Điều kiện để trở thành pháp nhân

Điều kiện để trở thành pháp nhân

Chủ thể của quan hệ pháp luật ngoài những cá nhân tham gia vào quan hệ pháp luật dân sự thì còn có các cơ quan, tổ chức và những chủ thể khác. Để phân biệt với chủ thể cá nhân, pháp luật dân sự đã đưa ra khái niệm pháp nhân. Vậy pháp nhân là gì? Điều kiện để trở thành pháp nhân là như thế nào?

Pháp nhân là gì?

Bộ Luật Dân sự năm 2015 chưa quy định cụ thể khái niệm về pháp nhân. Theo Điều 74 của Bộ luật này lại quy định rõ những dấu hiệu của pháp nhân, bao gồm:

(i) Pháp nhân tồn tại độc lập, không phụ thuộc vào sự thay đổi thành viên trong pháp nhân đấy. Được coi là cá thể riêng biệt, có ý chí và đời sống riêng;

(ii) Có tài sản riêng và độc lập (Không dính líu đến các thành viên);

(iii) Có quyền chiếm hữu, định đoạt, sử dụng tài sản. Nhân danh mình thực hiện những hành vi pháp lý;

(iv) Có quyền làm nguyên đơn, bị đơn trước tòa;

(v) Có trách nhiệm độc lập về tài sản.

Qua những dấu hiệu trên, ta có thể rút ra khái niệm pháp nhân: Pháp nhân là một tổ chức thống nhất, độc lập, hợp pháp, có tài sản riêng và chịu trách nhiệm về tài sản của chính mình. Nhân dân mình một cách độc lập tham gia vào các quan hệ pháp luật.

Tìm hiểu chi tiết tại: Phaptri.vn trang chia sẻ kiến thức pháp luật

Điều kiện để trở thành pháp nhân

 Để trở thành pháp nhân, phải có đầy đủ những điều kiện sau đây:

Được thành lập một cách hợp pháp

Một tổ chức sẽ được coi là tổ chức hợp pháp nếu:

(i) Có mục đích, nhiệm vụ đúng với quy định pháp luật;

(ii) Được thành lập hợp pháp theo trình tự và thủ tục do luật định.

(iii) Do cơ quan nhà nước có thẩm quyền thành lập, cho phép thành lập, đăng ký hoặc công nhận. Theo mong muốn của cá nhân, pháp nhân. Pháp nhân được thành lập theo một trình tự riêng nhất định. Tùy thuộc vào cơ cấu tổ chức, nhiệm vụ của chính pháp nhân đó.

Việc đăng ký pháp nhân phải được công bố công khai, minh bạch. Gồm đăng ký thành lập, đăng ký thay đổi và những đăng ký khác theo quy định của pháp luật.

Tên gọi của pháp nhân phải bằng tiếng quốc ngữ (tiếng Việt Nam). Tên phải thể hiện rõ loại hình tổ chức của pháp nhân và phân biệt với các pháp nhân khác trong cùng một lĩnh vực hoạt động.

Trong giao dịch dân sự, pháp nhân phải sử dụng tên gọi của mình. Tên gọi này được pháp luật công nhận và bảo vệ. Trụ sở của pháp nhân chính là nơi đặt cơ quan điều hành của pháp nhân. Công bố công khai khi thay đổi trụ sở pháp nhân.

Có điều lệ và cơ cấu tổ chức chặt chẽ

Theo Điều 83 Bộ luật dân sự 2015, pháp nhân phải là một tổ chức có cơ cấu quản lý chặt chẽ, được quy định như:

(i) Pháp nhân phải có cơ quan điều hành. Tổ chức, nhiệm vụ và quyền hạn của cơ quan điều hành của pháp nhân được quy định trong điều lệ của pháp nhân hoặc trong quyết định thành lập pháp nhân.

(ii) Pháp nhân có cơ quan khác theo quyết định của pháp nhân hoặc theo quy định của pháp luật.

Điều lệ hoạt động của pháp nhân phải rõ ràng. Điều lệ này do các nhà sáng lập viên góp ý, xây dựng. Đối với pháp nhân được thành lập theo quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền thì điều lệ do cơ quan nhà nước quy định.

Cơ quan điều hành không thể thiếu đối với pháp nhân. Bao gồm các bộ phận, phòng ban được phân chia cụ thể, phân công chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của từng bộ phận, phòng ban được quy định rõ ràng trong điều lệ hoặc trong quyết định thành lập.

Như vậy, một tổ chức muốn trở thành pháp nhân chắc chắn phải có điều lệ hoặc quyết định thành lập pháp nhân. Quy định cụ thể về tổ chức, nhiệm vụ và quyền hạn của cơ quan điều hành pháp nhân trong điều lệ và quyết định thành lập. 

Xem thêm: tư cách pháp nhân

Tài sản độc lập và tự trách nhiệm về tài sản của mình.

Mỗi pháp nhân đều có tài sản độc lập và tài sản này được pháp luật công nhận và bảo vệ. Pháp nhân có toàn quyền sử dụng những tài sản này mà không chịu sự chi phối, kiểm soát của bất kỳ ai. Tài sản này hoàn toàn tách biệt riêng với tài sản của các thành viên trong pháp nhân.

Nếu các chủ sở hữu có những khoản nợ thì tài sản của pháp nhân vẫn được độc lập và được bảo vệ triệt để. Ngược lại tài sản các chủ sở hữu cũng độc lập và được bảo vệ nếu pháp nhân có các khoản nợ. Đây là đặc điểm rõ ràng nhất để phân biệt giữa pháp nhân với thể nhân (cá nhân).

Nhân danh độc lập tham gia vào các quan hệ pháp luật. 

Một pháp nhân có thể có nhiều người đại diện theo pháp luật để nhân danh (thay mặt, đại diện) pháp nhân tham gia các quan hệ pháp luật. Người đại diện này do các sáng lập viên bầu chọn (chỉ định trong điều lệ), nếu pháp nhân được thành lập bởi cơ quan nhà nước thì do cơ quan nhà nước chỉ định, bổ nhiệm. Trong một số trường hợp như tố tụng tại Tòa án thì người đại diện có thể do Tòa án chỉ định.

Nếu người đại diện theo pháp luật bị bắt giam, bị bỏ tù, bị chết hoặc không còn đủ khả năng đại diện nữa thì pháp nhân đó có quyền bầu ra người đại diện theo pháp luật mới để tiếp tục hoạt động. Điều này thể hiện tính độc lập của pháp nhân rất rõ, pháp nhân không bị phụ thuộc vào bất cứ một cá nhân nào.

Pháp nhân có con dấu riêng do người đại diện quản lý và sử dụng. Con dấu pháp nhân có giá trị xác nhận tính pháp lý của văn bản, tài liệu do pháp nhân ban hành.

Nội dung khác: ký tên đóng dấu