Hỏi bệnh:
- nghề nghiệp và công việc
- tiền sử hút thuốc lá, uống rượu
- thời gian vô sinh & tiền sử sinh sản trước đó
- tần suất giao hợp và không ổn định tình dục
- kết quả các lần chẩn đoán & chữa bệnh trước đấy
- tiền sử các bệnh lây truyền qua đường tình dục
- Viêm tinh hoàn do quai bị, tinh hoàn ẩn mà thậm chí làm teo tinh hoàn.
- căn bệnh nội y khoa (bệnh đái tháo đường, bệnh tim mạch, cao huyết áp vv…), căn bệnh ngoại y khoa (các phẫu thuật mổ xoang vùng bẹn bụng, mổ xoang phúc mạc thành sau…)
Khám lâm sàng:
- Thăm khám dương vật, tinh hoàn, mào tinh.
- bắt gặp giãn tĩnh mạch máu thừng tinh, ứ nước màng tinh.
- chứng trạng viêm và lây nhiễm hoặc các bất thường ở cơ quan sinh dục.
- chỉ dẫn các xét nghiệm cần thiết.
Xét nghiệm tinh trùng đồ:
- Là xét nghiệm cơ bản nhất và luôn luôn phải có khi thăm khám một cặp vợ ông chồng hiếm muộn.
- Ý nghĩa: đánh giá sơ bộ thời gian làm việc sinh sản của bệnh nhân ông xã, nhắm tới những xét nghiệm cần làm tiếp sau và tìm ra phương hướng điều trị.
- khoảng thời gian kiêng giao hợp: từ 2 – 5 ngày trước lúc làm xét nghiệm này.
- chuẩn mức chẩn đoán tinh trùng đồ theo WHO 1999 & WHO 2010.
|
STT
|
thông số
|
WHO 1999
|
WHO 2010
|
ghi chú
|
|
1
|
Thể tích tinh trùng
|
≥ 2ml
|
≥1,5ml
|
|
|
2
|
pH
|
≥ 7,2
|
≥ 7,2
|
|
|
3
|
mật độ tinh trùng
|
≥ 20triệu/ml
|
≥15 triệu/ml
|
|
|
4
|
Tổng số tinh trùng
|
Không bình chọn
|
≥39 triệu
|
|
|
5
|
Di động
|
A ≥25% hoặc
A + B ≥ 50%
|
PR ≥ 32% hoặc PR +NP ≥40%
|
|
|
6
|
mật độ tinh dịch sống
|
≥ 75%
|
≥ 58%
|
|
|
7
|
Hình dạng thông thường
|
≥15%
|
≥4%
|
|
|
8
|
các tế bào lạ
|
≤1triệu/ml
|
≤1triệu/ml
|
|
|
9
|
thời gian ly giải
|
|
15-60 phút
|
một số trong những khái niệm lúc so sánh giá trị thực chất xét nghiệm được với ngưỡng tham khảo:
- Normo-zoospermia: là tinh trùng đồ bình thường
- Azzospermia: là không có tinh dịch trong mẫu xuất tinh.
- Oligo-zoospermia: tinh trùng ít
- Astheno-zoospermia:Tinh trùng yếu
- Terato-zoospermia: tinh dịch dị tật
- Oligo-Astheno-Teratozoospermia (OAT): phối hợp cả 3
Xét nghiệm nội tiết:
chống chỉ định xét nghiệm nội tiết trong vô sinh nam lúc tinh dịch đồ không bình thường, đặc biệt là khi không có tinh dịch, tỷ lệ tinh dịch dưới 10 triệu/ml, rối loạn tình dục, giảm ham muốn, liệt dương.
- FSH, LH, Testoterone thấp: suy sinh dục.
- FSH >20IU/ml, LH tăng cao, testosterone thấp hoặc bình thường: suy tinh hoàn
- PRL cao: u tuyến yên.
Siêu âm:
- Siêu âm qua trực tràng được chỉ định để chẩn đoán tắc đường ống dẫn tinh.
- Siêu âm qua bìu định vị các khối không ổn định ở bìu & thậm chí xác định được giãn tĩnh mạch máu tinh nhẹ.
những xét nghiệm khác:
- Chọc mào tinh chẩn đoán (PESA) & sinh thiết tinh hoàn (TESE): vận dụng cho bệnh nhân vô sinh không có tinh trùng với kích thước tinh hoàn bình thường & nồng độ FSH bình thường.
- Thụ tinh trong ống dẫn nghiệm (IVF) yên cầu thiết bị - kỹ thuật cao, chuyên gia thành thạo, tỉ mỉ.
