Quạt tản nhiệt - Trong mát ngoài êm

Làm mát bộ xử lý (BXL) máy tính là "trọng trách" của bộ tản nhiệt (BTN) và càng "nặng" hơn khi các phần cứng khác có xu hướng "xài ké”. Nhược điểm BTN dùng quạt thường là không làm mát đều phiến tản nhiệt, nhất là bên dưới trục quạt (nóng nhất do hấp thu nhiệt từ BXL).

Công nghệ heatpipe (ống dẫn nhiệt) đã khắc phục nhược điểm này hoặc cao cấp hơn là dùng BTN chất lỏng. Bài thử nghiệm 3 BTN heatpipe, 2 BTN chất lỏng của Gigabyte và Cooler Master.

G-Power Silent (GH-PDU21-SC)



GH-PDU21-SC kích thước 110x110x109mm, gây ấn tượng với tông xanh trẻ trung của quạt và càng "xinh xắn" với 4 LED xanh dương khi hoạt động; thiết kế chia làm 2 phần: hấp thụ nhiệt và tản nhiệt gắn kết nhau bằng 4 heatpipe.

Gigabyte đã "táo bạo" vạt bớt 1 phần quạt tản nhiệt tạo hình "chóp cụt" ngược có các đường rãnh xẻ trên thân nhằm mục đích "gom gió”, tản nhiệt tốt hơn cho các lá nhôm được "ken dày" bên dưới.

Phần đế hấp thu nhiệt từ bộ xử lý (BXL) làm bằng đồng phủ niken bên ngoài. Bề mặt tiếp xúc trực tiếp với BXL còn khá "thô”. Bạn phải cần thêm keo dẫn nhiệt (có kèm theo) để tăng tính hiệu quả. Quạt hoạt động rất êm, dùng nguồn DC 12V lấy trực tiếp từ BMC, công suất tối đa 1,56W, tốc độ quạt khoảng 2.000rpm, không có bộ điều chỉnh tốc độ quạt đi kèm. Giá: 38 USD, BH 3 năm.

G-Power Pro (GH-PDU21-MF)



G-Power Pro và G-Power Silent có hình dáng, kích thước giống hệt nhưng tốc độ quạt (mặc định) khác nhau; bộ điều chỉnh tốc độ quạt thông minh (smart fan speed control box) kết nối với nút điều chỉnh tốc độ có thể gắn ở mặt trước (khoang 3,5") hoặc sau (khe PCI).

Người dùng có thể thiết lập tốc độ quạt tùy trạng thái hệ thống. G-Power Pro cũng sử dụng nguồn DC 12V, công suất 4,56W, tốc độ quạt lên đến 3.200rpm, nên rất ồn, chỉ nên dùng trong những trường hợp đặc biệt, như ép xung. Ở tốc độ thấp nhất (1.700rpm), quạt chạy rất êm, yên lặng. Giá: 32 USD, BH 3 năm.

3D Rocket II (GH-PCU23-VE)



"Quả tên lửa" thế hệ 2 có những cải tiến trong thiết kế như tăng kích thước (112x112x160mm), các lá nhôm tiếp xúc với không khí lớn hơn. Bổ sung 1 quạt hút bên dưới để luồng khí nóng thoát ra theo cả 2 hướng (trên và dưới), các phiến tản nhiệt được làm mát đều nhau.

Quạt này có thêm nhiệm vụ làm mát phần đế hấp thu nhiệt và các MOFFET (tụ ổn dòng) xung quanh. Số heatpipe cũng nhiều gấp đôi so với phiên bản trước. Ngoài ra, còn có 4 Air Duct để "định hướng" luồng không khí đi qua các phiến tản nhiệt. Phần đế hấp thu nhiệt làm bằng đồng được chăm chút khá kỹ, kèm keo tản nhiệt. Bộ điều chỉnh tốc độ được tích hợp trên thân quạt, nút điều chỉnh gắn ở mặt trước hoặc sau. Ở tốc độ tối đa, quạt khá ồn. Giá: 48 USD, BH 3 năm.

Cả 3 sản phẩm hỗ trợ nhiều chủng loại BXL như Intel socket LGA775/mPGA478, AMD AM2 (940)/K8 (939/754), cách lắp đặt khá giống nhau. Tất nhiên trong quá trình lắp ráp vẫn cần "đọc kỹ hướng dẫn sử dụng trước khi dùng". Khi sử dụng với BXL socket 755LGA, bạn phải tháo BMC khỏi thùng máy, cần lưu ý chốt gài của thanh cố định quạt phải cùng chiều với heatpipe. Với 3D Rocket II, bạn phải bỏ bớt Fan Duct nếu nắp trái thùng máy có gắn quạt tản nhiệt.

Cấu hình thử nghiệm dùng BXL Intel P4 EE 840; một trong những BXL nóng "có tiếng" của Intel (xem phần cấu hình), mặt sau thùng máy có 1 quạt hút 80mm.

Các chế độ gồm: chạy không tải, chạy với 5 tài khoản. game (dùng eXtremeBot) để cày level, "vắt kiệt sức" BXL với phần mềm Primer95 ở chế độ full load, sử dụng phần mềm Speedfan để lấy kết quả và so sánh với tản nhiệt chuẩn; tiến hành liên tục trong 6 giờ, môi trường thử nghiệm 29oC. Ở chế độ không tải, BXL dùng G-Power Silent và G-Power Pro mát hơn tản nhiệt chuẩn 8oC, nhiệt độ trong thùng máy thấp hơn 18oC.

Với eXtremeBot, cả hai vẫn mát hơn tản nhiệt chuẩn nhưng nhiệt độ thùng máy của G-Power Silent cao hơn. Với Prime95, cả 3 bám sát nhau; lần lượt chênh nhau 1oC ("quán quân" vẫn là tản nhiệt chuẩn, 85oC). Đáng ngạc nghiên là thử nghiệm không tải của 3D Rocket II chỉ mát hơn tản nhiệt chuẩn 3oC trong khi nhiệt độ thùng máy lên đến 48oC. Tuy nhiên, thử nghiệm với eXtremeBot, Prime95 thì nó tỏ ra xứng đáng với số tiền bạn bỏ ra.

Gigabyte 3D Galaxy II



Nếu chưa từng "đụng" đến tản nhiệt chất lỏng, 3D Galaxy II sẽ khiến bạn "hoảng" với rất nhiều chi tiết cần lắp ráp; thậm chí có thể mất đến 1 buổi để hoàn thành "tác phẩm". Hệ thống gồm 3 phần chính: phần đế hấp thu nhiệt (waterblock), BTN (radiator) và bình chứa chất lỏng (tank); máy bơm trong tank kết nối nhau bằng ống PVC, có thêm 2 đầu nối chữ L (để gắn thêm tản nhiệt chipset, chẳng hạn GBT Chipset Waterblock của Gigabyte).

Waterblock khá lớn, trùm toàn bộ bề mặt BXL, bằng đồng nguyên chất, bên trong có các trụ nhỏ để tăng diện tích tiếp xúc. Bên trên waterblock là quạt tản nhiệt 12V DC, công suất 1W có nhiệm vụ làm mát MOFFET và các phần cứng. Radiator gồm các lá nhôm xếp khít nhau, làm mát bởi quạt 120mm, cũng "chơi" đèn LED màu xanh dương khi hoạt động. Quạt hoạt động êm, tốc độ từ 1.200rpm đến 2.600rpm, nút điều chỉnh gắn ở mặt sau thùng máy.

Kích thước tank khá nhỏ, nằm gọn trong thùng máy. Máy bơm, có tính năng cảnh báo, tự động tắt hệ thống khi BXL quá nóng và mực nước trong bình xuống thấp. Giá: 150 USD, BH 1 năm.

Cooler Master Aquagate S1



Không "hầm hố" như 3D Galaxy II, Aquagate S1 có thiết kế khép kín với 2 phần chính: waterblock (tích hợp máy bơm) và radiator (tích hợp tank), nằm gọn trong thùng máy, sử dụng 2 nguồn 12V DC.

Ấn tượng nhất là bề mặt tiếp xúc với BXL của waterblock bằng đồng nguyên chất, gia công sáng bóng. Radiator gồm các lá nhôm xếp khít nhau, đảm trách việc làm mát là quạt 120mm, tốc độ 800-2.500rpm. Nút điều chỉnh quạt cũng được gắn ở mặt sau thùng máy. Ống dẫn nước bằng silicon, mềm nhưng dày nên không bị gập khi lắp.

Bạn nên lưu ý tránh những cạnh sắc nhọn trong thùng máy khi "đi" ống và để treo radiator, thùng máy phải có vị trí gắn quạt tản nhiệt 120mm (nếu không, bạn phải lắp ở ngoài). Aquagate S1 không có quạt tản nhiệt trên waterblock, bạn nên gắn thêm quạt cho chipset BMC (nếu có).

Do khí nóng được đưa ra ngoài "xử lý” nên kết quả thử nghiệm 3D Galaxy II rất ấn tượng; mát hơn nhiều so với tản nhiệt chuẩn. Ở chế độ không tải, BXL mát hơn tản nhiệt chuẩn 13oC, nhiệt độ thùng máy 39oC. Nhiệt độ BXL cao nhất (Prime95) chỉ đạt 62oC, thùng máy 47oC. Aquagate S1 thuộc dòng tản nhiệt nước "mini" nên kết quả cũng tương đối "khiêm tốn" - không tải, BXL mát hơn 1oC, nhiệt độ thùng máy 56oC. Với Prime95, nhiệt độ BXL tương đương quạt chuẩn, thùng máy là 66oC. Giá: 77 USD, BH 1 năm.

Nhìn chung, mỗi sản phẩm có những ưu khuyết điểm riêng, tương xứng với số tiền bỏ ra. Gigabyte G-Power Silent thích hợp để thay thế tản nhiệt chuẩn. Nếu thích ép xung, bạn có thể chọn G-Power Pro, 3D Rocket II hoặc Aquagate S1. Gigabyte 3D Galaxy II là lựa chọn cho hệ thống luôn "im lặng", luôn "mát mẻ”.