúng tôi vẫn biết con rạch này hứng hầu hết các chất thải từ các nhà máy dọc theo hai bờ rạch, cũng như nhiều nhà máy xí nghiệp khác trong vùng. Nhưng không còn lựa chọn nào khác!”.
Nhiều năm trở lại đây, nạn ô nhiễm hoành hành rất dữ dội trên các kênh ở quận 12 như kênh Tham Lương, rạch Cầu Dừa… Thế nhưng hàng trăm hộ dân từ nơi khác đến đây thuê đất để trồng rau muống. Chỉ những ruộng rau cạnh nhà, ông Nguyễn Văn Tân, khu phố 3, phường Thạnh Xuân ngao ngán: “Dòng kênh nước đen sì, có lúc còn đặc quánh, sắp trẻ trong xóm mấy lần nghịch ngợm bị ghẻ lở tùm lum. Thế nhưng họ cứ thản nhiên lấy nước này tưới cho cây rau muống và rau nhút”.
Ở những vùng đất một thời được xem là “thánh địa” của cây rau thành phố, như Hóc Môn, Bình Chánh, quận 12... cũng trong tình trạng báo động đỏ về rau nước nhiễm hàm lượng kim loại nặng do hóa chất thải ra từ các khu công nghiệp. Mới đây, trong công trình nghiên cứu, TS Bùi Cách Tuyến, nguyên Hiệu trưởng Trường Đại học Nông Lâm TPHCM phát hiện: Hàm lượng kẽm trong mẫu rau muống ở Bình Chánh cao hơn mức cho phép gấp 30 lần; ao rau nhút ở phường Thạnh Xuân, quận 12 có hàm lượng chì cao hơn mức cho phép gấp 35 lần; sen ở Đông Thạnh, Hóc Môn có hàm lượng chì cao gấp 14 lần mức cho phép…
“Bó tay” rau thủy sinh?
Một cán bộ ngành nông nghiệp vò đầu bứt tai: “Chức năng của Chi cục Bảo vệ thực vật thành phố là cấp phép cho những đơn vị trồng rau an toàn. Chúng ta chỉ thực hiện việc làm thế nào để có vùng rau an toàn chứ chưa loại bỏ những vùng rau không an toàn. Trên thực tế, hiện chưa có quy định, chưa có văn bản nào cấm không được trồng rau không an toàn. Điều đáng nói là từ năm 2002, qua các đợt kiểm tra môi trường thì Chi cục Bảo vệ thực vật và Sở NN-PTNT TPHCM đã đưa ra kiến nghị nên cấm sản xuất 215ha (phần lớn vùng rau thủy sinh bị đưa vào danh mục cấm là ở hai quận Thủ Đức và quận 12). Tuy nhiên, cho đến nay đã hơn 5 năm trôi qua chỉ một số ít hộ trồng rau ở quận 12 chịu di dời lên Củ Chi, phần lớn các hộ còn lại của vùng rau này vẫn trồng và bán một cách thoải mái, vô tư!.
Tình hình trồng, buôn bán rau thủy sinh của thành phố cho đến giờ vẫn còn bỏ ngỏ. Chính vì vậy người tiêu dùng vẫn luôn trong tình trạng lo lắng, bất an khi chọn mua những loại rau nước. Lẽ nào “lối ra” duy nhất hiện nay chỉ còn việc trông chờ vào tính tự giác của người trồng rau?
Đã thật lâu tôi mới có dịp trở lại vùng quê ven sông Bồ (TT-Huế), nơi mỗi ngày hàng ngàn mớ rau xanh mướt, tươi non theo nhau đổ về thành phố Huế. Nhờ những gánh rau sạch ấy, bộ mặt của làng giờ đã đổi khác, khang trang, sung túc hơn. Nhưng về làng rồi mới thấy vẫn còn nhiều trăn trở xung quanh chuyện rau sạch.
“Nhìn xanh thế nhưng độc lắm”
Chị Hạnh, tuổi tầm ngoài 25, đang đẩy một chiếc xe chở đầy bầu xanh, bầu trắng mượt lông tơ. Những trái bầu xanh ngắt, dáng thon dài đang độ mẩy, mới nhìn thôi đã thấy thèm. Chị Hạnh cho biết một sào bầu của chị cho thu nhập từ 100-300 ngàn đồng/ngày.
Hỏi bí quyết để có những quả bầu mơn mởn như thế, chị tiết lộ: “Bón phân chuồng, năm bữa nửa tháng bón thêm lượt urê. Riêng về thuốc sâu thì khoảng nửa tháng mới phun một lần vì bầu ít sâu”. Rồi chị nói thêm: “Thứ ni ít sâu, sinh trưởng chậm nên tưới thuốc sâu độ 7 ngày mới cắt, chứ như mướp đắng thì phun thuốc 3 ngày là phải cắt ngay không lụi”.
Gặp một người đàn ông đang chao nước vào bình thuốc sâu, chúng thôi theo về tận ruộng rau nhà anh. Thứ nước sông pha thuốc sâu và urê hăng hắc được tưới cẩn thận lên từng ngọn rau dền bụ bẫm. Hỏi bao giờ nhổ rau bán, anh vô tư: “dăm ba bữa nữa”!
Đi qua một vạt rau má gần 400m2 đang được thu hoạch, hỏi chị phụ nữ đang thoăn thoắt cắt rau về quy trình trồng - chăm, chị trả lời như đọc thuộc bài: “Trộn thuốc với urê tưới trước đây cả chục bữa mới cắt nên an toàn lắm, nhà tui cũng lấy rau ở đây xay nước cho con uống, không có chi độc hại mô. Không tin lên nhà tui uống nước, tui mới xay khi sáng đó”.
Gần trưa, chúng tôi sang làng rau Thanh Lương, ghé một người quen tên Linh. Chị mới 40 tuổi nhưng đã là mẹ của 6 đứa con. Trước vườn chị trồng mấy luống cà tím lúc lỉu quả, rồi rau má, dền, mùng tơi,... mỗi thứ một ít đủ để nhà ăn. Lạ là rau ở đây không có cái vẻ mơn mởn, xanh ngon như ngoài ruộng.
Chị giải thích: Giờ ai ăn mấy thứ đó, nhìn xanh ngắt mềm rượi nhưng độc lắm. Chị bảo rau ngoài ruộng là rau bán, người dân chỉ ăn rau trồng trong vườn nhà.
Ai cũng biết, chỉ người mua không biết!
Chị Hạnh cho biết cứ độ một tháng chị tưới thuốc một lần, một bịch thuốc giá 25.000 đồng, mua ở bất kỳ chợ nào cũng có. Chị còn “bật mí”: đừng ăn mướp đắng, nhìn xanh ngon thế nhưng độc lắm vì nó là loại quả nhiều sâu, chu kỳ trường thành nhanh nên chỉ phun thuốc 3, 4 ngày là đã phải thu hoạch.
Điều đáng nói là khi được hỏi, người trồng rau nào cũng nói rau mình trồng đúng quy chuẩn, khoa học, quy trình bón phân, thuốc sâu đảm bảo,... Nhưng họ lại không bao giờ ăn những loại rau “an toàn” đó. Chỉ người mua là không biết, cứ chọn rau ngon mượt mà ăn.
Giữa một vùng rau xanh ven sông Bồ, một ngôi nhà nhỏ nằm hoang lạnh, ổ khoá gỉ sét chứng tỏ đã lâu không ai mở. Đó là trạm sơ chế rau sạch, một mô hình ra đời cách đây 5 năm, nghe đâu hoạt động được được một mùa rồi đóng cửa từ ngày ấy.
Việc hướng dẫn và sản xuất rau sạch có tính chuyên nghiệp đã không còn, chuyện trồng và tiêu thụ rau, quả ở đây trở về theo hướng tự phát, mạnh ai nấy làm. Tốt xấu, đúng sai, theo hay không theo quy trình chỉ người trồng mới rõ. Chỉ biết đã có những vùng như Hương Trà, hàng loạt trâu bò hư thai vì ăn phải cỏ có tưới thuốc sâu không đúng liều lượng.
Ngày ngày, hàng ngàn mớ rau sạch vẫn theo nhau về thành phố, không vấp phải bất kỳ một sự kiểm tra, quản lý nào về chất lượng.
Jul 22 2007, 01:27 AM
