Tại sao tàu vũ trụ được phóng theo chiều quay của trái đất?
 |
| Đa số các sân bay vũ trụ được đặt gần xích đạo để lợi dụng lực quay của trái đất. |
Các vận động viên muốn nhảy xa phải lấy đà, muốn ném
lao cũng lấy đà. Đó là sự lợi dụng lực quán tính. Lực quán tính đã giúp
vận động viên hay cây lao, bay xa hơn. Khi phóng tên lửa thuận theo
hướng quay của trái đất, chính là chúng ta đã mượn thêm lực quán tính
này.
Ai cũng biết trái đất tự quay quanh mình nó theo
chiều từ Tây sang Đông. Nhưng trái đất quay với tốc độ nhanh bao nhiêu,
và tên lửa có thể mượn được bao nhiêu lực tự quay này?
Thực tế, không phải mọi điểm trên trái đất đều quay
với tốc độ như nhau. Càng gần Bắc cực và Nam cực, tốc độ quay càng
chậm. Càng gần xích đạo, tốc độ quay càng lớn (Hình tượng này giống như
chiếc đĩa hát quay trên máy quay đĩa. Cùng một vòng quay, nhưng các
điểm ở rìa đĩa hát đi được một đoạn đường dài hơn so với các điểm ở tâm
đĩa). Trung tâm Bắc và Nam cực quay với tốc độ gần bằng không. Nhưng ở
vùng xích đạo, tốc độ này lên tới 465 mét/giây. Bởi vậy, trừ hai khu
vực ở trung tâm Bắc cực và Nam cực, còn tại hầu hết các điểm khác, con
người đều có thể lợi dụng lực quay của trái đất.
Khi tàu vũ trụ phóng lên ở vùng xích đạo, vận tốc của
nó sẽ được cộng thêm vận tốc quay của trái đất (tức là 465 mét/giây).
Và do vậy, dù lực phóng ban đầu của tàu có yếu hơn một chút, nó vẫn dễ
dàng thắng được sức hút trái đất. Tuy nhiên càng lên các vĩ độ cao (gần
hai cực hơn), tốc độ quay của trái đất càng chậm, do đó tên lửa càng ít
lợi dụng được lực quay này.
(Theo 10 vạn câu hỏi vì sao) |