Thông tin cá nhân
 (♥ Góc Thơ ♥)
Tik Tik Tak
Truyện cười
Hướng dẫn sử dụng các loại flash
Các bạn muốn chọn nghe bài nào thì kích chuột vào mục tiêu đề của bài đó để nghe
|
Các bài viết vào Saturday 20th May 2006
Hạnh phúc lứa đôi là hạnh phúc có được giữa hai ngưỿi yêu nhau. Mỗi ngưỿi cảm thấy hài lòng, được hiểu, được thông cảm và nâng đỡ bởi ngưỿi kia. Mỗi ngưỿi tự xem việc đem lại hạnh phúc và sự thăng tiến của ngưỿi kia là quan trỿng và sẵn sàng phục vụ ngưỿi mình yêu. ÿịnh nghĩa này áp dụng cho cả ngưỿi dị tính luyến ái (tình yêu giữa hai ngưỿi khác phái) và ngưỿi đồng tính luyến ái (tình yêu giữa hai ngưỿi cùng phái).
Với định nghĩa như vậy, tôi nghĩ quý độc giả đã thấy rõ tại sao hạnh phúc lứa đôi phải là một sự lựa chỿn mà không thể là một sự bắt buộc. Hôn nhân có thể là một sự bắt buộc tùy quan niệm của xã hội và gia đình, nhưng để có hạnh phúc lứa đôi, sự kết hợp phải là một tự nguyện nối kết bởi tình yêu, sau đó sợi giây liên hệ được vun xới bởi những nỗ lực không ngừng nhằm tìm hiểu nhau để nâng đỡ tinh thần và giúp đỡ nhau tiến bộ trong đỿi. Nếu hạnh phúc cá nhân là một điỿu khó tìm thì hạnh phúc lứa đôi còn khó tìm hơn nữa. Phải có hai ngưỿi, và cả hai ngưỿi đỿu cảm thấy hạnh phúc thì mới gỿi là hạnh phúc lứa đôi được. Có những lứa đôi trong đó một ngưỿi cảm thấy rất thoải mái và hài lòng, trong khi ngưỿi kia thì lắc đầu ngán ngẩm hoặc âm thầm chịu đựng. Trưỿng hợp này có thể giải thích là một ngưỿi đã hy sinh hạnh phúc của mình cho ngưỿi kia. Có rất nhiỿu gia đình Việt Nam trong đó ngưỿi đàn bà phải nhẫn nhục hy sinh cho chồng cho con, theo truyỿn thống ÿ ÿông. Tôi cố tình phân biệt những danh từ Tình Yêu Lãng Mạn, Tình Yêu Chân Thật, Hạnh Phúc Lứa ÿôi và Hôn Nhân, vì chúng có những ý nghĩa hoàn toàn khác biệt: * Tình Yêu Lãng Mạn (romantic love) là giai đoạn đầu tiên của tình yêu, khi hai ngưỿi mới bắt đầu rung động, cảm thấy hợp nhãn, để ý tới nhau. Nếu sự xúc động này mãnh liệt thì thưỿng được gỿi là tiếng sét ái tình. Trong giai đoạn này hai ngưỿi yêu nhau qua những tưởng tượng và mơ mộng của chính mình, mà sự lôi cuốn của dục tình điỿu khiển bởi các kích thích tố, đóng vai trò quan trỿng. Tôi đã phân tích kỹ giai đoạn này trong Hành Trang Vào ÿỿi Tập I, chương Tình Yêu. * Tình Yêu Chân Thật (true love) là giai đoạn sau cùng khi hai ngưỿi đã đạt được sự thông cảm và hiểu nhau, yêu nhau vì chính con ngưỿi thật của nhau. ÿây mới là một tình yêu bỿn vững. Tiến sĩ Goldberg định nghĩa tình yêu chân thực như sau: yêu nhau có nghĩa là biết và yêu con ngưỿi thật của nhau. Con ngưỿi thật này bao gồm các đặc điểm tốt và xấu. Thấy được trái ấu đen đủi, méo mó, xấu xí nhưng vẫn yêu, chứ không phải nhất quyết cho rằng trái ấu tròn. Mù quáng không chịu thấy những khuyết điểm của ngưỿi mình yêu cũng như mơ mộng tưởng tượng gán cho ngưỿi yêu những đặc tính mà hỿ không có, là hai yếu tố chính điỿu khiển tình yêu lãng mạn. Tình yêu chân thật, do đó đòi hỿi thỿi gian và thử thách, nhất là đợi khi lửa lòng lắng dịu, thực tế phơi bày, mỗi ngưỿi nhìn rõ ngưỿi yêu của mình với những điểm tốt xấu hầu biết cách cư xử. Tình yêu chân thật là tình yêu đã trải qua thử thách chứ không thể một sớm một chiỿu mà có được. Sau đây là tiến trình của một mối tình từ giai đoạn tình yêu lãng mạn đến tình yêu chân thật: Cô A và anh B gặp nhau tại một buổi tiệc liên hoan tất niên trong trưỿng. Anh B là trưởng ban văn nghệ, đảm trách phần văn nghệ giúp vui cho buổi liên hoan. Cô A trình diễn phần đơn ca buổi tối hôm đó. Hai ngưỿi khi mới gặp đã có cảm tình với nhau ngay. Anh B thật hào hoa phong nhã, thật nhiỿu kinh nghiệm, và nhất là, anh làm việc dễ dàng với tất cả mỿi ngưỿi, từ ban nhạc cho đến các ca sĩ, lúc nào anh cũng giữ được vẻ điỿm tĩnh và có những quyết định chính xác khiến chương trình văn nghệ xảy ra thông suốt trong bầu không khí vui vẻ và hợp tác của tất cả mỿi ngưỿi. Cô A thật xinh tươi trong chiếc áo dài thỿi trang tha thướt và vẻ thùy mị cố hữu của ngưỿi con gái ÿ ÿông. Cô lại tình cỿ hát bài hát mà anh B vốn rất yêu thích. Mối tình bắt đầu khi anh B đưa cô A vỿ nhà và sau đó hai ngưỿi hò hẹn, gặp gỡ để tìm hiểu nhau. Hình ảnh đầu tiên nơi anh B đã gây nhiỿu xao xuyến cho cô A là hình ảnh một ngưỿi thanh niên vừa có tài lãnh đạo, điỿu khiển, vừa có một tâm hồn lãng mạn, yêu âm nhạc. Cô vừa phục, vừa nghĩ rằng cô và anh có một điểm chung là yêu thích văn nghệ. Anh là mẫu ngưỿi cô mong đợi, là một hoàng tử của lòng mà cô hằng mơ mộng. Anh B xúc động với vẻ thùy mị dịu dàng đầy nữ tính của cô A. Thỿi gian trôi qua, hai ngưỿi thân nhau hơn, dành thì giỿ nhiỿu cho nhau và tìm hiểu nhau nhiỿu hơn từ những ý thích đến những thói quen hay tật xấu. Cô A bắt đầu thấy những sinh hoạt cộng đồng của anh B là mất thì giỿ, nhất là qua những sinh hoạt này mà có nhiỿu cô gái khác cũng có cảm tình và muốn tiến đến với anh. Cô cảm thấy ghen tức và không muốn anh B tham gia nhiỿu những sinh hoạt này nữa mà chỉ giới hạn trong việc quen biết và chăm sóc cho cô. Cô bắt đầu cằn nhằn và tỿ ý không vui, đôi khi còn ra mặt phản đối khi anh B nhận lỿi tham gia một sinh hoạt cộng đồng. Anh B cảm thấy cô A cản trở những ý thích và tự do của anh, và bắt đầu khó chịu khi cô A khóc lóc hay hỿn dỗi. Nhiỿu khi, chỉ vì không muốn cô A cản trở hay khóc lóc mà anh có những quyết định đơn phương không hỿi ý kiến cô. Anh bắt đầu thấy cô khó tính và hay than phiỿn thay vì thùy mị như trước. Thêm vào đó, anh bắt đầu thấy những điểm xấu khác của cô mà anh không vừa ý, như chưng diện hơi nhiỿu, mất nhiỿu thì giỿ chăm sóc quần áo, ăn mặc thay vì hỿc hành hay chăm sóc việc nhà. Cô còn thích la cà với các bạn gái để bàn vỿ thỿi trang và các ca sĩ hoặc tài tử thay vì đỿc sách để mở mang kiến thức. Hai ngưỿi bắt đầu cãi vả, giận hỿn, mỗi ngưỿi đỿu chỉ trích những tật xấu của ngưỿi kia cũng như đặt điỿu kiện đòi hỿi ngưỿi kia phải sửa đổi... Sau một thỿi gian căng thẳng, hai ngưỿi nhận ra rằng vẫn thương nhau và không thể chia tay nhau, hỿ tìm gặp lại nhau và bắt đầu tập chấp nhận nhau. Anh B cho biết sinh hoạt cộng đồng là niỿm vui của anh, là lý tưởng của anh. Cô A bắt đầu chấp nhận, và tập bỿ tính ghen tuông của mình. Những lúc có thể, cô theo anh B trình diễn văn nghệ. Cô cũng có thể để anh B sinh hoạt một mình nếu thỿi khóa biểu của cô không cho phép. Anh B cũng thôi không chế nhạo cô A là thiếu chiỿu sâu, sống hỿi hợt chạy đua theo vật chất và hào nháng bên ngoài. Anh chấp nhận cô mặc dầu không đồng ý với cô, và thôi không ép buộc cô phải đỿc sách này sách nỿ. Có những lúc anh gặp hoàn cảnh khó khăn, cô A vẫn an ủi, nâng đỡ tinh thần cho anh mà không phàn nàn hay áp lực anh phải làm theo ý cô hoặc chê bai chỉ trích anh. Thỿi gian trôi qua, càng ngày hai ngưỿi càng biết thêm tính tình, ý thích của nhau cũng như phương cách đối phó với cuộc đỿi, với hoàn cảnh khó khăn. Hỿ hoàn toàn tôn trỿng quyết định của nhau, và luôn luôn sát cánh bên nhau để nâng đỡ tinh thần và giúp đỡ lẫn nhau. * Hạnh Phúc Lứa ÿôi: điỿu kiện để có hạnh phúc lứa đôi là tình yêu chân thật. Nhưng tình yêu chân thật một mình không đủ để đem lại hạnh phúc lứa đôi. Những yếu tố khác như phương cách thông đạt, tìm hiểu tánh tình của nhau để biết cách cư xử hay chiỿu chuộng, sự gắn bó hết mình cho ngưỿi mình yêu, thái độ tích cực đối với hạnh phúc của ngưỿi yêu, cùng nhau trải qua những thăng trầm của đỿi sống, nâng đỡ, thông cảm nhau mà không tìm cách thay đổi nhau, cách cư xử đối với bạn bè của nhau và gia đình hai bên, phương cách dung hòa những dị biệt, là những thử thách mà hai ngưỿi phải vượt qua để đạt được hạnh phúc lứa đôi. Trong hạnh phúc lứa đôi, mỗi ngưỿi cảm thấy mình được tự do theo đuổi mộng ước của mình. Sự hiện diện của ngưỿi yêu làm mình vui hơn chứ không làm mình bị trì kéo. Có khi hai ngưỿi có những sự khác biệt không hóa giải được thì mỗi bên đỿu phải nhượng bộ một phần. Sự nhượng bộ này đến từ sự hy sinh để bảo vệ hạnh phúc lứa đôi mà mỗi bên tự nguyện làm, chứ không phải đến từ sự đe dỿa hay do sợ hãi mà làm. * Hôn nhân: hôn nhân là một thực thể hoàn toàn biệt lập. Mặc dù thông thưỿng, tình yêu chân thật thưỿng tiến đến hôn nhân, nhưng điỿu này không luôn luôn xảy ra. Có ngưỿi sống với nhau cả đỿi rất hạnh phúc mà không tiến đến hôn nhân. Có ngưỿi tiến đến hôn nhân vì những lý do khác hơn là vì tình yêu. Trên thực tế, những trưỿng hợp này không hiếm. Như trưỿng hợp sau đây của thi sĩ ...., lấy vợ để trả thù hay để đỡ lạnh lòng: Thôi thế từ nay em lấy chồng Anh vỿ lấy vợ thế là xong Vợ anh không đẹp bằng em mấy Anh lấy cho anh đỡ lạnh lòng ÿộng lực đưa đến hôn nhân có thể là một sự đổi chác, để trả nợ, vì lý do chính trị như trưỿng hợp Huyỿn Trân công chúa bị gả sang Chiêm Thành để đổi lấy hai châu Ô và Lý. Hôn nhân cũng có thể là một phương cách tìm ngưỿi giúp việc không công (như cảm tưởng của cô Loan trong tiểu thuyết ÿoạn Tuyệt của Nhất Linh). Hôn nhân là một hành động kết hợp có tính cách pháp lý, xã hội, tôn giáo và gia đình, là một thử thách đáng kể đối với hạnh phúc lứa đôi. Có nhiỿu cặp sống chung rất hạnh phúc khi chưa cưới, nhưng lại không chịu nổi những thử thách do hôn nhân đem lại. Nhiỿu ngưỿi còn chua chát cho rằng hôn nhân giết chết tình yêu. NHỮNG ÿIỀU KIỆN ÿỂ CÓ HẠNH PHÚC LỨA ÿÔI Với định nghĩa của hạnh phúc lứa đôi như trên, chúng ta có thể thấy một ngưỿi muốn có hạnh phúc lứa đôi, cần phải có những đặc tính như sau: * Biết yêu, biết cảm thấy lòng mình rung động trước một ngưỿi khác. Cảm giác này là một sự quyến luyến vỿ tinh thần lẫn thể chất đối với một đối tượng ngoài mình, không phải là mình. Cảm giác này có thể ngắn hạn hay kéo dài một thỿi gian lâu. Cảm giác này có thể nhẹ nhàng, lãng đãng hoặc mãnh liệt và nồng cháy, có thể khởi đầu là một tình bạn, có thể khởi đầu là một tiếng sét ái tình nóng bỿng và cuồng nhiệt. * Biết quan tâm đến ngưỿi yêu của mình để tìm hiểu và phục vụ hầu đem lại hạnh phúc cho ngưỿi yêu. Biết yêu, biết rung động và quyến luyến mà không tiến thêm một mức nữa là quan tâm đến đỿi sống và nhu cầu của ngưỿi mình yêu, thì ngưỿi biết yêu này cũng chỉ yêu mơ mộng mà không tiến đến hạnh phúc lứa đôi được. Những dòng thơ sau đây của thi sĩ Nguyễn Bính đã nói lên những tình cảm chỉ dừng lại ở mức độ rung động mà thôi: Nhà nàng ở cạnh nhà tôi Cách nhau cái dậu mùng tơi xanh rỿn Hai ngưỿi sống giữa cô đơn Nàng như cũng có nỗi buồn giống tôi Giá đừng có dậu mồng tơi Thế nào tôi cũng sang chơi thăm nàng Tôi chiêm bao rất nhẹ nhàng...... Anh chàng trong bài thơ này mượn cớ có cái dậu mùng tơi cách trở nên không sang thăm nàng được, đủ biết anh đứng ở vị trí nào trong hạnh phúc lứa đôi. Quý bạn đỿc phái nữ thế nào cũng có bạn thấy loại đàn ông này không hiếm: bạn biết là anh ta thích bạn qua cái nhìn, qua nụ cưỿi và sự quyến luyến, có khi gỿi điện thoại hàng ngày, ấy thế mà chưa bao giỿ mở lỿi mỿi bạn đi chơi. Có anh có thể tiến xa hơn, là mỿi bạn đi chơi đỿu đỿu, cho qua một cơn vui, xong mạnh ai vỿ nhà nấy, chẳng bao giỿ tha thiết đến việc tìm hiểu tâm tình bạn, nhu cầu và ước muốn của bạn hay bàn đến việc tiến xa hơn ngoài việc giải trí vui chơi chốc lát. Có ngưỿi sống chung với bạn nữa, ấy thế mà hình như anh ta chỉ sống chung với bạn vì sợ cô đơn, vì cần ngưỿi chia tiỿn phòng, chia tiỿn điện nước, vì những tiện nghi thực tế, để giải quyết vấn đỿ sinh lý, nhưng anh ta quả thật không hỿ biết bạn là ai, bạn có những sở thích gì, thích món ăn gì, thích màu sắc gì, có những thói quen gì, và nhất là, bạn ao ước những gì trong cuộc sống lứa đôi. Mức độ hiểu nhau nhiỿu ít đòi hỿi thỿi gian và phương cách, và là một tiến trình kéo dài cả đỿi ngưỿi, do đó thiện chí và sự cố gắng là hai yếu tố quan trỿng để phân biệt một ngưỿi không quan tâm, không có ý muốn tìm hiểu với một ngưỿi cố gắng tìm hiểu mà chưa thành công. Tôi nhớ cuốn phim nổi tiếng Giant, trong đó hai đại tài tử Rock Hudson và Elizabeth Taylor đóng vai một cặp vợ chồng trải qua từ lúc hai ngưỿi gặp nhau, yêu nhau, lấy nhau cho đến khi có con, nuôi con trưởng thành và dựng vợ gả chồng cho con. Hai ngưỿi sống với nhau mấy chục năm, cùng trải qua biết bao những thăng trầm của đỿi sống, trong đó có cả những diễn biến chính trị và xã hội như vấn đỿ kỳ thị ngưỿi da đen. Ấy thế mà một hôm, ông chồng Rock Hudson đã làm bà vợ Liz Taylor sửng sỿ vì ngạc nhiên và thán phục khi ông đánh nhau tơi bỿi với một chủ quán để bênh vực ngưỿi con dâu da đen của mình khi ông chủ quán này tỿ thái độ kỳ thị ra mặt. Khi bà buông lỿi ca ngợi ông, ông đã đáp lỿi "em cũng thế, em là một ngưỿi đàn bà mà cho dù sống với em cả năm mươi năm đi nữa, anh vẫn thấy còn rất nhiỿu điỿu anh cần tìm hiểu". Tìm hiểu nhau là một tiến trình cả đỿi ngưỿi, và chính sự quan tâm tìm hiểu này đã làm cho tình yêu thú vị và hào hứng. Sự quan tâm này cũng là sự thể hiện chính xác nhất của một tình yêu chân thật qua thỿi gian, sau khi giai đoạn Tình Yêu Lãng Mạn đã phai tàn. * Khuyến khích và giúp đỡ ngưỿi yêu thăng tiến trong đỿi sống: hiểu được nhau là một món quà nhiệm mầu, tuyệt diệu và quí giá mà hai ngưỿi yêu nhau có thể mang đến cho nhau. Giai đoạn kế tiếp là giúp và khuyến khích ngưỿi mình yêu thực hiện những mộng ước của hỿ, thể hiện con ngưỿi hỿ. Thí dụ: Nàng vẫn muốn được trở thành một cô giáo dạy môn lịch sử vì theo nàng, làm việc với các em nhỿ làm nàng thấy trẻ lâu. Hơn nữa, giỿ giấc của một giáo sư cho nàng nhiỿu rảnh rỗi để viết sách, để chăm sóc việc nhà và gần gũi với con cái. Hiểu được điỿu này đã khiến chàng làm việc nhiỿu hơn và phụ giúp công việc nhà để nàng có thể đi hỿc thêm mà không phải lo lắng vấn đỿ tiỿn bạc. Khi nàng tốt nghiệp, chàng có thể làm ít lại và giao lại công việc nhà mà nàng nay đã vui sướng nhận lãnh. Nàng vui sướng trong công việc, trong sự biết ơn ngưỿi yêu và hạnh phúc lứa đôi càng thắm thiết hơn lên. Bài hát "Trăng Sáng Vưỿn Chè" diễn tả lòng hy sinh, đảm đang của một ngưỿi vợ lo lắng cho chồng ăn hỿc để rồi khi chàng đỗ đạt, hai ngưỿi cùng chia sẻ vinh quang, là một thí dụ khác. ÿiểm tế nhị trong câu chuyện này, là nàng biết tâm lý ngưỿi chồng, nên không phải lúc nào nàng cũng chiỿu, nàng cũng biết cương quyết cự tuyệt "anh chưa thi đỗ thì chưa động phòng" hầu giúp chồng tập trung vào việc hỿc. Như vậy, hạnh phúc lứa đôi không phải dành cho tất cả mỿi ngưỿi. Nó chỉ dành cho những ai có được những điỿu trên, hay ít nhất, cố gắng để làm được những điỿu trên. Trưỿng hợp của cặp vợ chồng trong phim Giant cho thấy hai ngưỿi tuy có nhiỿu khác biệt: nàng thích việc xã hội và nhiỿu nhạy cảm, tế nhị đối với con cái; chàng thực tế, thích cưỡi ngựa, chăn nuôi, nhưng hai ngưỿi giữ được sự độc lập của mình và luôn quý trỿng lẫn nhau. ÿây là một hạnh phúc lứa đôi có thể gỿi là kiểu mẫu. NHỮNG MỨC ÿỘ CỦA HẠNH PHÚC LỨA ÿÔI Những điỿu kiện của hạnh phúc lứa đôi nói trên hiện diện ở nhiỿu mức độ khác nhau, và do đó, cưỿng độ của hạnh phúc lứa đôi cũng khác nhau. Hai ngưỿi đạt được mức độ lý tưởng khi mỗi ngưỿi cảm thấy mức độ mình dâng hiến tương đương với mức độ mình nhận được. Mỗi ngưỿi có một tiêu chuẩn, một lằn ranh tối thiểu cho sự thoải mái và hạnh phúc. Khi lằn ranh này bị lấn lướt vỿ phía thiệt thòi thì ta sẽ cảm thấy thiếu hạnh phúc và bất mãn. Phản ứng của mỗi ngưỿi khi bị bất mãn góp phần vào việc tạo dựng, thăng hoa hoặc bào mòn và phá hoại hạnh phúc lứa đôi. Phản ứng thích hợp, khéo léo đưa tới việc cải sửa của đối tượng và quân bình cán cân cho và nhận. Phản ứng không đúng cách, không đúng lúc đưa tới một chuỗi những sự trả đũa thiếu xây dựng và từ đó, làm gia tăng khoảng cách giữa hai ngưỿi yêu nhau. Một gia đình Việt Nam tiêu biểu ngày xưa là ngưỿi chồng đảm đương việc bon chen ngoài xã hội, cung cấp tài chánh cho gia đình; ngưỿi vợ là nội tướng thu xếp chuyện trong nhà như bếp núc, quán xuyến tài chánh, dạy dỗ, chăm nom con cái. Nếu cả hai bên hài lòng với công việc và chức năng của mình thì tức là có hạnh phúc. Trong một gia đình Việt Nam thế hệ sau này, cả hai vợ chồng thưỿng có trình độ trí thức ngang ngửa, và cả hai ngưỿi chia công việc quán xuyến nhà cửa tùy theo sự thuận tiện của thì giỿ và khả năng. Nếu một trong hai cảm thấy mình bị chèn ép, thua thiệt, rồi trở nên ấm ức và bất mãn thì hạnh phúc lứa đôi bị đe dỿa. Thí dụ như ngưỿi vợ hy sinh, dẹp bỿ mộng ước hỿc cao của mình để chăm lo cho con cái và để cho chồng theo đuổi sự nghiệp, có thể có những biến chuyển tâm lý ảnh hưởng đến hạnh phúc gia đình. Cũng có những gia đình mà hai vợ chồng có sự tương quan tương đối độc lập. Mỗi ngưỿi theo đuổi những mộng ước riêng tư, thì giỿ dành cho nhau tùy theo cảm hứng và thuận tiện. NHỮNG MẪU NGƯỜI KHÔNG THỂ CÓ HẠNH PHÚC LỨA ÿÔI Khoa tâm lý hỿc nhận diện một số những rối loạn nhân cách mà những ngưỿi có những rối loạn này không thể có hạnh phúc lứa đôi vì không hội đủ ba điỿu kiện kể trên. Những rối loạn nhân cách này ăn sâu vào bản tính của ngưỿi này đến độ hỿ không cho rằng hỿ sai hay cần sửa đổi, hỿ cho rằng xã hội và mỿi ngưỿi chung quanh mới là sai và cần sửa đổi. Những mẫu ngưỿi này là: * Nhân cách dạng đa nghi (paranoid personality disorder): ngưỿi này đa nghi, bi quan, không tin ai, kể cả ngưỿi mình yêu. Sự đa nghi này không có gì lay chuyển được. Ngưỿi này có bỿ ngoài dè dặt, nghiêm chỉnh, ít cưỿi đùa, cẩn thận, hay tránh xa ngưỿi khác và đám đông. Hỿ có thể biết rung động vì tình, nhưng quá bận rộn với sự đa nghi nên thưỿng thuyết phục ngưỿi yêu cũng đa nghi như mình và cản trở đưỿng tiến của ngưỿi yêu. Mẫu ngưỿi này tương đối khó nhận diện, vì hỿ che dấu sự đa nghi của hỿ một cách rất tài tình. Hỿ ít khi theo đuổi hay tán tỉnh ai. Nếu hỿ thông minh, hỿc giỿi, có nhan sắc hoặc đẹp trai, hỿ có thể có nhiỿu ngưỿi theo đuổi hỿ. Vẻ im lặng, dè dặt của hỿ có thể là một đặc tính thu hút ngưỿi khác. Một nhân vật tiêu biểu là nhân vật bodyguard trong phim Bodyguard do Kevin Costner đóng. Anh chàng này lúc nào cũng sẵn sàng để đối phó với kẻ gian. Anh giữ một bộ mặt lạnh lùng, nghiêm chỉnh, không để cho ai "giỡn mặt". Anh là ngưỿi cận vệ của cô ca sĩ Whitney Houston. Khi cô quyến rũ anh vào vòng tình ái, thì anh cũng hưởng ứng một cách thụ động. Sau một đêm ân ái, sáng mai anh lại lạnh lùng bắt tay vào nhiệm vụ chính của anh, như không có chuyện gì xảy ra, làm cho cô Whitney Houston nổi giận cành hông. Sau khi hoàn thành nhiệm vụ, bắt được kẻ gian muốn giết chết Whitney, anh tiếp tục với công việc cận vệ của anh đối với một thân chủ mới, không chút lưu luyến cô Whitney hay có dự định tiếp tục mối tình lãng mạn này. * Nhân cách dạng phân liệt (schizoid personality disorder): ngưỿi này hoàn toàn không tha thiết đến hạnh phúc lứa đôi. Hỿ thoải mái sống một mình trong thế giới riêng của hỿ và thấy bực dỿc khó chịu khi có sự hiện diện của ngưỿi khác hay của đám đông. Hỿ hay chỿn nghỿ làm việc có tính cách lẻ loi hơn là những việc cần sự hợp tác của nhiỿu ngưỿi, tức là những việc thiên vỿ kỹ thuật hơn là giao tế. Ngưỿi này sẽ không đi tán tỉnh hay làm quen với ngưỿi khác và sẽ không làm phiỿn ai. Nếu bạn đem lòng yêu ngưỿi này thì bạn chỉ yêu đơn phương mà thôi. Hỿ sẽ né tránh bạn. Biết được mẫu ngưỿi này giúp bạn bớt đau khổ vì hỿ không biết yêu chứ không phải...chê bạn. Bạn cũng đừng mất công...dạy hỿ biết yêu. * Nhân cách dạng tránh né (avoidant personality disorder): ngưỿi này khao khát tình yêu, nhưng không vượt được sự e ngại và sợ hãi của mình, nên trốn tình yêu, trốn ngưỿi khác. Hỿ sống cô đơn, nhưng đau khổ vì cô đơn, khác với ngưỿi dạng phân liệt. Nếu bạn lỡ yêu ngưỿi này, đừng hy vỿng sẽ làm hỿ bớt sợ, đừng nghĩ rằng bạn sẽ có thể dùng tình yêu của bạn để trấn an hỿ và đem lại hạnh phúc cho hỿ. Thưỿng thưỿng, bạn cũng khó gặp ngưỿi này và ngưỿi dạng phân liệt vì hỿ không đi ra ngoài, hỿ tránh né mỿi ngưỿi. * Nhân cách dạng tự yêu mình (narcissistic personality disorder): đây là một loại rối loạn nhân cách...phiỿn hà nhất, cho chính đương sự và cho chính ngưỿi yêu của hỿ. Bỿ ngoài, hỿ rất niỿm nở, vồn vã, nồng nàn, mãnh liệt, hỿ làm cho bạn tưởng là hỿ có thể chết vì bạn, chết vì tình, nhưng tất cả những sự nồng nàn hay chết vì tình này được thúc đẩy bởi những xáo trộn nội tâm của hỿ, chứ không đến từ sự chân thành quan tâm đến hạnh phúc của bạn. ÿúng như tên gỿi, ngưỿi này không biết yêu ai khác, hỿ chỉ yêu chính hỿ mà thôi. Trong suốt cuộc tình hay trong tất cả những liên hệ khác (kể cả bạn bè và nghỿ nghiệp) hỿ giao thiệp có tính cách lợi dụng, để đạt được nhu cầu vật chất hoặc tinh thần của chính hỿ mà không hỿ có khả năng thông cảm hay quan tâm đến ngưỿi khác. Những ngưỿi này có thể rất thông minh và giỿi giang, đẹp trai hoặc đẹp gái, hoạt bát và có sức thu hút rất mãnh liệt. Hỿ rất dễ kết bạn và dễ tìm được ngưỿi yêu, nhưng không giữ được ngưỿi yêu và không có hạnh phúc lứa đôi. ÿây là loại ngưỿi đau khổ vì tình vì hỿ có thể yêu rất mãnh liệt trong giai đoạn Tình Yêu Lãng Mạn, nhưng khi chạm trán với Giai ÿoạn Tranh Thắng thì hỿ không biết nhượng bộ, không nhìn được cái sai của mình, hỿ chỉ thấy rằng ngưỿi khác cần phải sửa đổi cho đúng ý hỿ mà thôi. Trong Giai ÿoạn Tình Yêu Lãng Mạn, hỿ có thể làm bất cứ điỿu gì, kể cả việc tự tử chết, để đoạt được ngưỿi yêu, nhưng sau khi đạt được rồi thì hỿ thao túng và cho rằng mỿi việc phải tuân theo ý hỿ thì mới đúng. Ai yêu nhầm ngưỿi nầy sẽ rất khổ vì đỿi sống luôn luôn căng thẳng, lúc nào cũng tập trung trong việc làm vừa lòng hỿ mà không biết làm sao, vì nhu cầu của hỿ không đáy. Trong khi đó bạn lại thấy thất vỿng và chán nản vì nhu cầu của bạn không hỿ được ngưỿi này để ý tới. * Nhân cách dạng ranh giới (borderline personality disorder): đây cũng là một mẫu ngưỿi đau khổ vì tình, và làm ngưỿi khác đau khổ. Tuy tiếng Việt gỿi là "ranh giới" nhưng tiếng Anh mới thật sự nói lên tình cảnh tâm hồn của ngưỿi này, là một tình trạng "lưng chừng", "nửa nạc nửa mỡ", "không giống ai", "ngô không ra ngô, khoai không ra khoai" "tỉnh không ra tỉnh, điên không ra điên", "hơi mát mát". Ngưỿi này rất nhạy cảm, rất sợ bị bỿ rơi. Yêu ai thì yêu cuồng nhiệt, ghét ai thì ghét thậm tệ. Tánh tình bộp chộp, ẩu tả, muốn gì là làm liỿn, không biết chỿ đợi. Ngưỿi này vui buồn bất chợt, vui đó rồi buồn đó. Lối lý luận của ngưỿi này có tính cách cực đoan, hoàn toàn tốt hay hoàn toàn xấu mà không nhìn được những khía cạnh phức tạp của vấn đỿ. Cả mẫu ngưỿi này lẫn mẫu ngưỿi tự yêu mình thưỿng có khuynh hướng tự hủy mình mỗi khi thất vỿng, nghĩ rằng mình bị bỿ rơi hoặc không đạt được điỿu mình muốn. Những phương pháp tự hủy mình thưỿng là cắt cổ tay và uống thuốc quá liỿu. Tình yêu với ngưỿi này luôn luôn sôi nổi, vừa mới vui vẻ âu yếm đó, lại gây gỗ, có thể ẩu đả liỿn lập tức. Yêu cuồng nhiệt là vậy, nhưng ngưỿi này hoàn toàn không có khả năng lo lắng và quan tâm đến ngưỿi mình yêu. Cũng như tất cả các rối loạn nhân cách, những ngưỿi có rối loạn nhân cách không nghĩ là hỿ sai. Hỿ nghĩ là ngưỿi khác và xã hội là sai và cần thay đổi cho phù hợp với hỿ. Một thí dụ của nhân cách dạng ranh giới là nhân vật nữ do tài tử Glenn Close đóng trong phim Fatal Attraction, chung với Michael Douglas. Anh chàng Michael là một ngưỿi chồng tốt, có vợ đẹp và hiỿn, gia đình hạnh phúc. Trong một dịp vợ đi xa nhà, anh rơi vào một cuộc tình một đêm với một ngưỿi đàn bà quyến rũ là Glenn Close. Sự thu hút dục tình của hai ngưỿi vô cùng mãnh liệt trong một đêm. Sau đó, anh không có dự định tiếp tục, nhưng Glenn thì không nghĩ như vậy, nàng không chịu nổi tâm trạng bị bỿ rơi, và bị ám ảnh không nguôi. Nàng theo rình mò Michael và toan giết chết chàng chỉ vì không chịu được sự hất hủi của chàng. * Nhân cách dạng chống đối xã hội (antisocial personality disorder): đây là loại ngưỿi "có máu" gian và lừa đảo ngưỿi khác cho quyỿn lợi của hỿ. Hỿ gian xảo vỿ mỿi phương diện, tiỿn và tình, miễn là đạt được mục đích. Hỿ bày mưu tính kế để lưỿng gạt tình yêu. ÿiỿu nguy hiểm, là loại ngưỿi này rất duyên dáng và khả ái, hỿ nói chuyện rất hay, rất êm tai. Hỿ đón ý rất tài tình, biết cách săn sóc và quan tâm, cho nên thỿi gian đầu rất dễ lầm lẫn với tình yêu chân thật. Thỿi gian trôi qua, mất cả tình lẫn tiỿn mới biết ra thì đã trễ rồi. Muốn nhận diện ngưỿi này tương đối khó, thưỿng phải dựa vào sự điỿu tra, tìm hiểu quá khứ và thành tích qua những nạn nhân cũ của hỿ. Nhân vật điển hình cho dạng này là nhân vật Sở Khanh trong truyện Kiỿu, và rất nhiỿu những nhân vật gian ác khác trong cuộc đỿi. Quý bạn đỿc có thể tưởng tượng ra được nỗi đau khổ xảy đến cho những ngưỿi phối ngẫu nếu vì hoàn cảnh (bị ép duyên như trong xã hội xưa, hay "trao thân nhằm tướng cướp") mà lấy phải những mẫu ngưỿi kể trên, những mẫu ngưỿi không thể đem hạnh phúc lứa đôi cho bất cứ ai, những mẫu ngưỿi chỉ nên sống một mình hoặc chỉ nên có những cuộc tình lãng mạn ngắn ngủi. Ngoài ra, có một số mẫu ngưỿi có thể có hạnh phúc lứa đôi, nhưng khá khó khăn, đòi hỿi sự thông cảm rất nhiỿu từ ngưỿi bạn đưỿng, đó là: * Nhân cách phụ thuộc (dependent personality disorder): ngưỿi này cần một ngưỿi khác để sống và để nương tựa. Hỿ không có ý hướng, hướng đi trong đỿi sống của hỿ. Hỿ không có lập trưỿng và thưỿng tùy theo lập trưỿng của ngưỿi khác. Hỿ như cây tùng gửi phải có một thân lớn cứng cát cho hỿ leo lên. Hỿ có thể trở thành một gánh nặng vì không tự lập và lúc nào cũng đeo theo và bám sát ngưỿi hỿ yêu không rỿi. Nhân vật điển hình là Hàn Ni trong truyện Mùa Thu Lá Bay của Quỳnh Dao. Như vậy, ngưỿi bạn đưỿng của hỿ nếu chấp nhận việc bảo bỿc, lo lắng cho hỿ thì cũng có thể có một hạnh phúc nào đó. * Nhân cách ám ảnh xung đột (obsessive compulsive personality disorder): ngưỿi này có một đỿi sống gương mẫu, một lỿ thói cố định mà hỿ không muốn thay đổi. Hỿ cần sống trong một môi trưỿng mà mỿi đồ dùng hay thỿi khóa biểu sinh hoạt đã được định sẵn theo ý riêng của hỿ. Hỿ keo kiệt, thích để dành tiỿn, tình cảm lạnh lùng, làm việc ngày đêm, mê làm hơn ngưỿi yêu. Ngưỿi này khó yêu ai vì những lý do trên, nhưng nếu ai yêu hỿ và chấp nhận hỿ, thì cũng có thể có hạnh phúc lứa đôi ở một mức độ tương đối. Nhân vật điển hình của nhân cách ám ảnh xung đột là nhân vật nam được đóng bởi Jack Nicholson trong phim "As Good As It Gets". Anh chàng này là văn sĩ, anh đi ăn thưỿng đem theo bộ muỗng dĩa của chính anh, và muốn bộ muỗng dĩa này được xếp đặt theo một vị trí nhất định. Anh cùng ăn một món mỗi ngày mà ngưỿi bồi bàn thuộc nằm lòng. Anh yêu cô...Hunt. Cô lúc đầu không thích anh, nhưng sau cũng thấy anh lạ lạ dễ thương, lại thêm sự khuyến khích của mẹ cô, cô bắt đầu chấp nhận anh để tiến tới với anh, biết rằng con ngưỿi anh chỉ đến thế là cùng (as good as it gets), không thể mong anh khá hơn. NHỮNG MẪU NGƯỜI CÓ THỂ CÓ HẠNH PHÚC LỨA ÿÔI Những ai không lỿt vào một trong những mẫu ngưỿi có rối loạn nhân cách kể trên, tức là những ngưỿi bình thưỿng còn lại, là những ngưỿi có thể có hạnh phúc lứa đôi. Chắc quý bạn đỿc sau khi đỿc phần mô tả những mẫu ngưỿi kể trên, có khi cũng cảm thấy "chột dạ": "sao giống tui quá". ÿúng như vậy, trên thực tế, chúng ta ai cũng có một chút của dạng này hay dạng kia. ÿó là bình thưỿng. Chỉ gỿi là có rối loạn nhân cách khi ngưỿi này có đa số đặc tính được mô tả. Những đặc tính này tồn tại với thỿi gian, và nhất là, ngưỿi này không có khả năng nhìn thấy những khuyết điểm của mình để mà tìm cách sửa đổi. Nếu bạn cho rằng bạn có rối loạn nhân cách thì thưỿng là bạn không có. ÿiỿu này rất đáng buồn và đáng tiếc vì có nghĩa là những ngưỿi có rối loạn nhân cách là những ngưỿi rất đau khổ và làm ngưỿi khác đau khổ nhưng lại không sửa được. Chỉ còn cách là những ngưỿi bình thưỿng tìm cách nhận diện những loại ngưỿi này một cách sớm sủa hầu...kính nhi viễn chi hoặc... cao chạy xa bay. Chắc quý bạn đỿc cũng thắc mắc không biết những ngưỿi có rối loạn nhân cách kể trên nhiỿu bao nhiêu trong cuộc đỿi này, để mà tránh. Rất tiếc, tôi không đỿc được ở đâu có thống kê vỿ những mẫu ngưỿi này. Tôi nghĩ lý do dễ hiểu là vì hỿ không nhận là hỿ có rối loạn nhân cách. Những ngưỿi có rối loạn nhân cách dạng tự yêu mình hay dạng ranh giới có thể phải vào nhà thương tâm thần khi có những hành động nông nổi như tự tử vì một sự thất vỿng nhỿ nhặt, hoặc phát bệnh trầm cảm, thì các bác sĩ tâm thần có thể nhận diện được. Ngưỿi có rối loạn nhân cách dạng phân liệt và dạng tránh né không làm phiỿn ai, miễn ngưỿi khác để hỿ yên. Dạng tự yêu mình và dạng ranh giới là dạng khổ nhất và làm ngưỿi khác khổ nhất. Dạng chống đối xã hội hay nói trắng ra là dạng gian xảo là dạng tích cực rình mò tìm kiếm con mồi, là dạng c |
Thực đơn người xem
Bài viết cuối
Bình luận mới
Guest trong
Cậu có tin là tớ thật lòng?
Lời yêu
|
Lượt xem thứ:
