Hình như chưa bao giờ người ta nói nhiều về hạnh phúc như bây giờ! Một hôm nọ , mở tờ báo, mọi người chưng hứng rồi tủm tỉm cười: Việt Nam mình hạnh phúc nhất Châu Á, đứng hàng thứ 12 trên thế giới, trong khi đó, Singapore - "thần tượng" - lại đứng hạng bét Châu Á, vào hàng thứ 131 của thế giới ! Mỹ còn tệ hơn, hạng l50, rồi Anh 109, Pháp 129, Nhật 95 và Đức 85... Chẳng lẽ rồi đây mình sẽ phấn đấu giảm dần hạnh phúc xuống cho bằng với Singapore, rồi với các nước Âu Mỹ? Ai đó lên tiếng bên tách cafe sáng vỉa hè sài Gòn, những ngày bão rớt, với dồn dập những tin động đất, lũ lụt, sóng thần, núi lửa, dịch bệnh, chiến tranh...
Nhưng đó là kết quả của một công trình nghiên cứu nghiêm túc của NEF, the New Econotmcs Foundation của Anh, đã đưa ra khái niệm Happy Pianet lndex (HPI), rồi dùng những chỉ số đo đạc hạnh phúc, well-being indicatots, để xếp loại 178 quốc gia trên thế giới theo tình trạng hạnh phúc của đất nước họ. Kết qủa hạnh phúc nhất thế giới lại là cư dân của một quần đảo nhỏ bé ở Nam Thái Bình Dương, nơi tràn ngập ánh nắng mát trời và nước biến bốn mùa xanh trong vời vợi, đó là đảo Vanuatu. Có chút gì "mỉa mai" chăng? Không đâu! Các nhà nghiên cứu NEF kết luận rằng một quốc gia không cứ phải to bự mới là hạnh phúc, không cứ phải có vũ khí hạt nhân mới là hạnh phúc, không cứ phải tiêu thụ nhiều mới là hạnh phúc! Có nhiều con đường dẫn tới hạnh phúc không nhất thiết phải phát triển kinh tế với bất cứ giá nào! Cụ thể hơn, họ nói không cần "hủy diệt" trái đất mới đem lại hạnh phúc cho con người! Họ đề nghị coi lại cái gọi là “phát triển”. Phát triển mà khai thác đến cạn kiệt tài nguyên thiên nhiên, tàn phá cả hành tinh để thoả mãn lòng tham hưởng thụ vật chất của con người thì thật là nguy hiểm! Họ đưa ra khái niệm well-being, sự sảng khoái, hạnh phúc, trong đó hạnh phúc của cá nhân con người là trung tâm của phát triển, dựa vào đó mà có những chính sách về kinh tế, xã hội, sử dụng tài nguyên sao cho hợp lý. Mỗi quốc gia đều phải có trách nhiệm bảo vệ quả đất này, bởi "quả đất này là của chúng mình”! Không phải cứ giàu có, phóng vệ tinh tìm kiếm các hành tinh khác để... di dân, rồi mặc tình khai thác không thương tiếc qủa đất, để sống chết mặc bay!
Họ có lý để lên tiếng: Trong vòng năm mươi năm qua, không hề có sự gia tăng về hạnh phúc của người dân Anh và Mỹ - mặc dù GDP đã tăng gấp đôi ba lần, mặc dù mức tiêu thụ năng lượng đã tăng gấp nhiều lần! Theo cách tính toán của NEF thì nếu mọi người đều tiêu thụ như người Anh hiện nay thì phải có đến 3,1 trái đất mới đủ cung phụng! Đức và Mỹ có tỷ lệ người dân hạnh phúc ngang bằng nhau, trong khi Mỹ sử dụng tài nguyên gấp đôi Đức. Điều đó chứng tỏ Đức còn Mỹ phung phí! Hạnh phúc của người dân đo bằng chất lượng cuộc sống, tuổi thọ cùng với xã hội lạnh mạnh, một môi trường trong lành vàmột nền kinh tế phát triển hài hòa. Họ khuyến cáo nước Anh cần có chính sách “thông minh hơn” và “xanh hơn”! Hiện nay thì anh đã đưa môn học Hạnh phúc vào thí điểm ỏ một số trường học! Và bảo vệ môi trường thiên nhiên sẽ là yếu tố quyết định.
Một thí dụ đơn giản: chúng ta biết nhờ có cây xanh mà khí carbonic được hấp thụ, khí oxygen được tái tạo. Lạ lùng là con người sẵn sàng tiêu hủy cây xanh để thay thế bằng những vườn cây… nhân tạo, để rồi sau này mỗi người không chỉ trùm kín mặt với khẩu trang mà còn phải đeo lủng lẳng một cái bình dưỡng khí bên hông! Ở Nhật đã có người có sáng kiến bán những bình dưỡng khí nho nhỏ như vậy cho mọi người rồi đó!
Trái đất đã bệnh trầm trọng lắm rồi, đã nóng lên thực sự rồi, đã rùng mình, đã ho sù sụ, đã co rúm lại từng cơn và dĩ nhiên đang nổi giận vì sự tàn bạo của con người! Lẽ nào rồi đây chúng ta trở thành những Hoàng tử bé của Saint Exupery, lang thang giữa các tinh cầu để nhớ về một đóa hồng khôn nguôi của một tinh cầu nhỏ bé ngày xưa?
Sep 10 2006, 05:40 PM
