Bà tôi vốn gốc Hoa, vì mưu sinh phải phiêu bạt về vùng Bằng Giang (Cao Bằng) kiếm sống.
Các bạn tôi ngày đó sống nhờ công khuân vác của ông và nồi bánh trôi của bà.
bánh tráng trộn Mẹ và sáu dì, cậu lần lượt trưởng thành. Và ko ai bảo ai, cả ba cô con gái đều theo nghề của bà: nấu và bán bánh trôi. hai dì theo chồng, đi bán chợ phương xa, còn mẹ tôi vẫn ngồi góc chợ Bằng Giang, chiều chiều mở gánh.
Bánh trôi của mẹ được bắt bằng nếp chiếc, mẹ tự ngâm nước, giã tại nhà. Ngày nào cũng vậy, mẹ ra giàn hái gấc, rồi nạo, lược, xay, trộn lẫn vào phân nửa bột nếp. Chuẩn bị cho một gánh hàng chiều, mẹ phải ngồi tẳn mẳn se từng viên nếp: chiếc trắng, loại cam, mẫu nửa cam nửa trắng, 1 mâm rồi hai mâm...
Để thắng nước tuyến đường gừng, mẹ sử dụng toàn mật mía. Nồi nước trục đường lúc nào cũng sôi lửa riu riu. Mỗi lúc mang khách, mẹ cho 10 viên bánh vào nồi nước gừng có chút dầu để trụng bánh. Đó là khoảnh khắc "huyền diệu" nhất của quá trình nấu bánh trôi, các loại bánh màu nâu đỏ chuyển sang đỏ cam tươi - màu gấc sơ khai của núi rừng Việt Bắc. Mẹ khéo léo cho bánh ra bát, lại chan trục đường, nước cốt dừa rồi rắc một ít vừng, hoặc lạc rang giã nhuyễn...
Tôi nhớ hoài những ngày nắng, đám bạn trường tiểu học Cao Bằng của tôi cứ chực chờ lòng vòng gánh hàng của mẹ. Bưng bát bánh trôi, phổ biến bạn hít hà vì vị cay của gừng... mồ hôi nhễ nhại vậy mà ai cũng thật vui! khi trời đổ mưa,
bánh tráng trộn những cô chú công nhân nói quanh khu chợ cũng nhờ vị nồng ấm của gừng mà bớt lạnh giá. Đêm hè, rồi đến đêm đông... Gánh bánh trôi của mẹ tôi tại chợ Bằng Giang chẳng mấy chốc mà đã 26 năm tuổi. Bốn chị em tôi to lên, được học hành, thành người cũng trong khoảng gánh hàng ấy... phổ quát khi, ở thủ đô phồn hoa, rẽ vào một con ngõ nhỏ, bất chợt thấy quầy bánh trôi... tôi lại trào dâng ký ức hàng bánh của mẹ. Tôi biết, dù mang bệnh tật, mệt mỏi thế nào, hay bận bịu giỗ chạp ở xa, mẹ cũng quầy quả quay về xóm chợ Bằng Giang thiên lí... không phải mẹ sợ mất khách mà cứ sợ món bánh của bà bị thất truyền...
Hàng bánh trôi hôm nay nhiều không đề cập xiết, ngay tại chợ Bằng Giang, mẹ cũng đã mang đồng nghiệp cạnh tranh... Nhưng không ai nhẫn nại, tự tay nạo gấc, pha màu, giã vừng, lột vỏ, tần mần và chỉn chu như mẹ. Và cũng nhờ ngừng thi côngĐây,
Bánh xèo hàng bánh trôi của mẹ, của bà tôi đã thành "một phần lịch sử" của chợ Bằng Giang...