Web 2.0

Trình xử lý văn bản qua web Writely
- một ứng dụng dạng Web 2.0.

Năm ngoái, Lao Động đã có các bài viết nhận định về một kỷ nguyên Internet mới sắp đến, với sự nở rộ các phần mềm chạy qua mạng (xem Lao Động số 97 và 291 năm 2005). Không lâu sau đó, xu hướng phát triển này đã bùng phát và được gọi chung bằng thuật ngữ "Web 2.0" - chỉ thế hệ web mới phát triển mạnh mẽ, cung cấp những ứng dụng phong phú, đa dạng. Chúng ta cùng xem xét một số bước tiến mới của Web 2.0.


"Kỷ nguyên Lego"
Có người nói, Internet đang tiến vào "Kỷ nguyên Lego". Những mảnh, khối phần mềm đang mọc lên như nấm ở khắp nơi, cho phép các nhà phát triển tha hồ lắp ghép một cách thuận tiện, dễ dàng để tạo ra vô số chương trình hữu dụng khác nhau.

Trào lưu mới này đẩy thế hệ phần mềm cứng nhắc chạy riêng lẻ lùi dần vào quá khứ. Ngành công nghiệp phần mềm thế giới đang chuyển mình theo hướng phi tập trung. Những phần mềm lớn và phức tạp như Microsoft Word, được viết và duy trì bởi một đội quân lập trình viên khổng lồ, giờ không còn chỗ đứng thống trị như xưa. Vô số công ty lớn nhỏ đang vươn lên mạnh mẽ với những phần mềm và dịch vụ qua web được truyền trực tiếp tới máy tính hoặc thậm chí điện thoại di động của người dùng.

Google vừa mua Writely, một chương trình xử lý văn bản qua web được tạo ra bởi vỏn vẹn 3 lập trình viên. Google cho biết, họ mua Writely không phải để cạnh tranh với Microsoft Word, mà để sử dụng nó như một thành phần trong số hàng vạn thành phần tạo ra hàng trăm sản phẩm các loại.

Đủ loại dịch vụ đang xuất hiện để phục vụ "Kỷ nguyên Lego". Amazon mới đây tung ra dịch vụ lưu trữ trực tuyến S3, với mức phí 0,15USD/ tháng cho một gigabyte. Dịch vụ kiểu này cho phép các lập trình viên thoả sức sáng tạo các ứng dụng web mà không phải lo về những hệ thống lưu trữ cồng kềnh, tốn kém.

Google đang chào mời 8 thành phần lập trình (tìm kiếm, bản đồ, chat, quảng cáo...) để mọi lập trình viên có thể sử dụng và cải biến thành các dịch vụ web theo ý họ. Yahoo! cũng cung cấp hàng loạt thành phần tương tự như thông tin tài chính, lưu trữ ảnh... Không chịu thua kém, Microsoft nhanh chóng đuổi theo trào lưu này với các dịch vụ được cung cấp qua trang Windows Live...

Rất nhiều công ty nhỏ cũng đang tích cực tham gia vào trào lưu chia sẻ công nghệ phần mềm. Salesforce.com, sau một thời gian bán phần mềm dịch vụ hỗ trợ các nhân viên bán hàng, mới đây đã công bố những tiêu chuẩn phần mềm nội bộ, để các lập trình viên có thể dễ dàng gắn kết các thành phần của họ với sản phẩm của Salesforce.

Thay đổi bài toán kinh tế
Ý tưởng về phần mềm dạng môđun xuất hiện từ thập niên 1960 và đã được đẩy mạnh dần nhờ phong trào nguồn mở. Tuy nhiên, phải đến gần đây khi mạng Internet bắt đầu đóng vai trò tối quan trọng trong nền CNTT thế giới, thì xu thế chia sẻ các môđun ứng dụng mới bắt đầu có ảnh hưởng sâu rộng.

Việc chia sẻ này giúp giảm đáng kể chi phí phát triển phần mềm, do đó giảm rào cản vào các thị trường có sẵn cũng như thị trường mới. Nhiều công ty mới thậm chí không cần văn phòng, mà các lập trình viên làm việc mỗi người một nơi thông qua kết nối Internet băng rộng. Họ cũng không mất thời gian lập trình từ đầu, mà chỉ cần kết nối các môđun có sẵn với nhau...

Những công cụ của phong trào Web 2.0 đang thay đổi tận gốc rễ bài toán kinh tế của ngành phần mềm, làm lung lay nền tảng đã được thiết lập của các "đại gia" phần mềm như Microsoft hay Adobe.

Chẳng hạn, công nghệ đang "nổi đình nổi đám" là Ajax, (kết hợp giữa Asynchronous JavaScript và XML, cho phép tạo các ứng dụng web hoạt động tựa như phần mềm cài đặt) là một mối đe doạ với các nền tảng ứng dụng của Adobe, khiến tập đoàn này mới đây phải tạo một công nghệ nối giữa Ajax và Flash để các lập trình viên Ajax có thể dễ dàng tích hợp Flash...