Hot : Những bài thơ của Xuân Diệu, Một thi nhân nổi tiếng

Hoa nở để mà tàn


Hoa nở để mà tàn
Trăng tròn để mà khuyết
Bèo hợp để mà tan
Người gần để li biệt.
Hoa thu không nắng cũng phai màu
Trên mặt người kia in nét đau.

Hoa nở sớm


Hoa chẳng chờ em nở sớm hơn
Một vùng xao xuyến dạ lan hương
Bỗng đêm ngào ngạt qua khung cửa.
Ấy dạ lan hoa hội giữa vườn.

Từ khi hoa trổ những chùm xinh
Trong ý thương yêu đã để dành
Nghĩ đến em về hoa độ nở
Vì em, hương đượm cả mi thanh.

Mấy ngày đông ấm giục hoa sinh
Đêm đến tin hương bỗng giật mình!
Như sóng ngạt ngào từng đợt một
Dạ lan kì ảo thấm năm canh

Muốn cầm hương quí, đợi em anh
Anh cất hoa hương giữa ái tình
Muôn vạn hương triều thơm tựa biển
Em về trở lại giữa hồn anh.

28-11-1961

Hoa ngọc trâm


Anh tặng cho em hoa ngọc trâm
Hoa như ánh sáng ngọc như mầm
Như cài trên tóc hoa trâm ngọc
Anh tặng cho em hoa ngọc trâm.

Lá biếc đơn sơ, cánh nuột nà,
Rung rinh trên tóc một cành hoa.
Một cành chụm nở hoa hai đoá
Ôi cái đêm đầu hợp giữa ta.

Hoa giúp cho anh tỏ mối tình
Vì ta hoa đã nở năm cành...
Dịu dàng canh một trăng soi bóng
Tha thiết canh năm nguyệt trở mình.

Từ ấy anh yêu hoa ngọc trâm
Những khi hoa vắng vẫn mong thầm
Mỗi mùa hoa nở trong như tuyết
Anh lại tìm thăm hoa ngọc trâm.

(4-6-1962)

Huyền diệu


Này lắng nghe em khúc nhạc thơm
Say người như rượu tối tân hôn;
Như hương thấm tận qua xương tuỷ,
Âm điệu, thần tiên, thấm tận hồn.

Hãy tự buông cho khúc nhạc hường
Dẫn vào thế giới của Du Dương:
Ngừng hơi thở lại, xem trong ấy
Hiển hiện hoa và phảng phất hương ...

Hãy nghe lẫn lộn ghé bên tai
Giọng suối, lời chim, tiếng khóc người.
Hãy uống thơ tan trong khúc nhạc
Ngọt ngào kêu gọi thuở xa khơi.

Rồi khi khúc nhạc đã ngừng im
Hãy vẫn ngừng hơi nghe trái tim
Còn cứ run hoài, như chiếc lá
Sau khi trận gió đã im lìm.

Hy Mã Lạp Sơn


Nghìn thế kỷ đã theo nghìn thế kỷ,
Ta đứng đây nhìn thấy triệu mặt trời
Tắt và nhen và phân phát cho đời
Những thời tiết tái tê hay ấm áp
Ở chốn tuyệt mù, dưới chân ta đẹp.
Ta đứng đây, vĩnh viễn giữa mùa đông,
Tuyết trên đầu vĩnh viễn chóa từng không.
Trán vĩnh viễn nặng mang sầu Trái Đất
Ta là Một, là Riêng, là Thứ Nhất.
Không có ch bè bạn nối cùng ta
Bởi ghen trời, ta ngạo nghễ xông pha
Lên vút thẳm, đứng trên nghìn đỉnh núi,
Trên những chót đã bỏ đồi dưới suối,
Trên những mây đã bỏ núi ngang mây
Trên những đồng tuyết lạnh ở trên mây,
Ngang nhật nguyệt - Còn chi sân với ngõ!
Lầu vua chúa còn chi hơn bãi cỏ?
Nóc đền đài cũng thấp tựa lũng nham!
Ta lên cao như một ý siêu phàm
Nhìn vũ trụ muốn tranh phần cao vọi!
Đời đã hết. Chỉ riêng ta đứng mãi
Ở nơi đây không dấu vết loài người
Mua sạch trong bằng nỗi rét ngàn đời
Làm kiêu hãnh giữa lặng im bất dịch
Mây với gió chẳng bao giờ tới đích
Phượng hoàng lên, vừa thử cánh đã sa
Cỏ đôi chòm không gợn sắc xanh pha
Thoáng linh động nào qua con thú nhỏ
Hiu hắt nhẽ bốn phương trời vò võ,
Lạnh lùng chăng sầu một đỉnh chon von...
Ta tưởng nghe tê tái sắc câu dòn
Buồn vạn kỷ không ai vươn mắt ngắm
Ta cao quá, thì núi non thấp lắm,
Chẳng chi so, chẳng chi đến giao hòa
Ta bỏ đời mà đời cũng bỏ ta
Giữa vắng ngắt, giữa lạnh lùng thê tuyệt!
Ngoài tang trắng của tuyết rồi lại tuyết,
Họa chăng nghe gần gũi khúc ca trời;
Trong veo ngàn, hơi thuần túy của hơi
Xuyên ngày tháng, vẫn vỗ về bên mái,
Và trời rót khúc ca trời cảm khái:
- "Cô đơn muôn lần, muôn thuở cô đơn
"Người lên trời, ôi Hi-mã-lạp-sơn!"

(1935-1941)

Kỷ niệm


Trên đường quần ngựa, chiều kia...
Em ơi, anh muốn dựng bia ân tình
Khi anh qua đó một mình
Thấy còn in bóng in hình đôi ta

Một chiều gió đỡ mây xa
Chiều sương phảng phất cho hoa dịu dàng
Em ngồi dưới gốc cây dương
Mắt yêu xinh đẹp là gương đất trời.

Trái tim anh nói bồi hồi
Mà tim em cũng trao lời vẫn vương
Đất trời chìm giữa yêu đương
Thời gian cũng đượm trên đường vô biên.

Dù anh sống đến ngàn niên,
Không quên những phút cùng em mơ màng
Thu kia, hôm ấy, bên đàng.
Khúc cong cong ấy, bên hàng cây dương.

(8-1964)

Khác mộng


Cùng giường khác mộng sao em ?
Tình ta đau đớn hơn đem tử hình!
Trăm muôn mơn trớn dục tình
Bằng sao được bóng in hình trong tim!
Nếu anh lạc mất hồn em
Thì ôm thân thể khôn tìm tình yêu!
Ẩm là tim bạn rõi theo
Khi xa biết có người yêu nhớ mình;
Vui là trong dạ đinh ninh
Hai ta, ta chẳng một mình đơn cô.
Buồn là một trái tim trơ.
Phía sau không hậu phương chờ đợi ta!
Giữa khi nắng hạn, lạnh là
Biết ai tin cậy để mà mến yêu!
Anh không muốn mộng phiêu diêu
Muốn yêu em, được em yêu suốt đời
Hỡi em, anh nhớ thương hoài
Kề nhau, mộng đã xa rồi hay sao ?

Không đề


Tôi nhận cái này đã từ lâu.
Bây giờ nó tới, dẫu hơi mau,
đã không tránh khỏi thì tôi tiếp
một cách đau thương nhưng ngẩng đầu

Ai có thích gì đi mãi mãi
vô trong cái cõi chẳng mô tê.
Một khi cập bến vào vô tận
thì đến vô biên chẳng trở về.

Tuy vậy, tôi đã sống hết mình,
suốt đời không một phút coi khinh.
Tôi coi trọng nhất khi làm việc,
họa có thua khi sống với tình.

Cái quả cam này đà vắt hết
hiến cho non nước, hiến đời thân.
Tuy không biết đến bao giờ kiệt,
nhưng dẫu sao thì cũng phải dừng.

Xin hãy cho tôi được giã từ...
vẫy chào cõi thực để vào hư.
Trong hơi thở cuối dâng trời đất
cũng vẫn si tình đến ngất ngư...

Khung cửa sổ


Anh có nhà có cửa
Nhưng không vợ không con
Sợ cái bếp không lửa
Sợ cái cửa không đèn.

Những đêm đi xa về
Tận xa nhìn cửa đóng
Không ánh sáng đón mình.
Không có ai trông ngóng.

Từ khi em đến anh
Cửa sổ ánh đèn xanh
Xa xa anh thấy sáng
Trong đêm khung cửa lành

Biết có em trong phòng
Viết bài hay đọc sách,
Như trong bếp nấu cơm
Có lửa hồng tí tách,

Ôi cái khung cửa sổ
Em thường đứng nhìn ra:
Em là sao của cửa,
Em là hồn của nhà.

Giờ nghĩ chuyện em đi,
Anh sợ khung cửa sổ
Sợ những lúc xa về
Không thấy đèn sáng cửa

Ôi cái khung cửa sổ,
Của kiếp anh, đời anh!
Tay em không đến mở
Thôi còn gì tươi xanh ?

Lạ


Người nào xa lạ đâu đây
Người mi thanh sáng, người tay dịu hiền
Tôi nhìn quên đẹp, quên duyên.
Quên câu ăn nói, tôi nhìn người thôi
Người nào một nửa thân tôi
Bước chân êm ái, nụ cười thần tiên
Người nào tôi tưởng đã quen
Một ngày không gặp, lại nên mới rồi
Một kho vàng ngọc thêm hoài
Người nào như cả loài người đến đây,
Khiến tôi giận cả nước mây,
Vòng tay khăng khít, mở tay: giao hoà
Ôm em trong cánh tay xoà
Nghe là vũ trụ, nghe là nhân gian.

Lạc quan


Vườn cười bằng bướm, hót bằng chim,
Dưới nhánh, không còn một chút đêm:
Những tiếng tung hô bằng ánh sáng
Ca đời hưng phục trẻ trung thêm.

Gió qua, như một khách thừa lương,
Lay nắng trên mình lá loáng sương.
Hoa cúc dường như thôi ẩn dật.
Hoa hồng có vẻ bận soi gương.

Vàng tươi, thược dược cánh hơi xòa,
Ửng dạng, phù dung nghiêng mặt hoa,
Nhánh vút làm cho bông huệ ngợp.
Lòng trinh giữ lại nửa bông trà.

Hình eo, dáng lả, sắc xinh xinh
Phơi phới cùng nhau thở thái bình
Của nỗi yêu trùm không giới hạn
Dịu dàng tỏa xuống tự trời xanh.

Hạnh phúc vờn trong buổi sớm mai,
Vừa tầm với bắt của tay người,
Ái tình đem máu lên hoa diện:
- Thi sĩ đi đâu cũng thấy cười.

Lời kỹ nữ

Khách ngồi lại cùng em trong chốc nữa;
Vội vàng chi, trăng lạnh quá, khách ơi!
Đêm nay rằm: yến tiệc sáng trên trời;
Khách không ở, lòng em cô độc quá!
Khách ngồi lại cùng em! Đây gối lả,
Tay em đây mời khách ngả đầu say;
Đây rượu nồng. Và hồn của em đây,
Em cung kính đặt dưới chân hoàng tử.

Chớ đạp hồn em! Trăng về viễn xứ.
Đi khoan thai trên ngự đỉnh trời tròn.
Gió theo trăng từ biển thổi qua non;
Buồn theo gió lan xa từng thoáng rợn.
Lòng kỹ nữ cũng sầu như biển lớn,
Chớ để riêng em phải gặp lòng em;
Tay ái ân du khách hãy làm rèm,
Tóc xanh tốt em xin nguyền dệt võng

Đẩy hộ hồn em triền miên trên sóng,
Trôi phiêu liêu không vọng bến hay gành;
Vì mình em không được quấn chân anh,
Tóc không phải những dây tình vướng víu,
Em sợ lắm. Giá băng tràn mọi nẻo,
Trời đầy trăng, lạnh lẽo suốt xương da.
Người giai nhân: bến đợi dưới cây già;
Tình du khách: thuyền qua không buộc chặt.

Lời kỹ nữ đã vỡ vì nước mắt,
Cuộc yêu đương gay gắt vì làng chơi.
Người viễn du lòng bận nhớ xa khơi
Gỡ tay vướng để theo lời gió nước.

Xao xác tiếng gà. Trăng ngà lạnh buốt.
Mắt run mờ, kỹ nữ thấy sông trôi.
Du khách đi. Du khách đã đi rồi.

(Hà Nội 1939)

Lời thơ vào tập Gởi Hương


Tôi là con chim đến từ núi lạ,
Ngứa cổ hát chơi.
Khi gió sớm vào reo um khóm lá,
Khi trăng khuya lên ủ mộng xanh trời.

Chim ngậm suối đậu trên cành bịn rịn,
Kêu tự nhiên, nào biết bởi sao ca.
Tiếng to nhỏ chẳng xui chùm trái chín,
Khúc huy hoàng không giúp nở bông hoa.

Hát vô ích, thế mà chim vở cổ,
Héo tim xanh cho quá độ tài tình,
Ca ánh sáng bao lần vây máu đỏ,
Rồi một ngày sa rụng giữa bình minh.

Tôi réo rắt, chẳng qua trời bắt vậy
Chiếc thuyền lòng, nước đẩy phải trôi theo.
Gió đã thổi, cho nên buồn phải dậy,
Hồn vu vơ, tội ấy ở mây đèo!

Nghiệp tài tử nghìn xưa đông lắm chắc
Chúng tôi hùn làm một kiếp đa duyên.
Cảm nếp trán của người lo sáu khắc,
Thương năm canh nước mắt những ai phiền.

Nghề lựa chữ, thôi một trò trẻ nhỏ,
Dăm câu vui đắp đổi với câu sầu,
Sương với bóng, không có gì tỏ rõ
Xin đừng cười! đời có nghĩa chi đâu?

Tiếng tôi hát chẳng làm ai tươi nở,
Nhưng sách nầy, tôi để cả trái tim.
Giở cho khéo, kẻo lòng tôi động vở,
Hồn người tình mỏng lắm, xếp cho êm.

Nắng củ phai rồi, lòng tôi vẫn cất
Một chiều ong vàng đẹp sắc năm mây;
Xuân vội bước, nhưng mà hương chẳng mất:
Tôi với tay giam giữ ở trong nầy.

Nếu trang giấy có động mình tuyết bạch,
Ấy là tôi dào dạt với âm thanh;
Hồn thắc mắc vẫn đi về với sách,
Dưới tay ai, xem lại nỗi lòng mình.

Vâng, đáng lẽ làm xong tôi giữ lấy,
Vui gì đâu mà đưa đẩy dương tranh.
Nhưng thú thật, mối tình đau khổ ấy
Ðể riêng tây như có chỗ không đành.

Thôi thì đó, nói cùng nhau cho thỏa,
Ai có thương thì tôi cũng cảm ơn,
Ai có ghét, tôi cũng cười khuây khỏa,
Lỗi vì tôi, tôi đâu dám giận hờn.

Nhưng nghĩ lại: sống vẫn là hơn chết,
Gần hơn xa, yêu mến ngọt ngào thay!
Nên thú thật, tôi mong nhiều kẻ biết
Xem nhiều thơ và nhớ lại nhiều ngày

Và nghĩ ngợi: Ai mà ai oán thế!
Ở nơi đâu mà giọng nói tiêu tao!
Thưa một kiếp ai không từng nhỏ lệ!
Ta cùng buồn: mơn trớn vuốt ve nao!

Và hãy yêu tôi, một giờ cũng đủ,
Một giây cũng cam, một chút cũng đành;
Khổ tôi hát, loài người xin chớ phụ!
Cô hay dịu dàng, chầm chậm thưa anh.

Thơ tôi đó, gió lùa đem tỏa khắp,
Và lòng tôi, mời mọc bạn chia nhau.
Trông thấy nghìn môi rượu mùa ăm ắp,
Tôi sẽ vui được có tấm lòng sầu.

Tôi là con chim đến từ núi lạ,
Ngửa cổ hát chơi
Hãy nghe lấy. Còn như sao rỉ rả,
Hỏi làm chi! Tôi không biết trả lời.

Lưu học sinh


Một tiếng cò qua trong gió mau
Đưa hồn nhớ cảnh đã phai màu
Từ năm giống ái vừa gieo hạt
Cho đến bây giờ mộng chín sau.

Khi ấy lòng xanh mới đón tình
Rảo trường ngăn ngữ kín vườn xinh
Chàng trai nhỏ nhẹ, tôi khi ấy
Đi giữa thiên nhiên để kiếm mình

Lá như con mắt cụm mây nhìn
Trái tựa hình tim, chim hót xin
Gió ấy đầu hoa ngang ngửa thắm!
Nhị vàng hoa cạnh liếc hoa bên

Đôi khi ngày nhạt, tiếng chim qua
Xui ngước đều lên để nhỡ xa
Cánh mất còn lưu đường rẽ trắng
Khi buồn quan ải, rợn làn da.

Ai trả cho tôi những mộng đầu
Người con gái nhỏ áo sai bâu
Đoạn tình thứ nhất sương bao ấp
Hoa cỏ đưa thơ, lá bắt cầu ?

Trong tiếng cò nay vương nắng xưa
Thu sang chim trắng vội bay ngừa
Cổ dài rẽ biếc kêu vô định
Trở lại bên lòng sợi gió thưa.

Mặt em

Đã bốn năm trời nghĩa với duyên
Mặt em thay đổi vẫn y nguyên
Nét thêm rờ rỡ như tơ chín
Dáng vẫn thanh thanh tựa nước hiền.

Kể từ sen ngó với đào tơ,
Anh đã thầm yêu vẻ dịu mơ
Trong mắt ngọc đen kì diệu thế,
Nhìn anh như hẹn đã ngàn xưa

Khi mặt em gầy, lại rất yêu,
Niềm thương như bỗng dội lên nhiều,
Mảng nhìn bịn rịn lo em ốm,
Mà mặt em thêm vẻ lệ kiều

Khuôn mặt xinh em mãi rỡ ràng
Là sách nghìn trang sách vạn trang
Sớm mai anh thấy mặt trời mọc
Chiều hôm anh đọc ánh trăng vàng.

Mặt em ở giữa kho trời đất.
Vô tận thời gian có mặt em
Đáy thẳm tâm hồn anh đã cất
Mặt em, hoa vĩnh viễn ngày đêm.

(9-2-1965)