CHUYỆN LÀNG VĂN :
            TRÒ ĐÙA VỀ NHỮNG CÁI TÊN BỊA

Không “hách” như  ta tưởng.
Trên nhiều tài liệu sách báo, ông kê khai tên thật của mình là Nguyễn Phan Hách. Ấy là bởi ông muốn ghi đúng những gì mà giấy tờ còn giữ được. Còn sự thực thì tên đệm của ông là Xuân. Khi ông mới mười lăm tuổi, truyện ngắn “Khỏi ốm” của ông được in hết cả trang báo Văn nghệ và tên tác giả ghi là Nguyễn Xuân Hách. Thời gian làm giáo viên Trường cấp II Phương Sơn (Lục Nam, Bắc Giang), chàng văn sĩ trẻ Nguyễn Xuân Hách đem lòng yêu một cô gái họ Phan. Để ghi dấu mối tình này, anh lấy họ của cô gái làm tên đệm của mình. Thậm chí sau này, từ sự việc trên, anh đã có bốn câu thơ lục bát:
Tên em cùng với tên anh
Yêu nhau đem đặt bút danh quen rồi
Oái oăm lắm mấy sự đời
Tên thì lấy được còn người thì không.
Sở dĩ có câu thứ tư là vì yêu nhau được ba năm thì họ chia tay. Xung quanh mối tình này, nhà văn trẻ còn có một số kỷ niệm đáng nhớ: Một lần, Nguyễn Phan Hách viết một bài thơ và dưới bài ông ký tên chung hai người: Tên mình và tên cô gái. Đúng dịp kỷ niệm ngày Quốc tế Phụ nữ mùng 8/3, thấy bài thơ “đường được”, cụ Trinh Đường bấy giờ là biên tập viên báo Văn nghệ đã lập tức đưa in bài thơ trên trang nhất. Có điều, cụ chỉ để mỗi tên tác giả là cô gái họ Phan nọ.
Lại một lần khác: Bấy giờ vào quãng 1964, 1965, Nguyễn Phan Hách nảy hứng viết một bài nửa truyện nửa ký về chính người yêu của mình. Bài viết kể về những suy tư của cô gái ở một miền quê phải hứng chịu những trận bom Mỹ. Bài viết để tên người thật, địa danh thật nhưng sự kiện thì… hư cấu. Bài viết được in cả trang báo Tiền phong và sự rầy rà cũng bắt nguồn từ đây. Theo Nguyễn Phan Hách nhận định thì lúc ấy ông còn “non tay nghề”, không phân biệt được sự khác nhau giữa truyện và bài báo. Bài đăng, đài đọc ra rả cả thị trấn Lục Nam cùng nghe. Huyện ủy phản ứng. Nhà trường nơi Nguyễn Phan Hách dạy cũng làm dữ lắm. Vì sự cố ấy, ông bị điều chuyển công tác. Chung quy lại cũng vì tình cảm đặc biệt với người yêu. Theo Nguyễn Phan Hách cho biết thì tên cô gái còn được xuất hiện ngay từ tít bài với co chữ… tương đối lớn. Điều này làm cô gái thích lắm.
Trái ngược với cái tên “thét ra lửa” của mình, ở ngoài đời, Nguyễn Phan Hách được tiếng là người lành hiền. Chẳng thế mà, hồi ông còn công tác ở báo Văn nghệ, nhà thơ Vĩnh Mai, Tổ trưởng Tổ thơ đã làm thơ vui về cái tên của ông và các đồng nghiệp khác trong tổ, trong đó có câu như sau: Hổ - Hách mà hiền. Đúng là ở đời, ông và nhà thơ Phạm Hổ có cái tên nghe dữ dằn nhưng mà tính tình thì thật… lành. 

Hồng nào mà chẳng ngát hương...
Nguyễn Thị Ngát là một cái tên đậm hương đồng gió nội. Cũng bởi mẹ chị tên Mùi, mà theo cách đùa trêu của dân quê “đã là mùi thì phải ngát”, nên ngay từ thuở lọt lòng, chị đã được các bậc sinh thành đặt cho cái tên ấy. Chị kể, hồi chị còn học cấp II, cùng nhóm chơi với chị là các cô bạn có những cái tên nghe rất “gợi”, tạo thành bộ tứ nữ gồm: Huệ, Hường, Đường, Ngát. Nhưng cả bốn cô đều giống nhau là chẳng cô nào có cái tên đệm nghe “văn vẻ” một chút ngoài chữ Thị. Trong một lần ngồi tào lao, họ mới nảy sáng kiến phải chỉnh cái tên đệm sao cho kiểu cách hơn. Thế là cô Huệ trở thành Bích Huệ; cô Đường lấy là Hải Đường. Riêng Nguyễn Thị Ngát thì “tự điều chỉnh” thành Nguyễn Thị Hồng Ngát. Đây cũng là cái tên chị ký dưới bài thơ đầu tay.
Đằng thẳng mà nói, so với tên gốc, bút danh Hồng Ngát nghe đậm đà và ngân vang hơn. Đặc biệt, trong mấy năm từ 1968 tới 1974, trên sân khấu Nhà hát Chèo Việt Nam, khán giả được nhiều lần làm quen với diễn viên Hồng Ngát trong vai mẹ Đốp. Có người nói, cái tên Hồng Ngát nghe mới “hợp” với sân khấu chèo làm sao. Nói vậy chưa đủ, nó còn rất “hợp” với diễn đàn thi ca. Vì từ lâu, độc giả đã quen với một nữ nhà thơ có cái tên Nguyễn Thị Hồng Ngát.
Là người có tài ứng đối, Nguyễn Thị Hồng Ngát cũng đã để lại một số giai thoại đến nay vẫn được anh em trong văn giới truyền tụng.
Một lần, Hội Nghệ sĩ Sân khấu tổ chức cho anh chị em hội viên đi tham quan đền Hùng. Tham gia cùng đoàn có cụ Trúc Đường, anh ruột nhà thơ Nguyễn Bính và là tác giả của một số kịch bản sân khấu nổi tiếng, trong đó có vở “Thái hậu Dương Vân Nga”. Nhằm lúc mọi người đang mồ hôi mồ kê leo lên đền Thượng, cụ đọc trêu Hồng Ngát: Hồng nào mà chẳng ngát hương. Rất mau lẹ, Hồng Ngát đối lại ngay: Trúc nào mà chẳng có đường ở trong. Học cách chơi chữ của bậc cha chú, nữ thi sĩ dùng ngay cái tên Trúc Đường ghép thành câu bát khá tài tình. Mọi người cười ồ. Riêng đạo diễn kiêm kịch tác gia Thế Vũ, ngoài sự tán đồng, còn “kích” thêm: “Ngát, cô phải đổi thế này mới đúng: Trúc già mà lại có đường ở trong”. Ý bậc đàn anh muốn giễu cụ Trúc Đường già rồi còn thích “lỡm” gái trẻ.
Một lần khác. Nhà thơ Nguyễn Bùi Vợi mời một số tác giả đến đọc thơ để thu băng phát trên đài. Đến sớm nhất là lão nhà thơ đầu bạc Trần Lê Văn và nữ thi sĩ trẻ Nguyễn Thị Hồng Ngát. Vốn là người am tường Hán học, lão thi sĩ ra điều kiện: "Nghe nói Ngát đối đáp giỏi lắm phải không? Bác thử câu này nhé: Bạch phát phát hồng nhan". Hồng Ngát ứng khẩu ngay: "Hồng nhan can bạch phát". Bậc trưởng lão nghe vậy cười ha hả, chịu là đối giỏi. Nhiều người sau này nghe chuyện cũng cho là như vậy. Ngoại trừ có người đùa trêu: “Phải chữa lại câu sau là: Hồng Giang can bạch phát thì mới đúng” (TS, dịch giả Phan Hồng Giang là phu quân của nữ thi sĩ Nguyễn Thị Hồng Ngát).
Quả là, với bút danh Hồng Ngát, nữ thi sĩ của chúng ta đã “gặt hái” được không ít chuyện vui. Tuy nhiên, theo Hồng Ngát, bởi có sự khác biệt giữa nghệ danh và tên khai sinh nên nhiều khi chị cũng bị “hành” đến khổ khi phải làm các thủ tục giấy tờ...

Đám cưới gà !

Đám cưới rùa !

Đám cưới voi !

Có hay không kiếp luân hồi ?

Sau khi chết, con người có “trở lại” mặt đất theo một vài dạng khác không? Giới khoa học phương Tây và các chuyên gia tâm lý đã dày công nghiên cứu một cách có hệ thống về “kiếp luân hồi” từ rất lâu nhằm phân tích dưới ánh sáng khoa học về bản chất vấn đề.

Dẫn đầu là một nhóm giáo sư thuộc Trường đại học Yale ở Mỹ từng thu thập khắp thế giới các bằng chứng liên quan đến “kiếp trước” hoặc sự “đầu thai vào kiếp sau”. Rồi họ nghiên cứu chúng một cách tỉ mỉ, logic và nghiêm túc. Nếu phát hiện ra điều gì đó “không bình thường”, họ liền phân tích một cách chuyên sâu hơn nhằm khám phá xem có liên quan gì tới “kiếp luân hồi” – theo quan điểm tín ngưỡng cố hữu không?

“Mảnh đất màu mỡ” cho các cuộc nghiên cứu nói trên đa số là các trẻ em. Roberta Morgan, sinh ngày 28/8/1961 ở tiểu bang Minnesota (Mỹ), bắt đầu kể về “kiếp trước” của mình trong thời còn là một bé gái. Người mẹ thì cho rằng con bé nói rặt những chuyện ngốc nghếch và luôn tìm cách ngắt lời đứa bé. Nhưng Roberta vẫn không ngừng kể về “cha mẹ trước đây” của mình. Em còn kể về chiếc ôtô mà “người cha kiếp trước” từng có và khẳng định rằng em đã cùng sống với “cha mẹ cũ” tại một khu trang trại.

Khi bé gái lên 4 tuổi, em được dẫn tới một trại chuyên thuần ngựa nòi. Roberta rất tự nhiên và phấn chấn nói: “Con từng cưỡi ngựa thuần thục nhiều lần rồi”. Thật ra, em đã trèo lên mình ngựa bao giờ đâu. Roberta còn đòi mẹ làm những món thức ăn “khoái khẩu” mà “mẹ trước” đã từng nấu. Em tả lại cách thức nấu các món đó hoàn toàn chính xác. Tới năm 9 tuổi, Roberta Morgan đột nhiên quên hẳn quãng đời “kiếp trước” của mình và không bao giờ nhớ lại được nữa (?!).

Còn Samlini Permac sinh đầu năm 1962 ở Colombo (Sri Lanka). Trước khi bé biết nói, cha mẹ nhận thấy rằng em rất sợ... nước. Mỗi khi người mẹ định tắm cho bé, đều gặp phải các phản ứng dữ dội cùng tiếng kêu khóc. Em còn rất sợ ôtô. Khi Samlini nói được, em đã mô tả “quãng đời trước đây” của mình một cách tỉ mỉ. Em kể: “Một hôm cha mẹ “kiếp trước” sai em đi mua bánh mì. Phố xá đang bị lụt, chiếc xe buýt đi sát bên cạnh, hất em xuống đồng nước. Em cố giơ tay quá đầu cầu cứu và hét lên: “Mẹ ơi!”. Sau đó, em bị chìm hẳn vào giấc ngủ vô biên”.

Cha mẹ của Samlini suy nghĩ rất nhiều về chuyện này. Sau đó một thời gian, họ biết được câu chuyện của một bé gái 11 tuổi từng bị chết đuối trong hoàn cảnh tương tự, y hệt câu chuyện mà cô con gái họ đã kể lại. Còn bản thân Samlini Permac không thể biết được sự kiện này vào bất cứ trường hợp nào, bởi đơn giản lúc ấy bé chưa ra đời (?!).

Hai trường hợp tiêu biểu trên được bác sĩ tâm lý học nổi tiếng người Mỹ John Stevenson - người đã nghiên cứu các hiện tượng về “kiếp trước” suốt nửa thế kỷ nay - kể lại. Ông cùng các đồng nghiệp thuộc Trường đại học Tổng hợp Virginia đã thử tìm các bằng chứng, được tồn tại như một “thực trạng X”, mặc dù không tìm được những yếu tố vô lý trong “các X” và họ cũng không thể lý giải chúng dưới ánh sáng khoa học được.

Giáo sư Bác sĩ J.Steveson cùng các đồng nghiệp đi tới quyết định chỉ tồn tại một khả năng duy nhất: giống như “ảo giác” - nếu nói về khả năng phân tích khoa học hiện nay. Còn một nhà phân tâm học người Mỹ, Bác sĩ Scot Rogo. cũng đã từng dày công nghiên cứu các trường hợp liên quan tới sự “đầu thai” hoặc “kiếp luân hồi” hơn ba thập niên gần đây, cũng mới chỉ đưa ra các giả thuyết, chứ chưa “dám” nêu lên một kết luận khoa học chắc chắn nào cả.

Trước đây nhiều năm, đa số các nhà khoa học phủ nhận sự “đầu thai”, cho đó là một trò “hoàn toàn lừa bịp”. Nhưng ngày nay đa phần trong số họ đã thừa nhận hiện tượng này như là một phương cách chữa các chứng khủng hoảng tâm lý. Còn Giáo sư Tiến sĩ Abraham Kelsy, Trưởng khoa Y học lâm sàng của Viện Đại học New York, trong các thực nghiệm riêng của mình đã dùng những phương pháp giúp các bệnh nhân nhớ lại “quãng đời kiếp trước” của họ, và bằng cách này giúp họ giải phóng khỏi những vướng mắc hiện tại.

Ông giải thích: “Tôi đã rút ra được kết luận là, rất nhiều biểu hiện hiện tại của người bệnh là hệ lụy của kiếp trước và chính chúng là những trở ngại phong tỏa nghị lực của cuộc sống thực tại. Theo tôi, cơ thể con người luôn mang sẵn những thứ phi vật chất, những thứ vẫn tồn tại sau khi thân xác đã chết. Nôm na như người phương Đông gọi là “hồn”. Chính thứ “hồn” này được tái sinh - đầu thai lại. Niềm tin này của tôi càng được củng cố qua các phân tích tỉ mỉ về “chất lượng riêng” của mỗi cá nhân.

Tại sao trong một gia đình, trẻ em thường khác biệt nhau, dù rằng chúng được sinh ra cùng cha cùng mẹ, có cùng một tổng thể gien và lớn lên trong cùng một môi trường? Rất nhiều trẻ em, khi đang chơi, luôn có xung quanh chúng “những người bạn vô hình” nào đó mà chúng luôn cho là đang hiện hữu thật sự. Tới độ 4-5 tuổi, thứ cảm giác ấy đột nhiên biến mất. Điều này theo các nhà khoa học chính là kỷ niệm về những người bạn "kiếp trước" của chúng.

Vẫn chưa có một nhà tâm lý học nào có thể giải thích một cách logic về những cá tính khác nhau, cũng như các “chất lượng cá nhân” khác nhau của đám con trẻ được sinh ra từ một gia đình chung. Trong từng trường hợp, thể hiện những dấu hiệu ảnh hưởng từ “kiếp trước”, được giới tâm lý học nêu ra các giả thuyết về những “biến dạng của tâm lý”: như mê ngủ, nghe hoặc đọc được ở đâu đó...

Giới vương quyền Ai Cập thời cổ cũng từng hay nói về các “kiếp luân hồi”, cả Hoàng đế Pháp Napoléon, cũng như nhiều nhân vật lịch sử nổi tiếng khác cũng vậy – những người thường nhớ về "kiếp trước", để chỉ muốn tạo ra cái ấn tượng về “xuất xứ thần thánh” của họ. Đa phần trong chúng ta không hề gợi nhớ lại “kiếp trước” ngay cả qua những cách tân tiến hoàn thiện nhất. Trong trường hợp đó, không tồn tại quan niệm “đầu thai” trong thực tế. Ngoài ra cũng còn nhiều điểm bất đồng ngay cả giữa những người vốn luôn tin vào “kiếp trước”.

 Tới giờ, giới khoa học vẫn chưa có sự đồng nhất về thực chất của tiến trình này, đó là cơ sở gây nên sự hoài nghi về khả năng “đầu thai” trong “vòng xoay luân hồi” của mỗi người.

HẠ LONG, CHIỀU

VÌ ANH YÊU EM

Mọi người vẫn bảo tôi là một cô gái nắm trong tay ngôi sao may mắn. Tôi cũng ý thức được điều này khi biết mình không xinh đẹp và khéo léo như những cô gái khác nhưng tôi lại có anh...

Mọi cô gái trong trường đều dõi mắt nhìn theo và xì xào về tôi với chút ngưỡng mộ pha lẫn đố kị khi anh chàng học giỏi, đẹp trai nhất khoa lại là bạn trai của tôi.

Anh học trên tôi hai khoá và tình yêu của anh dành cho tôi là điều bất ngờ hạnh phúc nhất tôi từng có.

Đến tận bây giờ tôi vẫn luôn tự hỏi tại sao mình lại là người được anh lựa chọn. Còn với anh, câu trả lời luôn là “Vì em là một nửa còn lại của anh” và “Vì anh yêu em”.

Anh lúc nào cũng thu hút được mọi sự chú ý và ngưỡng mộ từ các cô gái trẻ. Anh giản dị, thông minh và ẩn chứa một sức cuốn hút vô hình từ cách nói chuyện đầy hài hước, dịu dàng đến ánh mắt nồng ấm. Yêu anh, tôi tràn ngập trong niềm hạnh phúc vô bờ.

Nhưng niềm hạnh phúc của tôi luôn đồng hành cùng nỗi băn khoăn, lo sợ sẽ mất anh. Cảm giác mình chỉ đang có một giấc mơ đẹp và nó sẽ mau tan biến vì tôi và anh rất khác nhau, vì tôi thua kém anh và vì vô vàn những suy nghĩ vu vơ.

Anh cầu hôn tôi vào một buổi chiều nắng vàng trải dài trên bãi biển. Tay trong tay, chúng tôi cùng dạo bước chờ đón hoàng hôn.

Anh nói: “Em nhìn bóng anh và em trên cát mà xem. Rồi chúng mình sẽ mãi bên nhau như vậy, dù em có như thế nào đi chăng nữa. Chúng mình sẽ như hình với bóng phải không em”. Tôi mỉm cười nhìn anh, lòng tràn ngập tình yêu và hạnh phúc. 

Chúng tôi lại tiếp tục đi về phía bờ biển. Chiều dần buông để nắng nhạt dần. Tôi chợt nhìn xuống bãi cát trắng. Phía trước, bóng tôi in trên cát nhỏ dần để rồi chợt biến mất, chỉ còn bóng anh trải dài, một mình trên bãi cát hướng về phía xa.

Bất chợt tôi lại cảm thấy lo lắng, bồn chồn khi nghĩ về lời cầu hôn của anh, về cuộc sống hôn nhân sắp tới và về những gì vẫn luôn ẩn chứa trong lòng trước sự khác nhau giữa tôi và anh.

Hình và bóng đâu có mãi mãi bên nhau, và cuộc sống hôn nhân dường như thật mong manh và khó nắm giữ.

Tôi đã không giấu được anh nỗi buồn phiền trong ánh mắt khi nhìn bóng anh in trên cát. Lần này anh chỉ nhẹ nhàng nhấc tôi lên và cõng tôi đi dọc bãi biển. Đi mãi đến khi bóng anh nhạt dần rồi mất hẳn, cũng là lúc mặt trời xuống thấp như chạm vào biển rộng lớn phía xa, anh mới đặt tôi xuống.

Anh thì thầm bên tai tôi: “Em này, khi nào chỉ có bóng anh một mình chính là lúc anh đang cõng em trên vai đấy. Đó là những lúc em quá mệt mỏi và gặp nhiều khó khăn, là những lúc em bỏ anh lại một mình.

Nhưng anh sẽ không để em đi, sẽ cõng em trên vai để cả hai ta cùng tiếp tục tới tận cuối con đường đến hết cuộc đời này. Hãy luôn tin tưởng vào anh em nhé”.

Tôi đã ngả đầu dựa vào vai anh, giấu đi những giọt nước mắt của niềm hạnh phúc. Từ đó tôi biết rằng chỉ cần câu nói “vì anh yêu em”, tôi sẽ không bao giờ cô độc.