Bạn thân ngày càng khó kiếm…

Gia đình người bạn tôi nổi tiếng là nhiều khách. Người thì đều bàn chuyện làm ăn, người nhờ vả,thăm nom. Ấy vậy mà bây giờ ngôi nhà của họ như một chốn vắng, bởi vì người chồng đã trải qua những biến động, hoạn nạn, cơ sở làm ăn bị tan rã. May mà anh không bị tù đày nhờ "phúc ấm của ông bà, tổ tiên". Bây giờ anh chỉ còn vài người bạn chí cốt lui tới.

Anh cay đắng nhận xét: Lúc hoạn nạn mới biết thế nào là bạn bè. Chẳng thế mà có câu ngạn ngữ đại ý rằng một người bạn thật sự là người luôn xuất hiện khi ta cần. Bạn bè có nhau lúc khó khăn thì ấy mới là tình bạn chân thành lâu dài, mới thấm nghĩa tình, chứ không phải là nhũng người bạn nhậu hoặc những người quan hệ chỉ do công chuyện làm ăn xong việc thì thôi.

Vì sao ngày nay con người ngày càng khó có được những người bạn thân? Đem câu hỏi này để làm cuộc “điều tra mini” ngay trong bữa cơm gia đình, lập tức có câu trả lời tức khắc từ bà xã: "Mưu nhiều quá, lấy đâu ra bạn!". Cậu con trai lớn thì bảo: "Thiếu gì, lên mạng, vào mục Tìm bạn bốn phương là ra tuốt luốt!".

Cứ thử làm theo lời khuyên đó, bạn có thể biết các chi tiết về nhiều người đang tìm bạn như chiều cao, cân nặng, nghề nghiệp, tôn giáo, điện thoại, e-mail, nếu muốn xem hình thì chỉ cần chờ vài phút là hình được upload xong. Bạn sẽ thấy cả những thông tin đại loại như cao 5 feet 3 inches (1,6m), nặng 135/bs (62kg), thân hình: average (trung bình), hút thuốc ít, giờ rảnh thường lên nét, nghe nhạc, xem phim, vui vẻ, hòa đồng, thích du lịch... Ai muốn tự giới thiệu với bạn bè quốc tế thì chịu khó viết bằng tiếng Anh là chỉ trong vài giờ sẽ có… cả đồng bạn mới!

Có vẻ những việc tế nhị nhất, cần linh cảm nhiều nhất cũng dễ dàng giải quyết bằng máy móc như mua bán hàng hóa thông thường. Những người lớn tuổi thấy ngán ngẩm, nhưng cậu con trai lớn của tôi lại bảo chẳng có gì đáng ngán cả. Cuộc sống hiện đại có đủ mọi dịch vụ và chúng ta được mời cả các "món" về tâm hồn, tình cảm, có thêm nhiều cơ hội tìm bạn bè.

Thực tế này đã khác hẳn với cách tìm bạn tự nhiên, qua trải nghiệm cuộc đời của các cụ ta xưa, theo kiểu sống lâu mới hiểu lòng người, nhà không có gì đãi “vườn rộng rào thưa khó đuổi gà, cải chưa ra hoa cà chửa nụ” cuối cùng chỉ còn "ta với ta"...

Bạn thân giúp nhau kín đáo, không vụ lợi, cho nhau nếm trải cay đắng cuộc đời để thành công như Lưu Bình - Dương Lễ bây giờ ít lắm. Cứ cho là thế đi để nghe tiếp bà xã giải thích câu trả lời ngắn gọn của mình rằng sống mưu mô quá thì lay đâu ra bạn trong sự chuyển đổi từ xã hội truyền thống sang hiện đại, nhiều giá trị đang bị thay đổi. Từ chỗ cái chung trên hết, nay phải biết kết hợp cái chung với cái riêng, có khi cái riêng phải trên hết, do đó quan hệ con người tốt cũng biến đổi theo. Mưu nhiều quá, tức là toàn toan tính vụ lợi, đau đay mưu mô thì làm sao có được tình bạn, vốn là mối quan hệ tình cảm vô tư. Bây giờ người ta còn nghiên cứu "chiều” quan hệ trong làm ăn sao cho thành công, chia ra hai loại hồng và xanh. Hồng là kiểu muốn tạo quan hệ trước khi nói chuyện làm ăn, gây thiện cảm trước.

Còn xanh là kiểu chỉ tập trung vào thẳng vấn đề cho nhanh. Người ta cho rằng các Công ty Mỹ trước đây phần lớn lấy xanh lần át hồng, nhưng nay họ đang thay đổi. Lập quan hệ đối tác kinh doanh là cần thiết để vượt lên trên thương trường, nhưng các mối quan hệ bạn bè thân chiết thì có đi đền đau trưởng nào đâu! quan hệ bạn bè mang sắc thái tình cảm, làm ấm lòng người, giúp cho người ta có chỗ dựa trong cuộc sống.

"Bạn của hắn nhiều lắm" - đó là lời nhận xét về sức mạnh của một con người. Ngược lại, lời nhận xét: "Thằng cha đó chẳng bè bạn với ai, bây giờ xảy ra chuyện thì trơ ra đó”cho thay rõ cái yếu đuối của một con người khác. Bạn xuất hiện lúc ta cần, nhưng không vì thế mà quan niệm vụ lợi. Bạn xuất hiện do hiểu nhau, thương mến, giúp đỡ nhau trong cuộc sống. Tất cả hành vi trong tình bạn đều xuất hiện trên cơ sở có tình cảm. Nếu ai mưu mô nhiều quá, vụ lợi, tính toán quá thì dễ trở thành người lợi dụng và tất nhiên rất khó tạo được bạn chân thành. Tình bạn cực kỳ dị ứng với thói lợi dụng hoặc phản trắc. Thời đại ngày nay có quốc gia lấy khẩu hiệu "Bạn không là vĩnh viễn, kẻ thù cũng không là vĩnh viễn" để chỉ cho dân chúng hãy quan hệ bạn - thù có thể biến đổi như thế nào và tìm một tình bạn bất vụ lợi khó khăn đến thế nào. Mỗi người, mỗi gia đình chúng ta ít nhiều vẫn có bạn thân, song ai ai cũng và cần phải nhớ ràng: Muốn có những người bạn thân thì bản thân ta phải là người bạn tốt, sắn lòng giúp đỡ người khác. Đó cũng là lời kết trong một buổi chuyện trò bên bàn trà.

Xem tiếp