Trình tự ban hành văn bản quy phạm pháp luật

Trình tự ban hành văn bản quy phạm pháp luật

Văn bản quy phạm pháp luật có giá trị pháp lý cao, mang tính bắt buộc và được Nhà nước đảm bảo thực hiện. Nhiều người sẽ băn khoăn liệu một văn bản quy phạm có giá trị như vậy thì quy trình ban hành sẽ như thế nào? Hãy nhớ theo dõi đến hết bài để biết được trình tự ban hành, soạn thảo một văn bản quy phạm pháp luật có gì đặc biệt.

Văn bản quy phạm pháp luật là gì?

Văn bản quy phạm pháp luật là văn bản chứa đựng các quy phạm do các chủ thể có thẩm quyền ban hành theo trình tự, thủ tục, hình thức mà pháp luật quy định. Văn bản quy phạm pháp luật chứa đựng ý chí của nhà nước và được đảm bảo bằng quyền lực của nhà nước.

Các đặc điểm của văn bản quy phạm pháp luật

Từ khái niệm trên có thể thấy được văn bản quy phạm pháp luật có năm đặc điểm cơ bản. Đầu tiên đó là văn bản do những chủ thể có thẩm quyền ban hành. Soạn thảo văn bản quy phạm pháp luật hiện nay tại Việt Nam được quy định là do cơ quan lập pháp - Quốc hội thực hiện. Thứ hai, văn bản có hình thức do pháp luật quy định, hình thức ở đây bao gồm cả tên gọi của văn bản và thể thức của văn bản. 

Về nội dung, văn bản quy phạm pháp luật chứa đựng ý chí của chủ thể. Cụ thể các quy định được xây dựng gồm có quy định cấm, cho phép, bắt buộc hoặc qua những mệnh lệnh của chủ thể là người có thẩm quyền. Cuối cùng là văn bản quy phạm pháp luật luôn mang tính bắt buộc, khi không thực hiện hoặc thực hiện không đúng thì sẽ phải chịu các hình phạt tương ứng theo quy định.

Xem thêm: Công ty luật TNHH Everest

Các bước ban hành văn bản quy phạm pháp luật

Lập đề nghị xây dựng văn bản quy phạm pháp luật

Soạn thảo văn bản quy phạm pháp luật là một công trình quan trọng tốn nhiều thời gian và công sức. Vì vậy phải cần được các cơ quan có thẩm quyền cho phép thực hiện. Cụ thể, cần lập đề nghị xây dựng luật, pháp lệnh hay nghị quyết với Quốc hội, nghị định với Chính phủ,..

Việc lập đề nghị xây dựng gồm xây dựng dự tính nội dung, đánh giá tác động của chính sách. Từ đó lấy ý kiến đối với đề nghị xây dựng văn bản quy phạm pháp luật thuộc về cơ quan lập đề nghị. Bộ Tư pháp là cơ quan có trách nhiệm tổ chức thẩm định đề nghị xây dựng luật, nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban thường vụ Quốc hội do Chính phủ trình, nghị định của Chính phủ. 

Sở Tư pháp có trách nhiệm thẩm định đề nghị xây dựng nghị quyết của Hội đồng nhân dân cấp tỉnh do Ủy ban nhân dân cùng cấp trình. Thông qua đề nghị đó, Chính phủ, Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh xem xét đề nghị trong phạm vi thẩm quyền của mình. Sau đó, trên cơ sở ý kiến của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tư pháp thừa ủy quyền Thủ tướng Chính phủ, thay mặt Chính phủ ký tờ trình, báo cáo Ủy ban thường vụ Quốc hội đề nghị của Chính phủ về chương trình xây dựng luật, pháp lệnh.

Xem thêm: tư vấn luật hình sự

Tiến hành soạn thảo dự án, dự thảo văn bản quy phạm pháp luật

Việc soạn thảo văn bản quy phạm pháp luật sẽ có cơ quan chuyên trách. Thủ tướng Chính phủ sẽ quyết định phân công cơ quan chủ trì soạn thảo. Bộ trưởng hoặc Thủ trưởng cơ quan ngang bộ thành lập ban soạn thảo trong các trường hợp bộ, cơ quan ngang bộ được phân công chủ trì soạn thảo.

Khi soạn thảo văn bản quy phạm pháp luật cần phải đảm bảo một số vấn đề. Ví dụ như đề xuất và lập danh mục văn bản quy định chi tiết. Hay đánh giá tác động của chính sách trong dự thảo văn bản quy phạm pháp luật. 

Trong suốt quá trình soạn thảo, cơ quan chủ trì soạn thảo phối hợp với Bộ Tư pháp, Văn phòng Chính phủ và các cơ quan có liên quan cần tiếp thu ý kiến của Chính phủ để hoàn thiện dự án, dự thảo. Sau công đoạn soạn thảo sẽ tiến hành thẩm định dự án, dự thảo văn bản quy phạm pháp luật. Công việc này do Bộ tư pháp, tổ chức pháp chế, Sở tư pháp, Phòng tư pháp thực hiện.

Công báo và niêm yết văn bản quy phạm pháp luật

Công báo gồm có cả Công báo in và Công báo điện tử. Văn phòng Chính phủ hoặc Văn phòng Uỷ ban nhân dân tỉnh sẽ chịu trách nhiệm xuất bản và quản lý công báo thuộc phạm vi của mình. Các cơ quan này cũng sẽ chịu trách nhiệm chính nếu không đăng Công báo, đăng chậm, đăng không toàn văn, đầy đủ, chính xác văn bản trên Công báo.

Việc niêm yết văn bản quy phạm pháp luật phải được thực hiện chậm nhất là 3 ngày làm việc. Tính từ ngày Chủ tịch Hội đồng nhân dân ký chứng thực, Chủ tịch Ủy ban nhân dân ký ban hành. Thời gian niêm yết ít nhất là 30 ngày liên tục kể từ ngày bắt đầu niêm yết.

Xem thêm: hợp đồng vay tiền

Trên đây là một số kiến thức về quy trình ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Có thể thấy rằng để có một văn bản quy phạm pháp luật là cả một quy trình làm việc của nhiều cơ quan, ban ngành. Do đó trách nhiệm của công dân chúng ta cần phải luôn tuân thủ và chấp hành đúng các quy định trong văn bản quy phạm pháp luật.