hà thủ ô thật giả lẫn lộn

Hà thủ ô là dược liệu quý hiếm đã được đưa vào sách đỏ Việt Nam. Nó là vị thuốc bổ gan thận, bổ máu, chữa đau lưng mỏi gối, dùng lâu khiến đen râu tóc… tuy thế, hiện nay trên thị trường, vị thuốc quý này đang bị làm cho giả để trục lợi.

Cú điện thoại bất ngờ

cách nay vài tuần, chúng cháu nhận  được điện thoại của Huấn (*), một “thổ dân” ở Lâm Đồng, thường đi rừng với có hiểu biết về cây thuốc. Huấn chia sẻ, anh vừa được đặt hàng: đào một loại củ để làm cho giả hà thủ ô đỏ.

Theo Huấn, không những riêng bản thân mà rất nhiều Đối tượng khác cũng được đặt hàng như anh. những củ cây rừng được đặt hàng này sau đó sẽ gom về một đầu mối rồi bán cho thị trường. Huấn đã kiếm được mấy ký củ rừng cho nên nhưng mà khi anh gọi điện cho chúng tôi chứng tỏ anh đã từ chối “cuộc chơi” vì bứt rứt lương tâm.

Theo mong muốn của chúng tôi, Huấn Sâu chít  gửi xuống Sài Gòn một mớ củ rừng dùng để khiến giả hà thủ ô đỏ nói trên. Đây là loại củ màu sẫm có gai nhỏ li ti, cứng ở vỏ. Nhận định ban đầu của một chuyên gia dược liệu là củ nâu, nhưng mà chưa khẳng định vì Huấn quên gửi xuống cành và lá.

Dư luận lâu nay đã nhắc quay lại việc dùng củ nâu làm cho hà thủ ô giả, thêm thông tin của Huấn, chúng tôi khi trở lại chợ thuốc Đông Nam Dược (Q.5, TPHCM). Vào một cửa hàng dược liệu ở đường Nguyễn Chí Thanh, lúc hỏi về hà thủ ô đỏ, người bán hàng thay đổi tức nói có loại của Trung Quốc giá 60 ngàn đồng/kg, bán lẻ là 7 ngàn đồng một lạng. Chúng em mua một lạng. Tương tự, chúng em mua một số mẫu ở những cửa hàng trên một số đường Triệu Quang Phục, Hải Thượng Lãn Ông…

Khi đưa mẫu về, một dược sĩ là giảng viên Đại học Y Dược TPHCM (xin không nêu tên) chia sẻ, về cảm quan, chưa nói về uy tín thì đây là những mẫu thuốc thật. tuy thế, dược sĩ này cho biết thêm: chị từng dẫn một đoàn dược sĩ ở Pháp đi tham quan chợ Đông Nam Dược ở quận 5 với gặp khá nhiều hà thủ ô giả.

Sau đó, bằng biện pháp hỏi thêm loại hà thủ ô đỏ giá rẻ nhất, chúng tôi lấy được một số mẫu về (với giá chỉ 4 ngàn đồng/lạng) cùng dược sĩ nói trên khẳng định: “Đó chính là hà thủ ô đỏ giả lâu nay vẫn bán trên thị trường”. Dược sĩ giải thích rõ hơn: “Bằng mắt thường, củ hà thủ ô đỏ có dạng khoảng chừng giống củ khoai lang cùng mặt ngoài màu nâu đỏ có nhiều chỗ lồi lõm. Thể chất cứng chắc, rất khó bẻ. Mặt cắt ngang có lớp vỏ bần màu nâu sậm, lớp bên trong màu hồng có rất nhiều bột, ở giữa thường có lõi gỗ cứng. Bột có màu nâu hồng, không mùi, vị đắng chát.

Hà thủ ô đỏ dạng phiến được cắt ngang hay cách dọc với rất nhiều hình dạng khác nhau, lớp ngoài cùng màu nâu đen, lớp bên trong màu nâu hồng, ở giữa một số phiến có lõi gỗ to, một số phiến không có lõi tùy theo vị trí cắt. Phiến hà thủ ô giòn, có thể bẻ gãy, mùi thơm nhẹ, vị chát hoặc hơi chát.

Hà thủ ô trước khi sử dụng thường được chế biến với nước đậu đen rất nhiều lần (cửu chưng cửu sái) phải rất có thể khác cùng mùi của hà thủ ô khi chưa chế biến và màu sắc cũng sậm hơn. các phiến để lâu ngày thường chuyển màu nâu đen với đôi khi có mùi ôi hay mốc nếu bảo quản không tốt. Hà thủ ô thường được bán dưới dạng phiến hay củ.

Phiến hà thủ ô giả thường dày tầm 1-3mm, màu nâu hồng hay nâu tím. có thể gặp phiến hình hơi tròn hay bầu dục, thường cong queo, lớp bần bề ngoài hơi sần sùi hay có xơ gai nhỏ bị cắt ngang hay dọc phân bổ đều khắp bề mặt phiến kể từ lớp bần vào bên trong. Thể chất cứng, khó bẻ, vị rất chát, se lưỡi.

Xem một vài mẫu dược liệu của chúng em lấy về,  Nấm ngọc cẩu  dược sĩ này đã có thể phát hiện được một vài mẫu thật - giả. nhưng mà để chắc chắn hơn, chúng cháu nhờ dược sĩ này soi chúng dưới kính hiển vi. Quả nhiên một số mẫu thật giả đã được phân biệt rõ ràng. những lát củ nâu được bán như là hà thủ ô đỏ hiển hiện. Dược sĩ nói trên giải thích: “Dưới kính hiển vi, hà thủ ô thật cùng giả có rất nhiều điểm khác biệt về cấu tạo cùng cách sắp đặt các bó mạch (hay còn gọi là bó libe - gỗ), hạt tinh thể calci oxalat. tuy thế, tính chất dễ nhận ra nhất là phiến hà thủ ô thật có khá nhiều tinh thể calci oxalat hình cầu gai trong mô mềm, còn hà thủ ô giả không có thành phần này”.